Perełka wśród polskich zamków. Jego ściany były świadkami ogromnego skandalu
Oprac.: Aleksandra Tokarz
Otoczony leśną zielenią dumnie wznosi się w górę, pamiętając czasy, kiedy w jego wnętrzach działy się rzeczy niezwykłe. Jego budowa pochłonęła równowartość trzech ton złota, a dziś, niezmiennie zachwycając swoim wyglądem, jest prawdziwą perełką regionu. Oto pałac Marianny Orańskiej – wyjątkowa budowla z zaskakującą historią.
O Mariannie Orańskiej mówi się jako o jednej z pierwszych bizneswoman okresu romantyzmu w Europie. Nazywa się ją też jedną z najbardziej niekonwencjonalnych dam XIX wieku, która przerosła swoją epokę. Królewna niderlandzka, córka króla Niderlandów Wilhelma I Orańskiego, miała mieć niezwykłą smykałkę do interesów. Wiedziała doskonale co zrobić, by odpowiednio zadbać o ekonomię Dolnego Śląska, w efekcie sprawiając, że te tereny stały się atrakcyjne z punktu widzenia nie tylko mieszkańców, ale przede wszystkim turystów.
Wkrótce Marianna Orańska zapisała na swoim koncie cały szereg inwestycyjnych działań - zadbała o powstanie sieci górskich dróg i przyczyniła się do rozwinięcia gospodarki leśnej, wpływając również na otwarcie huty szkła czy kamieniołomu marmuru. Upowszechniła też między innymi hodowlę pstrąga. Nie zapomniała również, by wyposażyć region w prawdziwą perełkę - swój letni pałac.
Zobacz również: To najwyższa krzywa wieża w Polsce. Nazywają ją „śląską Pizą”
Pałac Marianny Orańskiej. Jego historia zaskakuje
W 1838 roku Marianna Orańska po raz pierwszy odwiedza Kamieniec Ząbkowicki. Dziedzicząc go w spadku po swojej matce, szybko postanawia, by na jego terenie postawić swoją wizytówkę - okazałą, letnią rezydencję. Już rok później architekt Karl Friedrich Schinkel bierze się do wytężonej pracy, przygotowując dla królewny pierwszy projekt pałacu.
Wiosną 1839 roku prace ruszają. Jesienią gotowe są już mury parteru, filary i kolumny, a także kawałek muru otaczającego całą budowlę. Wkrótce jednak budowa zostanie wstrzymana. Za decyzją stanie ogromny skandal.
Marianna Orańska: historia, którą zna niewielu. Los nie był dla niej łaskawy
Los nie był dla Marianny Orańskiej łaskawy. W 1830 roku dwudziestoletnia wówczas księżniczka wyszła za mąż za Albrechta Hohenzollerna, pruskiego księcia i generała. Para doczekała się piątki dzieci, jednak zaaranżowane uprzednio małżeństwo nie było szczęśliwe. W 1838 roku zapadła decyzja o separacji. Kilka lat później, w 1848 roku, mury pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim stały się świadkiem głośnego skandalu.
Na jaw wyszedł wówczas romans Marianny z Johannesem van Rossumem, początkowo lokajem Albrechta, a kolejno koniuszym, bibliotekarzem i osobistym sekretarzem księżniczki. Marianna spodziewała się dziecka. Za zdradę spotkało ją wielkie upokorzenie.
Na Mariannę nałożono karę infamii, zabraniając przebywać na terenie Prus przez czas dłuższy niż 24 godziny, z obowiązkowym meldunkiem na posterunku policji przy każdym wjeździe i wyjeździe. W tym czasie rozbudowa pałacu stanęła w miejscu.
Zamek w Kamieńcu Ząbkowickim. Miejsce z wyjątkową duszą
W 1853 roku Marianna Orańska odwiedza Kamieniec, zarządzając wznowienie prac. Przekazuje posiadłość swojemu synowi, zaś sama przenosi się do Bilej Vody. 8 maja 1872 roku budowa pałacu oficjalnie się kończy, czego dowodem jest odsłonięcie figury bogini zwycięstwa Nike na wzgórzu za grotą. Po 33 latach, pochłaniający swoją budową dokładnie 971 692 talary, czyli równowartość trzech ton złota pałac jest gotowy.
W 1945 roku potomkowie Marianny, w obliczu zagrożenia ze strony nacierającej Armii Czerwonej, zostają ewakuowani. Rok później obiekt trawi pożar, a sama rezydencja staje się ruiną. Dewastacja pałacu postępuje wraz z kolejnymi latami. W 2012 roku obiekt przejmuje jednak gmina, szybko decydując się na przeprowadzenie intensywnych działań remontowo-odtworzeniowych. Dziś pałac Marianny Orańskiej zachwyca swoim wyglądem, będąc prawdziwą perełką na mapie Dolnego Śląska.
Architektura pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim. Te elementy zasługują na uwagę
Sam pałac, o wymiarach 75,3 m na 48,3 m, zachwyca dziedzińcami i arkadowymi krużgankami, licznymi fontannami i okrągłymi basztami. Otoczony rozległym parkiem z licznymi pomnikami przyrody sprawia wrażenie zupełnie odciętego od świata. Jest miejscem, które przy okazji wycieczki na Dolny Śląsk koniecznie należy zobaczyć.
Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim jest otwarty w godzinach od 10 do 17. Za normalny, łączony bilet wstępu do pałacu oraz mauzoleum zapłacić trzeba 45 złotych. Ulgowy kosztuje zaś 40 złotych.
