Obgryzanie paznokci. Czy może być niebezpieczne?
Obgryzanie paznokci jest nieprzyjemnym nawykiem, który często pojawia się w dzieciństwie. Choć większość z niego wyrasta, niektórzy borykają się z nim nawet w dorosłym życiu. Obgryzanie paznokci jest odruchem bezwarunkowym, który trudno kontrolować. Jakie mogą być powody? Często jest to sposób na rozładowanie nadmiernego napięcia. Z obgryzaniem należy walczyć. Dlaczego? Ponieważ stanowi problem natury estetycznej, a także zdrowotnej - może przyczynić się do rozwoju wielu chorób psychicznych, wad zgryzu oraz infekcji.
Obgryzanie paznokci, zwane również onychofagią, jest nawykiem zaliczanym do BFRB (ang. body focused repetitive behaviors), który polega na czynnościach doprowadzających do uszkodzenia ciała. Polega on na skracaniu paznokci do granicy tkanek miękkich, a także usuwaniu zębami otaczających je skórek lub innych tkanek miękkich. Onychofagia najczęściej dotyczy dzieci - jej występowanie wiąże się z przeniesieniem wyuczonego nawyku ssania kciuka. Zdarza się jednak, że występuje również u nastolatków, a także u niektórych dorosłych.
Rodzaje obgryzania paznokci
Obgryzanie paznokci jest odruchem bezwarunkowym, na który nie ma się bezpośredniego wpływu. Może on występować jedynie sporadycznie, np. wtedy, gdy doświadcza się stresujących lub lękowych sytuacji. Wtedy nie dochodzi, zazwyczaj, do groźnych sytuacji i niszczenia tkanek miękkich. Niestety, onychofagia może mieć również groźniejszy przebieg, który zalicza się do poważnych zaburzeń psychicznych - objawia się on bolesnym samookaleczeniem i deformacją, np. płytki paznokcia. W takim przypadku niezbędna jest pomoc specjalisty.
Choć obgryzanie paznokci może być niewinnym nawykiem, stanowi problem nie tylko natury estetycznej. Kompulsywne obgryzanie paznokci może mieć fatalne skutki. Często doprowadza do poważnych wad zgryzu, np. zniekształceń szczęki czy wysuwania się przednich zębów, a także uszkodzeń dziąseł i stanów zapalnych jamy ustnej. Przerwanie skóry i naczyń krwionośnych to otwarta droga dla drobnoustrojów, które mogą powodować infekcje. Wkładanie do ust palców może prowadzić do zatruć pokarmowych, a także do zarażenia pasożytami, takimi jak np. owsiki.
Leczenie nawyku
Leczenie onychofagii może przebiegać na kilka sposobów. Czasami wystarczy samokontrola i zmiana nawyku. W sytuacjach stresowych warto stosować techniki relaksujące, które polegają np. na ściskaniu gumowej piłeczki. Pomocne może się również okazać zjadanie twardych produktów spożywczych, takich jak np. pestki dyni lub słonecznika czy orzechy. Jednak trzeba stosować je z umiarem, gdyż mogą prowadzić do otyłości, a także podrażniać układ pokarmowy. W leczeniu są również pomocne specjalne spray’e i lakiery do paznokci o gorzkim smaku.
Obgryzanie paznokci na tle nerwowym najlepiej ze specjalistą, który wdroży odpowiednie leczenie. Skuteczna terapia pozwoli na poznanie metod radzenia sobie ze stresem, a także odpowiedniego reagowania na niekorzystne sytuacje, a także rozładowywania napięcia w nieszkodliwy sposób. Oprócz stosowania metody behawioralnej, czasami niezbędne jest leczenie farmakologiczne.
