Symbol jesieni i witaminowa bomba. Sezon na dynię trwa w najlepsze

Historia dyni zaczyna się w Ameryce Południowej. Tam, a dokładnie w Meksyku znaleziono bowiem pierwsze dowody uprawy tego warzywa - odkryto nasiona datowane na okres między 7000 a 5500 p.n.e. Europejczycy poznali dynię na początku XVI wieku i szybko docenili jej odżywcze właściwości.

Dynia (Cucurbita L.) to jednoroczna roślina z rodziny dyniowatych, do której zalicza się 130 rodzajów i aż 800 gatunków takich jak np. kabaczek, arbuz czy cukinia. Dynię uważa się za warzywo, ale z botanicznego punktu widzenia jej słodki miąższ jest owocem. Największą popularnością cieszą się dynie hokkaido, piżmowa, zwyczajna oraz olbrzymia. W Polsce najczęściej uprawiane są te dwie ostatnie.

Dynia to prawdziwa witaminowa bomba, znana z dobroczynnego wpływu na organizm. To niskokaloryczne warzywo (100 g dyni ma zaledwie 34 kcal) jest bogatym źródłem białka oraz cennego błonnika, który usprawnia pracę układu pokarmowego, oczyszcza i ułatwia wypróżnianie. Miąższ dyni jest źródłem cennych witamin i mikroelementów takich jak:

• magnez,
• wapń,
• selen,
• potas,
• cynk,
• kwas foliowy,
• niacyna
• witamina A, C, E oraz z grupy B. 

WAŻNE: Kupujmy dynie bardziej pomarańczowe i dojrzałe - dostarczają one bowiem więcej witamin z grupy B oraz karotenu.

Badania wykazały, że dynia wykazuje silne działanie kardioprotekcyjne, wpływając na obniżenie zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego krwi oraz stężenia cholesterolu. Dynia działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i hamująco na bakterie typu: Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Bacillus sphaericus, Cryptococcus meningitis, Escherichia coli oraz grzyby Candida Albicans czy Aspergillus Niger. Dzięki zawartości witamin A, C oraz E dynia wzmacnia układ odpornościowy, a zawarty w miąższu kwas azelainowy redukuje stany zapalne skóry, działa rozjaśniająco i depigmentująco. W pestkach dyni znajduje się kukurbitacyna, która potrafi zwalczać groźne pasożyty układu pokarmowego takie jak owsiki, tasiemiec czy glista ludzka. Kukurbitacyna poraża ich układ nerwowy i wspomaga usunięcie z organizmu.

Choć dynia ma mnóstwo witamin i jest bardzo zdrowa, to powinny na nią uważać osoby z chorobami nerek (ma dużo potasu) oraz cierpiące na alergię na dynię.

Dynia to nie tylko jedno z najzdrowszych warzyw, ale także znany na całym świecie symbol Halloween, czyli święta wywodzącego się z celtyckiego obrządku Samhain. W kalendarzu Celtów 31 października był ostatnim dniem roku i nocą czarownic - w ten dzień żegnano lato, witano zimę i jednocześnie obchodzono święto zmarłych. Celtowie wierzyli, że w Samhain zacierała się granica między światem ludzi żyjących, a duchów - tego dnia łatwiej było się im przedostać do świata żywych. Co ciekawe, zarówno tym dobrym i niosącym pokój, jak i złym.

W dzień Samhain czczono więc duchy przodków, zapraszając je do domów, a te złe odstraszano. Przyjęło się sądzić, że to właśnie z potrzeby odstraszania złych duchów wywodzi się zwyczaj przebierania się w Halloween w oryginalne lub przerażające stroje i maski.

Nazwa Halloween pochodzi od angielskiego słowa "All Hallow's Eve”, co oznacza wigilię święta Wszystkich Świętych. Z biegiem czasu zaczęto ucinać pierwszy człon "All", a "Hallow Even" połączono w Halloween.

Najważniejszym symbolem święta Halloween jest oświetlona twarz wyrzeźbiona z dyni. Halloweenowa dynia nazywana jest "Jack-o-lantern", co oznacza "Jack z lampionem", a nazwa ta związana jest z legendą o notorycznym, irlandzkim oszuście, na którego mówiono "skąpy Jack".

Jack wiódł lekkomyślne, hulaszcze życie, a gdy nie był w stanie spłacić swoich hazardowych długów, zaprzedał duszę diabłu. Gdy ten przybył, by wziąć jego duszę do piekła, skąpy Jack wybłagał u niego jeszcze jedno życzenie. Pragnął wypić swojego ostatniego drinka, ale nie miał czym za niego zapłacić. Poprosił więc diabła, by ten zamienił się w monetę. Nieświadomy kolejnego oszustwa diabeł zgodził się, Jack umieścił monetę w kieszeni, ale miał w niej także srebrny krzyż, który nie pozwolił diabłu na powrót do swojej postaci. Przerażony diabeł postanowił więc zawrzeć kolejną umowę z Jackiem i obiecał mu, że zostawi go w spokoju, jeśli ten zmieni w końcu swoje życie. Jack dogadał się z diabłem, przekonany, że ma sporo czasu na zmianę na lepsze, ale już rok później diabeł powrócił w Halloween. Sprytny Jack ponownie go oszukał, a diabeł obiecał, że tym razem daje mu spokój na dziesięć lat. Rok później Jack zmarł.

Oszust Jack nie był w stanie dostać się do nieba, jego życie na ziemi pozostawiało bowiem wiele do życzenia. Udał się więc do piekła, gdzie spotkał wściekłego na niego diabła, który nie pozwolił mu wejść. Diabeł ponownie wysłał go na ziemię, gdzie Jack miał się włóczyć w męczarniach. Zrezygnowany wziął z sobą rozżarzony węgiel i umieścił go w rzepie, żeby nie marznąć podczas wędrówki. Do dziś mówi się, że w Halloween, "Jack z lampionem" wędruje w poszukiwaniu spokoju, a z biegiem lat rzepę zastąpiono dynią. 

Dynia to też niekwestionowany symbol jesieni. Moda na przystrajanie nią domów, parapetów, schodów i tarasów przyszła do nas ze Stanów Zjednoczonych i spotkała się z bardzo ciepłym przyjęciem. Dyniowe farmy cieszą się w Polsce coraz większą popularnością i z roku na rok przyciągają coraz większą rzeszę gości, którzy fotografują się na tle największych okazów i próbują przysmaków na bazie tego pysznego i zdrowego warzywa. Niektóre z nich warto zrobić w domu!

Tarta dyniowa, czyli Pumpkin Pie to tradycyjny, amerykański deser podawany najczęściej w okolicach Halloween i Dnia Dziękczynienia. Jak go przygotować?

Składniki: 

Spód:

• 250 g mąki pszennej (najlepiej typ 550 lub 500),
• 125 g masła,
• 2 żółtka,
• 50 g cukru pudru,
• szczypta soli,
• kilka łyżek wody

Mus dyniowy:

• 400 ml puree z dyni,
• 2 przezroczyste galaretki (najlepiej cytrynowe),
• 400 ml wody. 

Przygotowanie: 

1. Sypkie składniki umieść w misce. Wyjmij masło z lodówki i pokrój je w kostkę, dodaj do miski z mąką, cukrem pudrem i solą. Dodaj dwa żółtka jaj.

2. Mieszaj składniki mikserem tak długo, aż będą przypominać mokry piasek i dodaj łyżkę lodowatej wody. Jeśli ciasto zmieni kształt i stanie się kulą, jest gotowe. Jeśli nadal jest sypkie, dodaj kolejną łyżkę lodowatej wody.

3. Ciasto zawiń w folię spożywczą i umieść na godzinę w lodówce.

4. Rozgrzej piekarnik do 200 stopni Celsjusza, wyciągnij ciasto z lodówki i rozwałkuj je na koło o średnicy zbliżonej do formy do pieczenia tarty.

5. Rozwałkowane ciasto umieść w natłuszczonej formie. Dociśnij ciasto widelcem do formy i nakłuj w kilku miejscach. Włóż do nagrzanego piekarnika i piecz około 20 minut. Wyjmij z piekarnika i przestudź.

6. Zagotuj 400 ml wody i rozpuść w niej galaretki. Przestudź i dodaj schłodzone puree z dyni.

7. Całość zmiksuj na mus, a gdy zacznie gęstnieć, przelej na upieczoną tartę i wstaw do lodówki. Podawaj z bitą śmietaną i cynamonem.

Smacznego!

Symbolem jesieni jest także Pumpkin Spice Latte, czyli rozgrzewająca, aromatyczna kawa na bazie dyni. Jak ją przyrządzić?

Składniki:

• 150 ml wody,
• szklanka pokrojonej w drobną kostkę dyni,
• 1/2 szklanki miodu,
• pół łyżeczki cynamonu,
• 1/4 łyżeczki tartej gałki muszkatołowej,
• 1/3 łyżeczki mielonego imbiru,
• płaska łyżka cukru wanilinowego,
• kawa espresso (mała filiżanka),
• 3/4 szklanki mleka,
• bita śmietana dla chętnych. 

Przygotowanie:

1. Do niewielkiego garnka wlej wodę i dodaj pokrojoną dynię (bez skórki i pestek). Wsyp przyprawy i zamieszaj.

2. Zagotuj wodę ze składnikami, nałóż pokrywkę na naczynie i na niewielkim ogniu gotuj przez 10 minut.

3. Odstaw miksturę do lekkiego wystygnięcia i dodaj miodu. Zblenduj całość na gładką masę.

4. Zaparz kawę. W osobnym naczyniu podgrzej mleko i dodaj na końcu miksturę dyniową. Trzymaj minutę, mieszając.

5. Przelej do dużego kubka espresso, zalej miksturą i zamieszaj.

6. Dodaj bitą śmietanę, cynamon i kakao.

Smacznego!

Zobacz również: Wysyp dopiero się zacznie. Korzystaj z sezonu na dynie