Jak poznać, że pies jest zestresowany? Nie bagatelizuj ważnych sygnałów

Psy, taki jak ludzie, mają różne charaktery, potrzeby, jak również lęki. Dlaczego jednak tak często boją się głośnych dźwięków i innych hałasów? Dlaczego niektóre boją się, kiedy burza dopiero się zbliża, czy na kilka godzin przed sylwestrowym szaleństwem? Trzeba pamiętać, że psy posiadają znacznie wrażliwszy słuch od ludzi. Człowiek może słyszeć dźwięki do 20000 Hz, podczas gdy psy są w stanie słyszeć dźwięki do 47000-65000 Hz, w zależności od rasy, czy samego psa. Nie powinno więc dziwić, że dźwięki takie jak wystrzały, burze, hałasy, jeżeli dla nas wydają się nieznacznie głośne, dla psa są ogromnym hukiem. To wręcz naturalne, że nasz pies jest nimi zestresowany. Jak więc rozpoznać lęk u psa?

Psie sygnały mogą być dla człowieka mniej lub bardziej oczywiste. Są takie, które bywają dla nas od razu rozumiane, ponieważ ludzie w podobny sposób je okazują (np. trzęsienie się), jednak rozpoznawania znacznej większości sygnałów, które wysyła pies - nie tylko tych związanych ze stresem, czy lękiem, należy się po prostu nauczyć. Ważne jest również, by pamiętać, że wiele rzeczy, które dla ludzi mogą wydawać się błahe (np. ominięcie podczas spaceru innego psa, dziecka, czy lęk przed burzą), dla psa są wręcz śmiertelnym zagrożeniem i tak je traktuje. Jak zachowuje się zestresowany pies?

Stres u psa to nie tylko podkulony ogon i trzęsienie się. Innymi sygnałami stresu są:

• oblizywanie się
• ziewanie
• nadmierne pobudzenie
• merdanie ogonem (merdanie ogonem u psa jest oznaką silnych emocji, niekoniecznie tych pozytywnych)
• gryzienie mebli, niszczenie
• otrzepywanie się
• pokazywanie białka oka
• odwracanie głowy
• dyszenie
• powolne poruszanie się
• wąchanie

Niektóre z tych sygnałów działają na psa również fizjologicznie - kiedy pies jest napięty od stresu, czy innych silnych emocji, otrzepanie się, podgryzanie, czy ziewanie, przynosi mu natychmiastową ulgę. Wyróżnić można też zachowania kompulsywne tj. kompulsywne gonienie własnego ogona, wygryzanie sierści, wylizywanie łap, picie dużej ilości wody, samookaleczanie - takich zachowań nigdy nie można bagatelizować i należy je skonsultować z weterynarzem.

Więcej o sygnałach uspokajających: Czym są sygnały uspokajające u psa? Jak je rozpoznać?

Strategie przetrwania 5F są stosowane u wszystkich psów, które znajdują się w trudnej, np. stresującej sytuacji. Nazwa 5F wzięła się od pierwszych liter każdej ze strategii.  Warto zapamiętać, że jeżeli któraś ze strategii sprawi, że źródło zagrożenia zniknie, pies będzie ją w przyszłości powtarzał. To, jaką strategię wybierze nasz pies zależy od wielu czynników m.in. wcześniejszych doświadczeń, czy uwarunkowań genetycznych.

Sylwestrowa zmora, czyli ucieczka (Flight)

Kiedy wysyłane przez psa sygnały stresu nie skutkują jego zmniejszeniem się, pies może obrać strategię ucieczki. Często do takich ucieczek dochodzi właśnie podczas okresu noworocznego. Pies przestraszony głośnym dźwiękiem, nawet jeżeli reaguje na przywołanie, instynktownie oddala się od źródła zagrożenia, więc zawołanie najczęściej nie przynosi efektów, dlatego ważne jest odpowiednie zabezpieczenie zwierzęcia podczas stresujących sytuacji.

"Zły pies!" czyli atak (Fight)

Kiedy pies nie może uciec (np. jest na smyczy, albo znajduje się w pomieszczeniu, które to uniemożliwia), może wybrać strategię ataku. Ma od zwiększyć dystans od zagrożenia. Zestresowany pies może zaatakować innego przedstawiciela swojego gatunku, ale również człowieka, a w sytuacji bagatelizowania przez właściciela sygnałów stresu, celem ataku może być nawet własny opiekun. Dlatego tak ważne jest umiejętne czytanie sygnałów własnego psa.

"Przeprasza za swoje zachowanie!" czyli zamieranie w bezruchu (Freeze)

Strategia ta, która jest wynikiem ogromnego stresu u pupila, często jest mylona prze opiekunów z poczuciem winy, czy wstydem. Psy nie mają tak złożonych emocji jak wstyd, czy poczucie winy - kiedy więc po powrocie do domu zastaniemy pogryzioną kanapę, obsikaną podłogę i psa unikającego kontaktu wzrokowego, zamrożonego w bezruchu, przemawia przez niego ogromny stres wywołany naszą postawą (psy niezwykle dobrze odczytują nasze emocje), a nie poczucie winy za wyrządzone szkody.

Udaje nieżywego, czyli omdlenie (Faint)

Ta strategia charakterystyczna jest dla oposów, które, by zmylić przeciwnika, udają martwe. Po oddaleniu się źródła zagrożenia, "powstają z martwych". Również psy mogą wykorzystać taką strategię, jeżeli nie mają możliwości zastosowania innej. Pamiętajmy, że psy nie mdleją świadomie, jest to oznaka ogromnego stresu, więc taki sygnał nie powinien zostać zbagatelizowany - najlepiej skonsultować zachowanie naszego psa z weterynarzem.

"Ale słodziak, chce się bawić!" czyli flirt (Flirt)

Flirt u psa to nic innego, jak okazywanie zachowań szczenięcych w kontakcie z czynnikiem wywołującym silny stres. Często jest zauważalny w psich kontaktach pomiędzy sobą - jeden z psów przylega do podłogi, kładzie się na plecach, liże drugiego po pysku, a czasem nawet załatwia się pod siebie. Podobne zachowania zaobserwować można również w kontakcie z człowiekiem. Te uznawane często za chęć zabawy, powierzchownie urocze, bo kojarzące się ze szczenięciem, zachowanie, w praktyce jest oznaką silnego stresu - pies wybiera taką strategię, by pokazać że jest bezbronnym szczeniaczkiem i nie należy traktować go jako przeciwnika, przez co nie ma potrzeby, by go atakować.

Zobacz również: Taka pozycja psa jest mylnie interpretowana. Co oznacza takie zachowanie?

Co więc zrobić, kiedy zauważymy, że nas pies jest zestresowany? Dużo zależy od samego czynnika, który wywołuje stres u psa. Jeżeli naszego pupila stresuje np. obecność innego psa, innych ludzi, boi się zostawania samemu - są to zaburzenia na podłożu emocjonalnym. Najskuteczniejsze będzie zasięgnięcie porady u psiego specjalisty - behawiorysty. Wytłumaczy on nam czym spowodowane jest niepożądanie psie zachowanie, oraz stworzy strategię, która pozwoli psu pozbyć się lęku. Jeżeli nasz pies boi się np. fajerwerków, czy głośnych dźwięków również pomoc behawiorysty będzie niezastąpiona - warto również pamiętać o regularnej diagnostyce - wiele psich zachowań wynika z niezdiagnozowanych chorób, czy niedoborów. Jak jednak doraźnie pomóc psu w sytuacji stresowej? Istnieje kilka metod:

• bliskość fizyczna i emocjonalna przy zestresowanym psie - wspierając psa bojącego się burzy wcale nie powoduje, że nagradzamy go za lękowe zachowanie

• zabawki węchowe, zabawki na smakołyki, gryzaki - węszenie, żucie jest naturalną potrzebą psa. Dlatego zaopatrzenie go w przedmioty, czy smakołyki, które mu to umożliwią szybko i skutecznie rozładuje jego stres
• naturalne środki uspokajające - na rynku dostępnych jest wiele naturalnych środków uspokajających dla zwierząt. Należy pamiętać, że nie niwelują one źródła stresu, a jedynie mogą w niewielkim stopniu rozluźnić naszego psiaka. Feromony, czy tabletki na stres zazwyczaj zawierają różne zioła i tryptofan, który może uspokoić pupila. Ważne, by nie podawać psu leków dla ludzi oraz innych środków bez konsultacji z weterynarzem.
• wiązanie uspokajające - half wrap - wiązanie uspokajające to specjalne owiniecie psa np. bandażem, które może uspokoić go w sytuacjach stresowych. Wielu właścicieli psów stosuje je w trakcie wystrzałów i burz. Bandaż, szalik czy chustę prowadzimy przez przedpiersie psa, następnie na grzbiet i krzyżujemy na łopatkach. W dalszej kolejności bandaż pod brzuchem, do góry i wiążemy przy miednicy.

Dla psów komunikacja i zachowanie ludzi jest jak dla osoby nie znającej języka chińskiego czytanie książki w tym języku. Psy od początków oswojenia ich przez ludzi, dzięki ewolucji, nabierają umiejętności w komunikacji z ludźmi. Jeżeli więc my, jako właściciele, wykażemy chęć zrozumienia ich komunikatów, nasza relacja znacznie się pogłębi - pies będzie nam bardziej ufał, my będziemy lepiej rozumieć jego zachowanie, co w efekcie nas do siebie zbliży.

Zobacz również: Pies rasowy czy kundelek? Wyniki badań mówią jasno

Chcesz pogadać o swoim pupilu? Poznaj innych miłośników zwierząt na anonimowym czacie