Wykształcenie ma wpływ na ryzyko śmierci z powodu raka?

Wiele osób myśli, że najważniejszym czynnikiem, od którego zależy ryzyko śmierci z powodu raka, jest jakość dostępnej w danym miejscu służby zdrowia. Onkolodzy przekonują jednak, że to mit, choć oczywiście to, jak jest zorganizowana i finansowana, ma olbrzymie znaczenie.

Biedni i słabo wykształceni nie wiedzą zbyt dużo o profilaktyce i rzadziej chodzą na badania przesiewowe
Biedni i słabo wykształceni nie wiedzą zbyt dużo o profilaktyce i rzadziej chodzą na badania przesiewowe123RF/PICSEL

Co zatem w największym stopniu wpływa na umieralność z powodu nowotworów?

- Wbrew pozorom największy wpływ na jej poziom ma stopień wykształcenia oraz poziom zamożności danej populacji, a nie służba zdrowia, jak uważa wiele osób. Konkretny przykład: na terenie tzw. zielonych płuc Polski, czyli na Warmii i Mazurach, umieralność na raka płuca jest istotnie wyższa niż na silnie uprzemysłowionym Śląsku, gdzie jakość powietrza pozostawia wiele do życzenia - mówi prof. Sergiusz Nawrocki, onkolog i radioterapeuta z Katedry Onkologii Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Katedry Onkologii i Radioterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Specjalista tłumaczy, że wynika to w dużej mierze z faktu, iż ten pierwszy region jest dużo biedniejszy i generalnie słabiej rozwinięty, pod wieloma względami, od Śląska.

- Jest tam po prostu większy odsetek biednych, słabo wyedukowanych, często bezrobotnych osób, których nie stać na dobrej jakości żywność i które często kupują tanie, niskiej jakości papierosy z nielegalnych źródeł. Proszę mi uwierzyć, że ubóstwo i brak edukacji mają największy wpływ na umieralność z powodu nowotworów. W mniejszym stopniu odpowiada za to jakość państwowej czy samorządowej służby zdrowia - podkreśla onkolog.

Według niego ludzie, którzy są lepiej wyedukowani i bardziej zamożni generalnie przykładają większą wagę do szeroko pojętej profilaktyki zdrowotnej, a w razie wykrycia raka mają większe możliwości działania.

Czego nie lubi rak?

Nie ma żywności, która mogłaby całkowicie ochronić nas przed rakiem, jednak istnieją produkty o właściwościach antynowotworowych. Podstawą zdrowej diety jest jadłospis obfitujący w warzywa i owoce oraz zdrowe tłuszcze. Warto wiedzieć, które z nich zmniejszają ryzyko chorób i włączyć je do diety już dziś!

Rośliny strączkowe - fasola, groszek i soczewica zawierają dużo błonnika, który usprawnia trawienie, a tym samym może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Wyniki badań pokazują, że osoby które spożywają produkty bogate w błonnik fasolowy, są o 20 proc. mniej narażone na rozwój raka piersi niż ci, którzy nie osiągają zalecanej, dziennej dawki spożywanego błonnika.
Rośliny strączkowe - fasola, groszek i soczewica zawierają dużo błonnika, który usprawnia trawienie, a tym samym może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Wyniki badań pokazują, że osoby które spożywają produkty bogate w błonnik fasolowy, są o 20 proc. mniej narażone na rozwój raka piersi niż ci, którzy nie osiągają zalecanej, dziennej dawki spożywanego błonnika.
O jedzeniu orzechów często zapominamy, a szkoda - szczególnie włoskie mają korzystny wpływ na zdrowie. Zawierają substancję zwaną pedunculagin, którą organizm metabolizuje do urloitynów. Są to związki odgrywające ważną rolę w zapobieganiu raka piersi. O właściwościach przeciwnowotworowych orzechów włoskich wiemy między innymi z badania przeprowadzonego na myszach. Podczas doświadczenia karmiono je olejem z orzechów włoskich i po pewnych czasie okazało się, że miały wyższy poziom genów hamujących rozwój nowotworów, aniżeli myszy, którym podawano inne oleje.
O jedzeniu orzechów często zapominamy, a szkoda - szczególnie włoskie mają korzystny wpływ na zdrowie. Zawierają substancję zwaną pedunculagin, którą organizm metabolizuje do urloitynów. Są to związki odgrywające ważną rolę w zapobieganiu raka piersi. O właściwościach przeciwnowotworowych orzechów włoskich wiemy między innymi z badania przeprowadzonego na myszach. Podczas doświadczenia karmiono je olejem z orzechów włoskich i po pewnych czasie okazało się, że miały wyższy poziom genów hamujących rozwój nowotworów, aniżeli myszy, którym podawano inne oleje.
Tłuste ryby takie, jak łosoś, makrela czy sardela są bogate w niezbędne składniki odżywcze – witaminę B, potas, kwasy i tłuszcze omega-3. Na podstawie badań wiadomo, że osoby, które spożywają ryby słodkowodne, są o 53 proc. mniej narażone na raka jelita grubego niż ci, którzy nie spożywają ich wcale.
Tłuste ryby takie, jak łosoś, makrela czy sardela są bogate w niezbędne składniki odżywcze – witaminę B, potas, kwasy i tłuszcze omega-3. Na podstawie badań wiadomo, że osoby, które spożywają ryby słodkowodne, są o 53 proc. mniej narażone na raka jelita grubego niż ci, którzy nie spożywają ich wcale.
Marchew to niepozorne warzywo, o którym często zapominamy. A szkoda, bo zawiera witaminy K, A i przeciwutleniacze, a także duże ilości beta-karotenu, który wspiera układ odpornościowy. Przegląd kilku przeprowadzonych badań pokazuje, że beta-karoten obniża ryzyko rozwoju raka piersi i prostaty. Naukowcy donoszą też, że spożywanie marchwi zmniejsza ryzyko zachorowań na raka żołądka o 26 proc.
Marchew to niepozorne warzywo, o którym często zapominamy. A szkoda, bo zawiera witaminy K, A i przeciwutleniacze, a także duże ilości beta-karotenu, który wspiera układ odpornościowy. Przegląd kilku przeprowadzonych badań pokazuje, że beta-karoten obniża ryzyko rozwoju raka piersi i prostaty. Naukowcy donoszą też, że spożywanie marchwi zmniejsza ryzyko zachorowań na raka żołądka o 26 proc.
Warzywa krzyżowe - brokuły, kalafior i jarmuż - zawierają korzystne składniki odżywcze, m.in. witaminę C, witaminę K i mangan. Dzięki obecności sulforafanu – związku o właściwościach przeciwnowotworowych, regularne jedzenie tych warzyw hamuje wzrost komórek rakowych i stymuluje ich śmierć.
Warzywa krzyżowe - brokuły, kalafior i jarmuż - zawierają korzystne składniki odżywcze, m.in. witaminę C, witaminę K i mangan. Dzięki obecności sulforafanu – związku o właściwościach przeciwnowotworowych, regularne jedzenie tych warzyw hamuje wzrost komórek rakowych i stymuluje ich śmierć.
Owoce jagodowe są bogate w witaminy, minerały oraz błonnik pokarmowy. Jedno z badań dowodzi, że antocyjanina zawarta w jeżynach obniża biomarkery odpowiedzialne na rozwój raka jelita grubego.
Owoce jagodowe są bogate w witaminy, minerały oraz błonnik pokarmowy. Jedno z badań dowodzi, że antocyjanina zawarta w jeżynach obniża biomarkery odpowiedzialne na rozwój raka jelita grubego.123RF/PICSEL
Jabłka to owoce, które powinniśmy wybierać najczęściej. Zawierają polifenole, czyli związki roślinne o właściwościach przeciwnowotworowych. Mogą one zapobiec stanom zapalnym, chorobom sercowo-naczyniowym i infekcjom. Na podstawie badania przeprowadzonego w 2018 roku wiemy, że floretyna jabłkowa hamuje wzrost komórek nowotworowych odpowiedzialnych za rozwój raka piersi.
Jabłka to owoce, które powinniśmy wybierać najczęściej. Zawierają polifenole, czyli związki roślinne o właściwościach przeciwnowotworowych. Mogą one zapobiec stanom zapalnym, chorobom sercowo-naczyniowym i infekcjom. Na podstawie badania przeprowadzonego w 2018 roku wiemy, że floretyna jabłkowa hamuje wzrost komórek nowotworowych odpowiedzialnych za rozwój raka piersi.

- Biedni i słabo wykształceni nie wiedzą zbyt dużo o profilaktyce i rzadziej chodzą na badania przesiewowe. To m.in. dlatego właśnie kraje zachodnie mają statystycznie wyższą zachorowalność, ale niższą umieralność na raka niż Polska - podsumowuje prof. Sergiusz Nawrocki.

Oczywiście, pieniądze (publiczne), jakie przeznacza się w danym kraju na system opieki zdrowotnej, także odgrywają w tej kwestii niebagatelną rolę.

W kontekście profilaktyki nowotworów, a także szans na przeżycie choroby nowotworowej, nie sposób nie wspomnieć na koniec o jeszcze jednym i chyba najważniejszym "czynniku sukcesu". Jest nim tzw. czujność onkologiczna, a więc baczne obserwowanie swojego ciała i samopoczucia, a także poddawanie się badaniom lekarskim, w razie wystąpienia jakichś niepokojących symptomów, mogących wskazywać np. na chorobę nowotworową.

Onkolodzy zgodnie podkreślają, że skuteczność leczenia raka zależy przede wszystkim od jego wczesnego wykrycia i jak najszybszego rozpoczęcia leczenia. Trudno jednak nie zgodzić się z opinią, że owa czujność onkologiczna w dużej mierze zależy od poziomu wykształcenia i statusu społeczno-ekonomicznego.

Zobacz również:

***

Potrzeba jeszcze ponad czterech milionów złotych, żeby Hania mogła rozpocząć terapię
Potrzeba jeszcze ponad czterech milionów złotych, żeby Hania mogła rozpocząć terapięarchiwum prywatne

Hania ma 17 miesięcy i SMA1 - rdzeniowy zanik mięśni. Innowacyjna terapia genowa kosztuje ponad 9 milionów złotych. Środki potrzebne są jak najszybciej, bo warunkiem przystąpienia do leczenia jest rozpoczęcie go przed ukończeniem drugiego roku życia. Niestety, w prowadzonej od sześciu miesięcy zbiórce, nadal brakuje ponad czterech milionów złotych.

JEŚLI MOŻESZ, WESPRZYJ ZBIÓRKĘ: www.siepomaga.pl/haneczka

Najnowsze