Przewlekłe zapalenie trzustki: Przyczyny, objawy i leczenie

Trzustka to jeden z najważniejszych gruczołów w naszym organizmie. Kojarzymy ją przede wszystkim z produkcją insuliny, która obniża poziom cukru we krwi. Trzustka pełni też jednak inną ważną rolę – wydziela sok trzustkowy, w którym znajdują się enzymy odpowiedzialne za przyswajanie niektórych substancji odżywczych w jelitach. Stymuluje też wydzielanie soku żołądkowego i aktywność pęcherzyka żółciowego. Dlatego zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie trzustki grozi bardzo poważnymi konsekwencjami – cukrzycą, ale też niedożywieniem organizmu (na skutek zaburzonego wchłaniania składników pokarmowych w jelitach), problemami żołądkowymi i trawiennymi, a w konsekwencji także schorzeniami układu krążenia.

Przyczyny przewlekłego zapalenia trzustki

Przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki może być poprzedzający je ostry stan zapalny tego narządu. Jednak znacznie częściej do schorzenia prowadzi długotrwałe nadużywanie alkoholu lub codzienne spożywanie nawet niewielkich jego dawek. Czynnikiem ryzyka przewlekłego zapalenia trzustki jest również mukowiscydoza oraz kamica żółciowa.

Przewlekłe zapalenie trzustki długo może rozwijać się bezobjawowo. Pierwsze symptomy często mylone są także z zatruciem pokarmowym czy innymi dolegliwościami trawiennymi. Chorzy często skarżą się na nawracające biegunki, wzdęcia i utratę apetytu. Charakterystyczny może być nagły spadek masy ciała, uczucie pełności po posiłku, a także ból brzucha promieniujący do pleców (jest trudny do zwalczenia nawet za pomocą środków przeciwbólowych). Jeśli choroba wiąże się z nadużywaniem alkoholu, bóle brzucha mijają po okresie abstynencji. Objawy zapalenia trzustki nasilają też tłuste i ciężkostrawne posiłki. W zaawansowanym stadium rozwijać może się też cukrzyca, która objawia się osłabieniem, sennością, ciągłym uczuciem pragnienia i częstym oddawaniem moczu.

Przewlekłe zapalenie trzustki diagnozuje się najczęściej na podstawie badania ultrasonograficznego lub endoskopowego, ale zmiany w obrębie gruczołu można też dostrzec na zdjęciu rentgenowskim. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu trzustki ujawniają się również w wynikach badań krwi (poziom leukocytów) i moczu (poziom amylazy). Przekroczenie parametrów jest ważną przesłanką do dalszych badań diagnostycznych.

Podstawą leczenia przewlekłego zapalenia trzustki są środki farmakologiczne (w pierwszej kolejności przeciwbólowe i przeciwzapalne, następnie preparaty zawierające enzymy produkowane przez trzustkę, a w przypadku cukrzycy konieczne może być też przyjmowanie insuliny). Leki należy przyjmować w trakcie posiłków. Kluczową rolę w zwalczaniu choroby odgrywa prawidłowa dieta. Wyeliminować należy tłuste i ciężkostrawne produkty oraz żywność wysokoprzetworzoną, słodycze i słone przekąski. Zakazane jest też spożywanie alkoholu. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, niezbędny może być zabieg chirurgiczny (resekcja lub zabiegi drenażowe).