Co obniża poziom inteligencji? Ekspertka wskazuje dwa największe zagrożenia
Czy inteligencja to coś, z czym się rodzimy i co pozostaje na stałym poziomie przez całe życie? Niekoniecznie. Wbrew powszechnemu przekonaniu, poziom IQ może się zmieniać – i to nie zawsze na lepsze. Nasz styl życia, codzienne nawyki i sposób, w jaki stymulujemy swój umysł, mają ogromny wpływ na kondycję intelektualną. Psycholog, dr Anna Kamza, zwraca uwagę na dwa kluczowe czynniki, które mogą obniżać poziom inteligencji – przeciążenie informacyjne i bierność poznawczą.
Spis treści:
Przeciążenie informacyjne - gdy umysł tonie w bodźcach
Żyjemy w świecie, w którym dostęp do informacji jest niemal nieograniczony. Media społecznościowe, powiadomienia z aplikacji, wiadomości - nasz mózg jest codziennie bombardowany tysiącami bodźców. Jak wyjaśnia dr Kamza, "ciągły napływ informacji powoduje zmęczenie psychiczne i przeciążenie układu nerwowego".
Problem w tym, że nasze mózgi nie są przystosowane do przetwarzania tak ogromnej liczby danych jednocześnie. Przełączanie się między zadaniami - na przykład sprawdzanie telefonu w trakcie pracy - prowadzi do tzw. kosztów przełączania uwagi. Innymi słowy, każdorazowe przenoszenie skupienia na inne źródło informacji sprawia, że umysł traci efektywność, a zdolności poznawcze zaczynają słabnąć.
"Mózg działa najlepiej, gdy stymulacja jest uporządkowana i celowa. Nadmiar chaotycznych bodźców sprawia, że procesy poznawcze ulegają zaburzeniu - pogarsza się koncentracja, pamięć robocza i zdolność do rozwiązywania problemów" - tłumaczy dr Kamza.
Jak się przed tym chronić?
- Ogranicz korzystanie z mediów społecznościowych - ustal konkretne godziny na przeglądanie treści online.
- Wprowadź cyfrowy detoks - postaraj się przynajmniej raz w tygodniu wyłączyć powiadomienia i odłożyć telefon na kilka godzin.
- Wybieraj treści wysokiej jakości - zamiast przeglądać przypadkowe posty, sięgnij po książkę, podcast lub artykuł, który rozwija twoje myślenie.
Bierność poznawcza - gdy mózg "rdzewieje"
Drugim dużym zagrożeniem dla inteligencji jest brak stymulacji umysłowej. Z wiekiem wiele osób wpada w rutynę - oglądają te same seriale, unikają nowych wyzwań i ograniczają się do sprawdzonych schematów działania. Według dr Kamzy, "mózg, podobnie jak mięśnie, potrzebuje regularnego treningu. Jeśli przestajemy go używać - traci sprawność".
Brak nowości i intelektualnych bodźców sprawia, że plastyczność mózgu, czyli zdolność do tworzenia nowych połączeń neuronowych, zaczyna się obniżać. Efekt? Trudności z zapamiętywaniem, spadek kreatywności i gorsze zdolności analityczne.
"Jeśli nie angażujesz się w nowe wyzwania, twój mózg stopniowo traci zdolność do adaptacji i uczenia się" - wyjaśnia dr Kamza.
Jak temu zapobiec?
- Rozwiązuj łamigłówki - sudoku, krzyżówki czy gry logiczne to świetny trening dla mózgu.
- Ucz się nowych rzeczy - nowy język, gra na instrumencie czy kurs online to doskonałe sposoby na rozwój.
- Zmieniaj rutynę - nawet drobne zmiany, jak nowa trasa do pracy czy wypróbowanie innej kuchni, pozytywnie wpływają na kondycję intelektualną.
Gry komputerowe - wróg czy sprzymierzeniec?
A co z grami komputerowymi? Wokół tego tematu narosło wiele mitów. Jak wyjaśnia dr Kamza, wszystko zależy od rodzaju gry i czasu, jaki jej poświęcamy. "Strategie, gry logiczne czy szachy stymulują rozwój pamięci roboczej, zdolność planowania i rozwiązywania problemów" - mówi ekspertka. Problem pojawia się wtedy, gdy spędzamy godziny na bezmyślnym "scrollowaniu" lub powtarzalnych grach, które nie angażują umysłu.
Jeśli chcesz czerpać korzyści z gier, wybieraj te, które wymagają strategicznego myślenia, analizy i planowania. Unikaj natomiast gier nastawionych na proste bodźce wizualne i mechaniczne ruchy - mogą one osłabiać koncentrację i zdolność do długofalowego myślenia.
Nawyki dla wysokiej inteligencji
Chcesz zachować wysoki poziom inteligencji? Postaw na zdrowe nawyki! Dobra wiadomość jest bowiem taka, że inteligencja to nie tylko dar natury - to także efekt codziennych wyborów. Oto kluczowe nawyki, które pomogą ci utrzymać umysł w dobrej formie:
- Selekcja treści - unikaj natłoku informacji i wybieraj wartościowe źródła.
- Aktywność umysłowa - rozwiązywanie zagadek, nauka nowych umiejętności czy nawet dyskusje ze znajomymi pobudzają mózg.
- Odpoczynek i regeneracja - sen i relaks są kluczowe dla efektywnego funkcjonowania układu nerwowego.
- Kontakt z ludźmi - rozmowy, wymiana poglądów i budowanie relacji wzmacniają zdolności poznawcze.
Inteligencja to inwestycja na całe życie - dbaj o nią każdego dnia, a twój umysł pozostanie w świetnej formie na długie lata.
