Święta bez chorowania

Nie od dziś wiadomo, że dzieci zazwyczaj chorują w najmniej spodziewanych okolicznościach. Może się więc zdarzyć, że również podczas nadchodzącej Gwiazdki maluch nieoczekiwanie dostanie bólu brzucha, wysypki czy biegunki. Z uwagi na okres świąteczny (wtedy dyżurują jedynie niektóre placówki służby zdrowia) trudniej będzie ci się dostać z dzieckiem do lekarza. Nie martw się jednak na zapas. Nasz redakcyjny ekspert, dr Barbara Gierowska- -Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka podpowiada, jak samodzielnie można pomóc brzdącowi w sytuacji, gdy dopadnie go jedna z najczęstszych dziecięcych przypadłości. Dowiedz się zatem, co przyniesie ulgę cierpiącemu dziecku, zanim obejrzy je lekarz.

Możliwa przyczyna:

Gorączka najczęściej jest pierwszym symptomem zwiastującym infekcję. Jej pojawienie się oznacza, że w organizmie dziecka rozwija się stan zapalny, z którym układ odpornościowy maluszka próbuje walczyć. Podwyższona temperatura towarzyszy przeziębieniu, grypie, zapaleniom gardła, oskrzeli, dróg moczowych, infekcjom układu pokarmowego, chorobom zakaźnym i ząbkowaniu. Jak termometr pokaże 38,5°C, jest uznawana za wysoką. Wtedy jak najszybciej powinnaś zacząć działać.

Co możesz zrobić:

- Jeśli szkrab ma wysoką temperaturę, od razu podaj mu środek przeciwgorączkowy. Dla najmłodszych zalecane są leki zawierające paracetamol (np. Calpol, Panadol baby) lub ibuprofen (np. Ibufen, Nurofen). Są dostępne w postaci kropli, syropów oraz czopków.

- Możesz też przykładać dziecku letnie okłady na czoło, kark, pachy i pachwiny lub przecierać ciało gąbką zmoczoną w chłodnej wodzie.

- Skutecznym sposobem na obniżenie temperatury jest też zawinięcie łydek malca ręcznikami zwilżonymi w letniej wodzie lub wykąpanie maluszka w wodzie o około 2°C chłodniejszej od temperatury jego ciała.

Kiedy do lekarza?

Koniecznie trzeba skonsultować się z pediatrą, jeśli maluch:

- ma mniej niż pół roku i temperaturę powyżej 38°C;

- dziecko nie chce pić i zauważasz u niego pierwsze oznaki odwodnienia - maluch jest apatyczny, mniej siusia, płacze bez łez, ma suche i spierzchnięte usta oraz mało elastyczną skórę;

- gorączce towarzyszą inne objawy, np. ból gardła, ucha, biegunka, wymioty lub kłopoty oddychaniem;

- smyk nie ma żadnych innych dolegliwości, a temperatura utrzymuje się ponad 3 dni.

Możliwa przyczyna:

Jeżeli smyk w ciągu kilkunastu godzin oddał przynajmniej 3 płynne lub półpłynne stolce albo w jego kupce zauważyłaś domieszkę krwi lub ropy, oznacza to, że szkrab ma biegunkę. Może wywołać ją wiele czynników, m.in.: alergia pokarmowa, wirusy, zakażenie bakteryjne, kuracja antybiotykowa, pasożyty, zatrucie pokarmowe, a nawet ząbkowanie. Uwaga! Niemowlęta karmione wyłącznie piersią mogą robić rzadkie kupki po każdym posiłku i to jest normalne!

Co możesz zrobić:

- Choremu maluchowi podawaj około 3/4 szklanki płynu na kilogram masy ciała na dobę

- Spróbuj nakłonić brzdąca do wypicia płynu nawadniającego, np. Acidolit, Floridral, Orsalit (są dostępne bez recepty), Gastrolit (wydawany na receptę).

- Podaj dziecku zupkę marchwiową lub kleik marchwiowo-ryżowy, np. HiPP ORS 200 (dostępny w aptekach bez recepty).

Kiedy do lekarza?

Wizyta u specjalisty jest konieczna w sytuacji, gdy:

- biegunkę ma dziecko, które nie skończyło pół roku (takie maluchy bardzo szybko się odwadniają!);

- biegunce u niemowlęcia towarzyszą wymioty lub gorączka;

- dolegliwości utrzymują się u malca dłużej niż dobę;

- u dziecka można zauważyć pierwsze oznaki odwodnienia;

- w stolcu jest krew lub ropa.

Możliwa przyczyna:

Ból brzucha najczęściej bywa skutkiem nadmiaru słodyczy w diecie malucha (o co podczas świąt nietrudno) lub reakcji dziecka na stres (może go spowodować nawet spotkanie ze Świętym Mikołajem:-)). Czasami świadczy również o alergii, zatruciu pokarmowym, pasożytach lub ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego.

Co możesz zrobić:

- Zastosuj u malca dietę. Podawaj mu kleik ryżowy i nakłaniaj do częstego picia lekko ciepłych napojów.

- Kilkulatkowi możesz podać herbatkę miętową lub działający odkażająco rumianek.

- Możesz masować brzdącowi brzuszek - najlepiej rób to kolistymi ruchami zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

- Przyłóż dziecku ciepły termofor - pomoże złagodzić dolegliwości spowodowane skurczami.

Kiedy do lekarza?

Nie z każdym bólem brzucha u malca trzeba od razu biec do lekarza. Wizyta u specjalisty jest niezbędna w sytuacji, gdy:

- dolegliwości są bardzo silne;

- maluch gorączkuje;

- dziecko ma także biegunkę lub zaczęło wymiotować;

- szkrab broni się przed dotykaniem brzuszka, od kilku dni nie zrobił kupki oraz nie oddaje gazów:

- jeśli brzuch malca jest twardy lub nienaturalnie wzdęty.

Możliwa przyczyna:

U noworodka może być to spowodowane podrażnieniem, które wywołały krople, zapuszczane do oczek maleństwa zaraz po urodzeniu. Starszy brzdąc może zainfekować oczy podczas pocierania ich brudnymi rączkami.

Co możesz zrobić:

- Ropiejące oczka przemywaj kilka razy dziennie. Rób to delikatnym ruchem od zewnętrznego kącika w kierunku nosa, używając bawełnianego wacika, zwilżonego solą fizjologiczną, np. Physiodose, lub przegotowaną, letnią wodą.

- Do każdego oka używaj osobnego wacika. Jednym wacikiem nie pocieraj też dwa razy tego samego oczka.

Kiedy do lekarza?

Warto odwiedzić lekarza, jeśli:

- wydzielina staje się gęsta i ciemnożółta, a białka oczu czerwone, gdyż prawdopodobnie trzeba będzie podać dziecku miejscowo antybiotyk w kroplach.

Możliwa przyczyna:

Maleństwo ma prawdopodobnie atak kolki. Cierpi na nią ponad połowa niemowląt. Zwykle pojawia się między 2. a 3. tygodniem życia dziecka i znika w 4.-5. miesiącu. Maluch, któremu dokucza kolka, ma silne bóle brzuszka i wzdęcia spowodowane nagromadzeniem się gazów w jelitach. Nagle wybucha płaczem, pręży się, ma twardy brzuszek, nerwowo zaciska dłonie i kopie. Dolegliwości dają o sobie znać zwykle podczas karmienia albo tuż po nim. Najczęściej pojawiają się późnym popołudniem lub wieczorem. Atak kolki może trwać od kilkudziesięciu minut aż do kilku godzin.

Co możesz zrobić:

Choć kolce nie można zapobiec i nie ma na nią skutecznego lekarstwa, istnieją sposoby, które przynoszą ulgę cierpiącemu malcowi:

- Nie przekarmiaj dziecka, gdyż jego układ pokarmowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Pilnuj też, aby po każdym karmieniu malcowi się odbiło.

- Podaj dziecku herbatkę koperkową lub preparat przeciwkolkowy, np. Infacol, Bobotic, Gripe Water (dostępne w aptece bez recepty). Substancje czynne w nich zawarte, jak np. simetikon, łagodzą dolegliwości związane z nadmiernym gromadzeniem się gazów w przewodzie pokarmowym.

- Ogrzej brzuszek maleństwa - przygotuj brzdącowi rozluźniającą kąpiel, przyłóż ciepły termofor lub użyj ciepłego powietrza suszarki (wówczas bądź szczególnie ostrożna!).

- Delikatnie, okrężnymi ruchami pomasuj niemowlęciu brzuch.

Kiedy do lekarza?

Do pediatry trzeba iść, jeśli:

- malec głośno krzyczy w różnych porach dnia;

- dziecko także wymiotuje, ma zaparcia lub biegunkę;

- stan zdrowia niemowlęcia nagle się pogorszył;

- maleństwo przez kilka godzin w ogóle nie chce jeść. Takie objawy mogą wskazywać m.in. na alergię pokarmową, niedrożność jelit, zapalenie ucha lub układu moczowego.

Możliwa przyczyna:

Być może malec włożył sobie coś do ucha, boli go ząbek, ma świnkę, zapalenie migdałków lub węzłów chłonnych. Jednak zwykle świadczy to o ostrym zapaleniu ucha.

Co możesz zrobić: 

- Gdy opisanym objawom towarzyszy gorączka, podaj dziecku preparat z paracetamolem lub ibuprofenem (patrz: akapit o gorączce).

- Jeśli w uchu maluszka znajduje się jakieś ciało obce, nie wyciągaj go samodzielnie.

- Nie czyść też ucha, nie wkładaj do niego żadnych przedmiotów i nie wlewaj kropli.

Kiedy do lekarza?

Problemów z uszami nie wolno lekceważyć, gdyż zaniedbane mogą prowadzić do kłopotów ze słuchem u smyka. Dlatego skontaktuj się z laryngologiem, gdy:  - silnemu bólowi ucha towarzyszy wysoka gorączka;

- zauważysz w uchu wydzielinę;

- malec płacze i trze ucho rączką;

- smyk włożył sobie coś do ucha.

Możliwa przyczyna:

Wypryski na skórze mogą być oznaką alergii pokarmowej albo kontaktowej. Mogą też świadczyć o jednej z chorób zakaźnych, np. ospie wietrznej, różyczce, odrze, szkarlatynie. Jeśli przed pojawieniem się różowej wysypki malec miał gorączkę, to znak, że dopadła go trzydniówka. U niemowląt często występują też potówki, których przyczyną jest przegrzewanie szkraba.

Co możesz zrobić:

- Zakładaj dziecku bawełniane ubranka, które nie będą drażniły swędzących zmian na skórze.

- Pilnuj, by maluszek się nie drapał, gdyż to może wywołać nadkażenie krostek. Najlepiej krótko obetnij mu paznokcie lub załóż na noc specjalne rękawiczki.

- Jeśli malec nie ma dodatkowych objawów (np. gorączki, bólu gardła), posmaruj zmiany maścią lub kremem z tlenkiem cynku.

- Na potówki pomoże odkażająca kąpiel z dodatkiem nadmanganianu potasu lub kąpiel w krochmalu.

Kiedy do lekarza?

Najlepiej każdy rodzaj wysypki skonsultuj z pediatrą. Niepozorne zmiany na skórze mogą okazać się poważną chorobą, która wymaga leczenia. Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli oprócz wysypki smyk ma inne objawy, np. gorączkę czy kaszel.

Możliwa przyczyna:

Najczęściej w ten sposób ujawnia się grypa, przeziębienie lub angina. Jednak zdarza się też, że bolące i zaczerwienione gardło jest pierwszym objawem różyczki albo świnki. Ponieważ przełykanie pokarmu sprawia dziecku duży ból, może ono odmawiać jedzenia oraz picia.

Co możesz zrobić:

-  Po konsultacji z lekarzem podaj dziecku preparat przeciwbólowy w aerozolu, np. Tantum Verde.

- Serwuj smykowi dużo chłodnych napojów, np. niegazowaną wodę lub herbatki ziołowe. -

Starszego malucha nakłoń, by płukał gardło naparem ziołowym, np. z szałwii lub rumianku.

- U niemowlęcia zastosuj inhalacje za pomocą nebulizatora - przyrządu, który zamienia płyn w delikatną mgiełkę (kupisz go w niektórych aptekach).

- Starszakowi podaj tabletki na ból gardła, np. Neo-angin junior.

- Nawilżaj powietrze w pokoju chorego dziecka.

Kiedy do lekarza?

Niezwłocznie idź z maluszkiem do pediatry lub wezwij lekarza do domu, jeżeli:

- ból jest tak silny, że dziecko w ogóle nie może jeść;

- bólowi gardła towarzyszy wysoka gorączka albo też wysypka:

- migdałki gardłowe smyka pokryte są białym nalotem;

- smyk ma powiększone węzły chłonne na szyi albo obrzękniętą buzię między uszami a ustami.

Konsultacja: dr Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Magdalena Kowalska