Przeziębienie czy grypa?

Zarówno przeziębienie, jak i grypa są infekcjami górnych dróg oddechowych (gardła, nosa oraz krtani), jednak ta pierwsza zwykle przebiega łagodnie, natomiast druga ciężej, a dodatkowo może prowadzić do wielu groźnych powikłań.

Z przeziębieniem maluszek funkcjonuje w miarę normalnie, ale gdy dopadnie go grypa, musi co najmniej tydzień zostać w domu i być pod opieką lekarza. Poznaj najważniejsze cechy obu chorób, a będzie ci łatwiej im zapobiegać oraz skutecznie pomóc smykowi, jeśli nie uda się uchronić go przed zarażeniem.

Przeziębienie i grypa znacznie się od siebie różnią, zaś łączy je sposób, w jaki można się nimi zarazić oraz warunki, które temu sprzyjają. Szczyt zachorowań na te dwie infekcje wśród dzieci przypada na okres jesienno-zimowy i wiosnę. Zimą maluchy dużo czasu spędzają w zamkniętych pomieszczeniach, a nagrzane powietrze wysusza błonę śluzową górnych dróg oddechowych, która stanowi naturalną barierę ochronną.

Gdy śluz robi się gęstszy, utrudniona jest skuteczna obrona organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Kolejną przyczyną wzrostu zachorowań w okresie zimowym jest fizjologiczny spadek odporności, spowodowany m.in. ograniczoną aktywnością fizyczną (ze względu na niskie temperatury i krótszy dzień) oraz mniej urozmaiconą dietą.

Wirusy o wiele łatwiej wnikają do organizmu malca, kiedy jest on osłabiony. Przeziębienie i grypa to choroby wirusowe, ale drobnoustroje, które wywołują grypę, są bardziej niebezpieczne, gdyż szybko zmieniają swój kod genetyczny, przez co ciągle powstają ich nowe odmiany. Wirusy odpowiedzialne za przeziębienie są dość stabilne genetycznie, więc dla organizmu walka z nimi jest prostsza.

Zakażenie w obu przypadkach następuje drogą kropelkową - podczas kichania lub kaszlu chory wydala miliony cząsteczek śliny, w których znajdują się drobnoustroje. Dostają się one do organizmu innych osób przez drogi oddechowe.

Objawy grypy i przeziębienia są podobne, ale stopień ich nasilenia jest inny. Poza tym przeziębienie, inaczej niż grypa, nie atakuje nagle. Sprawdź, czym charakteryzują się obie choroby.

Dolegliwość ta rozwija się powoli. Kiedy zaczyna się inwazja mikrobów, organizm maluszka uruchamia mechanizmy obronne. Ponieważ wirusy atakują błonę śluzową gardła, nosa i krtani, to tam właśnie toczy się walka. W wyniku obrzęku błony śluzowej najpierw pojawia się złe samopoczucie, brak apetytu, katar, ból gardła oraz problemy z przełykaniem.

Górne drogi oddechowe zaczynają produkować więcej wydzieliny. Później maluch zaczyna kaszleć. W ten sposób wydala śluz, nabłonki i wirusy. Przeziębiony smyk nie musi leżeć w łóżku, ale dobrze by było, żeby został w domu - dzięki temu jest szansa, że nie nabawi się poważniejszej choroby.

Przypomina silne przeziębienie, ale jej przebieg jest znacznie ostrzejszy. Atakuje nagle. Chore dziecko ma dreszcze, wysoko gorączkuje, jest niespokojne i płaczliwe. Jeśli już mówi, skarży się na ból głowy i mięśni. Czasami pojawiają się trudności z oddychaniem, bóle brzucha, a nawet wymioty i biegunka. Pogorszenie stanu zdrowia następuje gwałtownie.

Przy grypie smyk musi zostać w domu co najmniej tydzień, a przez dwa kolejne unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, by nie doszło do powikłań infekcji. To, jak ciężko maluszek przechodzi grypę, zależy m.in. od jego indywidualnej odporności oraz od konkretnego wirusa, który wywołał chorobę. U niektórych dzieci infekcja przebiega łagodniej niż u innych, ale nawet one muszą leżeć w łóżku i przyjmować leki.

Nierzadko objawy bywają jednak tak silne, że konieczne staje się leczenie szpitalne. Także choroby przewlekłe (np. układu krążenia, nerek, zespół złego wchłaniania, astma), na które cierpi szkrab, mogą spowodować, że przebieg grypy będzie cięższy, a leczenie trudniejsze.

Jeśli twój maluch jest lekko przeziębiony i ma ponad pół roku, prawdopodobnie poradzisz sobie bez lekarza.

Natomiast gdy objawy się nasilą lub jeżeli niemowlę nie skończyło jeszcze sześciu miesięcy, powinnaś skonsultować się z pediatrą. Wizyta u specjalisty jest konieczna w każdym przypadku,gdy podejrzewasz grypę. Poradzimy ci, jak należy postępować w domu z cierpiącym szkrabem.

Zauważyłaś u dziecka pierwsze objawy przeziębienia? Jeśli tak, zrób mu ciepłą kąpiel i podaj rozgrzewającą herbatkę (np. z malin albo lipy), a gdy przemarzły mu stopy, niech wymoczy je w gorącej wodzie z solą. Systematycznie oczyszczaj także szkrabowi nos, żeby zapobiec spływaniu wydzieliny do gardła. W leczeniu kataru u starszych dzieci pomocne bywają inhalacje (taki zabieg powinien trwać ok. 10 minut) oraz preparaty zawierające olejek tymiankowy lub eukaliptusowy.

A jak radzić sobie z bólem gardła? U niemowlęcia po konsultacji z lekarzem możesz zastosować bezpieczny preparat w aerozolu, np. Uniben. Pamiętaj także, by często wietrzyć mieszkanie i nawilżać powietrze. Przedszkolakowi (po 3. roku życia) podawaj tabletki do ssania, np. Junior Angin albo zastosuj płukanki, np. płynem Tantum Verde, który działa miejscowo, łagodząc dolegliwości i zwalczając stany zapalne.

Po tych zabiegach, zwykle po 4-5 dniach, przeziębienie powinno ustąpić. Jeśli stan malca nagle się pogorszy, np. temperatura jego ciała ponownie wzrośnie i pojawi się silny ból gardła albo ucha, należy natychmiast pójść do lekarza.

Takie objawy mogą być sygnałem, że zaczyna się angina lub zapalenie ucha środkowego. Pediatra zaleci wtedy prawdopodobnie podawanie antybiotyku.

Obserwuj swoje dziecko uważnie i kiedy tylko zaczniesz podejrzewać u niego grypę, idźcie do pediatry. Nie zwlekaj z wizytą, bo leczenie jest najskuteczniejsze, gdy zostanie wdrożone w pierwszej dobie wystąpienia objawów infekcji.

Twoim głównym zadaniem będzie obniżanie smykowi temperatury i łagodzenie jego bólu głowy oraz mięśni - te dolegliwości zlikwiduje paracetamol oraz ibuprofen, np. Calpol, Ibum. Poza tym kilka razy dziennie wkraplaj malcowi do nosa wodę morską, np. Stérimar, Marimer.

Jeśli uda ci się zmniejszyć obrzęk błony śluzowej, smyk będzie swobodniej oddychał. Przy mokrym kaszlu podawaj mu kilka razy dziennie syrop wykrztuśny, np. Flavamed ułatwiający pozbycie się z dróg oddechowych wydzieliny, w której gromadzą się wirusy.

Chory maluch powinien leżeć w łóżku i dużo pić (często, małymi porcjami, letnie płyny), bo przy wysokiej gorączce łatwo o odwodnienie. Bardzo złe samopoczucie zwykle trwa 2-3 dni, po czym objawy stopniowo ustępują. Gorączka może się jednak utrzymywać nawet do 5 dni.

Jeśli trwa dłużej, trzeba ponownie skonsultować się z pediatrą, bo to może oznaczać, że doszło do tzw. wtórnego zakażenia bakteryjnego, które wymaga innego leczenia niż grypa.

Jeśli wszystko jest w porządku, po upływie około tygodnia dziecko zaczyna czuć się w miarę dobrze, choć kaszel, brak apetytu i osłabienie mogą się utrzymywać u malca jeszcze przez około 2 tygodnie.

Możesz próbować zabezpieczyć smyka przed wirusami na wiele sposobów.

Oto najskuteczniejsze z nich:

✔ Hartuj swoje dziecko. Co najmniej godzinę dziennie powinno ono być na spacerze na świeżym powietrzu.

✔ Omijajcie zatłoczone miejsca. W dużych sklepach, autobusach czy kinach łatwo o kontakt z chorymi osobami.

✔ Podawaj profilaktycznie preparaty wzmacniające: tran, wyciąg z jeżówki czy specjalne syropy na odporność.

✔ Dbaj o odpowiednią temperaturę w mieszkaniu. Nie powinna ona przekraczać 22°C, ponieważ przegrzewanie maleństwa nie służy mu tak samo jak wyziębienie.

Rozważ szczepionkę

Ryzyko powikłań pogrypowych będzie mniejsze, jeśli zaszczepisz dziecko przeciw grypie. Możesz to zrobić, gdy twój brzdąc skończył 6 miesięcy. Szczepionka jest szczególnie wskazana u maluszków, które chodzą do żłobka lub przedszkola.

Konsultacja: dr Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Magdalena Leśkiewicz