Jak wyglądała Kleopatra? Wcale nie była aż tak piękna, jak sądzono?

Karolina Iwaniuk

Opracowanie Karolina Iwaniuk

Kleopatra była nie tylko ostatnią królową hellenistycznego Egiptu, ale też stała się ikoną, która funkcjonuje w świecie kultury i sztuki do dziś. Uchodziła także za najpiękniejszą kobietę. Przez wieki wokół tej niezwykłej władczyni narosło jednak wiele mitów, także dotyczących jej wyglądu. Jak więc naprawdę wyglądała Kleopatra?

Jak naprawdę wyglądała Kleopatra?
Jak naprawdę wyglądała Kleopatra?123RF/PICSEL

Kleopatra. Kobieta, która przeszła do historii w niezwykły sposób

Kleopatra była córką Ptolemeusza XII Auletesa, po śmierci którego wraz ze swoim bratem, Ptolemeuszem XIII, objęła tron w Egipcie i zgodnie z tradycją... wyszła za swojego brata.

Kłopoty zaczęły się już niemal na samym początku, gdy Kleopatra popadła w konflikt z mężem, który jeszcze jako dziecko, był pod silnym wpływem nadwornych doradców, ze zdaniem których nie zgadzała się Kleopatra. Konflikt zabrnął tak daleko, że Kleopatra opuściła Egipt i w Palestynie budowała własne wojsko, by pokonać brata i męża w jednej osobie.

Do konfliktu między rodzeństwem dołączył Rzym, a wraz z nim sam Cezar, który poparł Kleopatrę. Tak też powstała jedna z najsłynniejszych par kochanków w świecie - Kleopatra i Cezar.

Ich związek i żądania Cezara wobec Ptolemeusza XIII wywołały bunt w Egipcie i to właśnie podczas zamieszek Ptolemeusz zginął, a Kleopatra powróciła na łono ojczyzny, gdzie... poślubiła swego przyrodniego brata Ptolemeusza XIV, a sam Cezar, ruszając w dół Nilu, opuścił Egipt, pozostając w sojuszu z Kleopatrą, która zaczęła budować swoje potężne imperium.

Przedstawień Kleopatry w sztuce nie brakuje od wieków
Przedstawień Kleopatry w sztuce nie brakuje od wieków SMETEK/Science Photo Library/East NewsEast News

Kleopatra niedługo po wyjeździe Cezara urodziła syna, nazywając go Ptolemeuszem Cezarem, dając jasno do zrozumienia, że to dziecko rzymskiego władcy.

Na drodze do pełnej władzy stał już tylko jej ówczesny małżonek, przyrodni brat - Ptolemeusz XIV. Historyków więc nie dziwiła decyzja podjęta wówczas przez Kleopatrę o zabójstwie męża-brata.

Tak najpotężniejsza kobieta Egiptu objęła pełną władzę w państwie w imieniu swego syna - Ptolemeusza Cezara.

Po śmierci Cezara jej koneksje z Włochami nie wygasły, wręcz przeciwnie. Budując swoje imperium urodziła kolejne dzieci wodzowi i politykowi rzymskiemu - Markowi Antoniuszowi.

Na skutek sojuszu politycznego Kleopatry i Antoniusza Egipt rozszerzył swoje granice, a Kleopatra przechodziła powoli do historii, jako bogini politycznego świata mężczyzn.

Śmierć owiana tajemnicą. Kleopatra była wielka do samego końca

Sława i wielkość Kleopatry trwały aż do jej śmierci, wokół której również narosło wiele legend. Wielu uważa, że Kleopatra dokonała samobójstwa, poprzez ukąszenie jadowitego węża. Miała tego dokonać, gdy dowiedziała się o wtargnięciu do Egiptu Oktawiana, z którym po śmierci Marka Antoniusza, toczyła spory.

Istnieje też pogląd, że Kleopatra nie wyprzedziła Oktawiana i to z jego ręki miała zginąć.

Jedno jest jednak pewne - to, ile mitów i legend narosło wokół Kleopatry za jej życia, trudno zliczyć do dziś. Także jeżeli chodzi o jej urodę, wszak Kleopatra uchodziła za najpiękniejszą kobietę świata, której nie byli w stanie oprzeć się rzymscy wodzowie.

Jej wizerunek przeniknął do współczesnego świata i pojawiał się od lat w kulturze - świecie sztuki, teatru i filmu.

Rolę starożytnej królowej odgrywały najpiękniejsze aktorki, jakie znał współczesny świat, a role te tylko otwierały im drzwi do kolejnych etapów kariery.

Ale jak było w rzeczywistości? Jak naprawdę wyglądała Kleopatra?

Rysy i kolor skóry Kleopatry od lat sporem wśród historyków

Jej twarz została uwieczniona na kilku artefaktach ze starożytnego świata, w tym na monetach i płaskorzeźbie. Być może najbardziej znanym jej przedstawieniem jest płaskorzeźba w świątyni Dendera w Egipcie, przedstawiająca ją wraz z synem Cezarionem.

Jednak pomimo istnienia tych starożytnych wizerunków, niewiele wiemy o tym, jak naprawdę wyglądała najpotężniejsza kobieta starożytnego świata i czy faktycznie zasłużyła na miano najpiękniejszej.

W ostatnich latach kontrowersje skupiały się również na tym, jakiego koloru była skóra Kleopatry?

Problem stanowi także fakt, że ciała Kleopatry nigdy nie odnaleziono, więc rekonstrukcja jej twarzy na podstawie czaszki i zbadanego DNA nie jest możliwa do dziś.

Artefakty i płaskorzeźby, na których przedstawiona jest podobizna Kleopatry, dają bardzo ogólny pogląd na to, jak wyglądała władczyni Egiptu.

Andrew Kenrick, naukowiec z Uniwersytetu Wschodniej Anglii w Wielkiej Brytanii jest zdania, że nawet rzeźby mogą wprowadzać w błąd.

"Rzeźby i posągi miały stanowić projekcje różnych aspektów postaci, a nie prawdziwe podobieństwo" - powiedział Kenrick  w rozmowie z "Live Science".

Jednak na podstawie wiadomości o ojcu Kleopatry, który z pochodzenia był Grekiem, możemy wysnuć pewne wnioski na temat jej rysów twarzy i koloru skóry.

Za matkę Kleopatry uznaje się kobietę z rodu kapłanów Ptaha z Memfis, co też daje współczesnemu światu nauki pewne wskazówki.

I tak dzięki rozwojowi badań w tym zakresie, naukowcy byli w stanie ustalić, że Kleopatra miała znacznie jaśniejszy odcień skóry, niż początkowo sądzono.

Owszem, czarne włosy i ciemna oprawa oczu zgadzałyby się ze starożytnymi przedstawieniami Kleopatry, ale nie jej kolor skóry.

I choć monety, na których widnieje oblicze Kleopatry, nie są aż tak miarodajne, to patrząc na wizerunek Kleopatry, dostrzegamy orli nos i wystający podbródek, co dziś nie jest uznawane za cechy pięknej, kobiecej twarzy.

Możliwe, że Kleopatra wcale nie była tak piękna, jak dziś świat filmu i sztuki próbuje to przekazać, a Cezar i Marek Antoniusz nie zakochali się w jej pięknie, a widzieli w niej jedynie swoją polityczną drogę i sukces?

Wiele prób rekonstrukcji twarzy Kleopatry

We współczesnym świecie, gdy naukowcy mogli zebrać choć szczątkowe wiadomości na temat wyglądu Kleopatry, a także dzięki sztucznej inteligencji, możemy przynajmniej domyślać się, jak mogła wyglądać naprawdę i zobaczyć wirtualne portrety Kleopatry.

Na jednych przedstawieniach ma ona jaśniejszą lub ciemniejszą skórę, ale wiele aspektów jest zgodnych, takich jak wyraźny nos, wąskie usta, czy szpiczasty podbródek.

Patrząc na współczesne rekonstrukcje twarzy Kleopatry, trudno doszukiwać się w niej niesamowicie pięknej bogini, a widzimy twarz przeciętnie urodziwej kobiety, co rzuca nowe światło na historię egipskich władców i władczyń.

Oko w oko z Dawidem. Słynna rzeźba też wymaga sprzątania© 2023 Associated Press
INTERIA.PL
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd na stronie?
Dołącz do nas