Kiedyś były świadectwem potęgi. Najpiękniejsze, zabytkowe dwory w Polsce
Oprac.: Aleksandra Tokarz
Zachwycają bogatą architekturą, w swoich murach skrywając fascynujące historie. Pamiętają czasy, kiedy były głównymi ośrodkami politycznych wydarzeń, a wkrótce również wielką skarbnicą rodzinnych pamiątek. Kiedyś świadectwo potęgi. Dziś miejsca, które zobaczyć powinien każdy turysta. Oto najpiękniejsze zabytkowe dwory w Polsce.
Mimo burzliwej historii Polska wciąż może pochwalić się imponującą liczbą zabytków. Obok zamków, na mapie znajdziemy także liczne dawne siedziby szlacheckie - zachwycające do dziś architekturą dwory i dworki.
W 1939 roku, w ówczesnych granicach II Rzeczpospolitej, istniało około 19 tys. siedzib ziemiańskich, w tym około 15 tys. dworów i około 4 tys. pałaców - informuje serwis ziemianie.org.pl. Dziś na terenie Polski znajduje się około 2,8 tys. tego typu budynków, z czego aż 2 tys. popadło w ruinę. Wciąż są jednak takie, które zachwycają swoim wyglądem, a do których wycieczka, wraz z nadejściem wiosny, powinna znaleźć się w planie każdego turysty.
Spis treści:
Najpiękniejsze dwory w Polsce. Te miejsca koniecznie trzeba zobaczyć
Dwory szlacheckie, w skład których często wchodziło wiele obiektów o różnorodnym przeznaczeniu, obejmowały najczęściej budynek mieszkalny i zabudowania gospodarcze. Wewnątrz znajdowało się wiele pokoi - gościnne, izba stołowa, sypialnie, spiżarnia, a często również prywatna kaplica ze świętymi obrazami, zaś z zewnątrz okolicę otaczały parki czy zespoły zieleni, przy których niejednokrotnie zakładano też warzywniki.
Jedna z najpiękniejszych posiadłości szlacheckich w Polsce znajduje się w Kąśnej Dolnej w gminie Ciężkowice. Tam, w szlacheckich zabudowaniach, przed laty przebywał Ignacy Jan Paderewski, a same ściany budynku pamiętają historię, o której dziś wie niewielu.
Zobacz również:
Marmurowy dworek, z otwartym, opartym na czterech kolumnach i zwieńczonym attyką gankiem jest dziś Centrum Paderewskiego. O artyście przypomina między innymi należący do niego przed laty fortepian, usytuowany dziś w neorokokowym salonie budynku. To miejsce warto zobaczyć na własne oczy.
Zobacz również: Polska kraina wyróżniona na liście UNESCO. Znajdziemy tam pozostałości aktywności wulkanicznej
Te zabytki powinien zobaczyć każdy turysta. Niektórych należy mocniej wypatrywać
Małopolsce nie można odmówić zabytkowego bogactwa, a na trasie wycieczki zobaczymy wiele obiektów, które do dziś zachwycają swoim wyglądem. Wśród nich niepozornie ukryty wśród zieleni dworek w Jeżowie.
Budynek wzniesiony na planie prostokąta, zwieńczony czterospadowym dachem, jest jednym z najlepiej zachowanych obronnych dworów renesansowych w Polsce. Choć obecnie pełni funkcję ośrodka dydaktycznego tarnowskiego Liceum Plastycznego, powstał najpewniej dla wzmocnienia systemu obronnego znajdującego się po drugiej stronie rzeki Biała siedziby szlacheckiej. Jego wygląd, od czasu rozbudowy, nie uległ zmianie, a wewnątrz zachowała się polichromia z 1544 roku, przedstawiająca panoramę Jeżowa i Wilczysk, a także renesansowy kominek z polichromią i herbem Ogończyk.
Wyjątkowymi zabytkami poszczycić może się również centralna część Polski. Oto w województwie mazowieckim, nieco zapomniany przez turystów, ale pamiętający szczególne wydarzenia, wznosi się dworek w Suchej. Sama wieś, malowniczo położona nad rzeczką Kostrzyń, w bezpośrednim sąsiedztwie rozległego kompleksu stawów i w pobliżu lasu, zachwyci niejednego odwiedzającego.
Głównym obiektem znajdującego się tam zespołu budynków jest modrzewiowy dwór, wzniesiony z inicjatywy Ignacego Cieszkowskiego w 1743 roku. Barokowy, parterowy obiekt kryty jest gontowym dachem i ozdobiony arkadowym portykiem. Wewnątrz wciąż zachowały się fragmenty oryginalnych, dekoracyjnych malowideł. W historii tego miejsca na stałe zapisał się 1787 roku, kiedy dworek swoimi odwiedzinami uświetnił król Stanisław August Poniatowski. W 1814 roku urodził się tam natomiast wybitny filozof i ekonomista August Cieszkowski.
W tych miejscach przeniesiesz się w czasie. Zaplanuj wycieczkę
W połowie XVI wieku w małopolskim Szymbarku w górę wzniósł się renesansowy dwór obronny - kasztel - będący czołowym przykładem tego typu budowli w Polsce. Dwór, usytuowany na skarpie rzeki Ropy, wyposażony jest w system strzelnic, w założeniu pozwalając swojemu właścicielowi odeprzeć napady zbójeckiej watahy i zajazdy wrogo nastawionych sąsiadów.
Dawna siedziba rodu Gładyszów jest czołowym zabytkiem architektury renesansu w Polsce. Dwór, zbudowany z kamienia łamanego z dodatkiem cegły, wybudowano na planie prostokąta, ozdabiając czterema narożnymi basztami. Do końca XVII wieku budynek pełnił funkcję reprezentacyjną i mieszkalną. Dziś wewnątrz mieści się muzeum oraz ośrodek konferencyjno-wystawienniczy.
O dworze w Szymbarku wciąż krążą jednak legendy. Pradawne podania mówią o tym, iż w jaskini znajdującej się pod dworem znajdują się skarby. Pilnowane są jednak przez przeraźliwe diabły. Inne historie mówią o czterech córkach rycerza Gładysza, które miały mieszkać każda w innej wieży. Wszystko z powodu ich odmiennego charakteru.
Planując wiosenną wycieczkę, w nawigację warto wpisać również łódzki Ożarów. Tam do dziś swoim wyglądem zachwyca wybudowany w połowie XVIII wieku drewniany dworek. Otoczona rozległym parkiem rezydencja szlachecka jest jednym z kilkunastu tego typu obiektów w Polsce.
Dziś wewnątrz zabytkowego dworku mieści się Muzeum Wnętrz Dworskich z eksponatami pochodzącymi z pobliskich dworów - meblami, porcelaną, tkaninami i kolekcją portretów szlachty. To jedno z tych miejsc, w którym można dosłownie cofnąć się w czasie.
