Polska na własne oczy: Zapomnij na chwilę o koziołkach i rogalach świętomarcińskich. Zobacz inny Poznań

Polska na własne oczy to podróżniczy cykl dziennikarek i dziennikarzy działu Lifestyle portalu Interia. Przez całe wakacje zapraszamy Was do wspólnego odkrywania Polski, odwiedzając miejsca popularne, kultowe, ale też nieco zapomniane i te, które dopiero czekają na odkrycie. Ruszajcie z nami w podróż po Polsce! Dziś zaglądamy do Poznania. Co warto zobaczyć w stolicy Wielkopolski poza Starym Rynkiem i tyrkającym się na ratuszowej wieży koziołkami?

Poznań uchodzi za jedno z najbardziej zielonych miast w Polsce, głównie za sprawą tajemniczych klinów zieleni. To unikalne w Europie założenie urbanistyczne zostało opracowane w latach 30. XX wieku, mając na celu przede wszystkim  ochronę wód i przewietrzenie miasta. To właśnie wtedy centrum miasta połączono z podmiejskimi lasami tworząc sieć zielonych, nieprzerwanych tuneli poprowadzonych w naturalnych dolinach rzecznych i zlokalizowanych wokół nich parków, lasów czy łąk. Dzięki temu można do dziś spacerować z centrum wzdłuż licznych terenów zielonych w każdą stronę świata.

15 minut spacerem od Starego Rynku znajduje się największy park miejski zwany Cytadelą. Zajmuje niemal 100 hektarów i powstał w efekcie walk o Poznań, toczących się tu w 1945 roku. Zbudowano go na ruinach głównego miejskiego fortu, w którym Niemcy bronili się przez nacierającą Armią Czerwoną. Po wojnie fort zamieniono w park miejski z muzeami, restauracjami, sztuką nowoczesną (to tutaj można oglądać "Nierozpoznanych" - największą plenerową realizację Magdaleny Abakanowicz, która powstała z okazji 750-lecia lokacji miasta), cmentarzami wojskowymi (między innymi Wspólnoty Brytyjskiej, na którym pochowani są uczestnicy słynnej wielkiej ucieczki). Cytadela to dziś ulubione miejsce spacerów i relaksu mieszkańców stolicy Wielkopolski.

Jako kolejne ulubione miejsce wypoczynku poznaniacy wymieniają Park Sołacki. Powstał w środku Sołacza, jednej z najbardziej prestiżowych części miasta, wytyczonej na początku XX wieku jako elegancka dzielnica willowa realizująca modną wówczas koncepcję "miasta-ogrodu". W parku poza miejscami sprzyjającymi odpoczynkowi pośród bujnej zieleni nie brakuje malowniczych stawów z łódkami, można się tu spodziewać także, co nieczęste w tego typu miejscach, wyszukanych doznań kulinarnych. W sercu parku w odnowionym, ponad 100-letnim zrewitalizowanym budynku znajduje się bowiem Port Sołacz, jedna z 15 poznańskich restauracji wyróżnionych przez przewodnik Michelin w 2024 roku, której historia sięga 1912 roku.

Scena kulinarna to zresztą jedna z największych, jeśli nie największa, atrakcja Poznania. Doceniona także przez inspektorów Michelin. Dość wspomnieć, że poznańska Muga została odznaczona gwiazdką już podczas debiutu stolicy Wielkopolski w prestiżowym przewodniku w 2023 roku, a część z rekomendowanych miejsc to koncepty świeże, w momencie przyznania pierwszego wyróżnienia działające krócej niż rok.

Czytaj także: Przyznano trzy nowe gwiazdki Michelin. Dla tych restauracji warto przemierzyć całą Polskę

- Poznań nigdy nie był w czołówce polskich miast jeśli chodzi o liczbę turystów i to dobrze - mówi mi restaurator Borys Fromberg, właściciel popularnej śniadaniowni Bo. - Dzięki temu nasze miasto nigdy nie wpadło w pułapkę miejsc, które tworzone są "pod turystę" wyłącznie z myślą o zysku. Poznańska scena kulinarna zawsze była przeznaczona przede wszystkim dla mieszkańców, którzy łatwo nie wybaczą potknięć, ale jeśli pokochają to na zawsze. I ta ciężka praca się opłaciła, teraz możemy karmić gości na bardzo wysokim poziomie, niezależnie od tego czy są tu na stałe czy tylko przejazdem.

Czytaj także: Artur Skotarczyk: Mamy wyzerowany margines błędu, nie ma u nas miejsca na pomyłki

W Poznaniu ukontentowani będą tak miłośnicy kuchni azjatyckiej (dość wspomnieć, że znajduje się tutaj Zen On - jedyny w Polsce lokal z ramenem rekomendowany przez przewodnik Michelin), jak i tradycyjnych polskich i klasycznych, wielkopolskich smaków. Fani sera powinni zajrzeć do Fromażerii, jedynego miejsca w kraju, gdzie ser odmienia się przez wszystkie przypadki - można jeść go na ciepło jako fondue, można degustować, zagryzając orzechami i figami, może być deserem, daniem głównym i przystawką. Niemal 40 wyselekcjonowanych gatunków z Polski i Europy. Doskonała selekcja win. Czy może być lepiej? Nie może.

Tym którzy chcieliby przenieść się w czasie, kawiarnia Kociak zaserwuje desery przygotowywane według oryginalnych receptur z PRL-u. Galaretka i bita śmietana z owocami i lodami to tylko początek podróży sentymentalnej. Koktajle: jagodowy i truskawkowy to pozycja kultowa, podobnie jak parzona "po turecku" kawa obowiązkowo podawana w szklance z koszyczkiem. A to dopiero początek kulinarnej przygody, bo w stolicy Wielkopolski jeść można jak w bajkach - długo i szczęśliwie.

Co cieszy, zwłaszcza podczas letnich miesięcy, wiele poznańskich restauracji i kawiarni znajduje się na klimatycznych dziedzińcach lub dachach kamienic. Jednym z najlepszych punktów widokowych, jest taras restauracji w hotelu Kolegiackim - można tu rozkoszować się promieniami popołudniowego słońca pijąc herbatę z widokiem na dachy kamienic Starego Miasta, zamek Przemysła, ratusz czy kolegium jezuickie. Dziedziniec hotelu widziany z okien klatki schodowej z obfitością kaskad zielonych roślin, błękitnymi, drewnianymi okiennicami i ciepłym odcieniem tynku przywodzi zaś na myśl południe Europy. Doskonały pomysł nie tylko na leniwe popołudnie.

Ciekawy tak pod względem architektonicznym, jak i koncepcyjnym, cocktail bar znajduje się także w kamienicy przy Młyńskiej 12. Poza widokiem na miasto i ciekawie zagospodarowaną przestrzenią, wieczorami czas gościom umila muzyka grana na żywo. Miłym zaskoczeniem jest fakt, że w karcie można także znaleźć popularne ostatnio mocktaile, czyli drinki bez alkoholu. Przygotowywane są z taką samą pieczołowitością jak te klasyczne. Barmanka, potrząsając energicznie shakerem, zdradza mi, że cieszy ją zaskoczenie malujące się na twarzach gości, gdy próbują połączeń, które smakiem i sposobem podania w niczym nie ustępują klasycznym koktajlom.

Uliczni artyści ozdabiający ściany miejskich budynków swoimi dziełami bywają dla włodarzy miast utrapieniem, choć bywa, że ich prace stają się ikoniczne. Tak było z brytyjskim Banksym, tak stało się również w Poznaniu. Tajemniczy Noriaki wprowadził na poznańskie ściany i mury Pana Peryskopa, którego gdy raz się zauważy, widzi się go już dosłownie wszędzie, a poszukiwanie śladów zostawionych przez Noriakiego w przestrzeni miejskiej staje się ciekawostką samą w sobie.

Po raz pierwszy widzę pana Peryskopa na wewnętrznym parkingu przy ulicy Ratajczaka. W obliczu występów polskiej drużyny na UEFA Euro napis "Zakaz gry w piłkę" nabiera podwójnego znaczenia. Charakterystyczna rysunkowa postać może być wielkości kilku centymetrów, ale i kilku metrów. Znajdziemy ją nie tylko na murach, ale i na znakach drogowych, latarniach, transformatorach, nawet na jednym z sygnalizatorów na przejściu dla pieszych obok Starego Browaru. Pan Peryskop niedawno doczekał się też swojej rzeźby, która została zlokalizowana na Placu Bernardyńskim i należy obecnie do jednego z najczęściej fotografowanych symboli miasta.

Sam Noriaki to dziś jeden z najpopularniejszych miejskich artystów. Kilka lat temu zorganizował wystawę swoich prac malarskich, w 2018 r. otrzymał tytuł Człowieka Kultury w plebiscycie portalu kulturapoznan.pl, a we współpracy z Miastem Poznań wyprodukował także linie miejskich gadżetów.

Poznańska Malta w przeciwieństwie do sławnej wyspy nazwę zawdzięcza zakonnikom, którzy w XII wieku zaczęli się osiedlać na tych terenach, a tubylcy miejsce zamieszkania kawalerów maltańskich zaczęli nazywać Maltą właśnie. Poza nazwą kawalerowie maltańscy pozostawili po sobie niewielki ceglany kościół Świętego Jana Jerozolimskiego, który jest jednym z najstarszych kościołów w mieście.

W Europie Środkowo-Wschodniej poznańską Maltę rozsławił Malta Festival Poznań - jedno z najważniejszych wydarzeń artystycznych tej części kontynentu, który od ponad 30 lat odbywa się właśnie tutaj. W tym roku w Poznaniu zagości już 34 edycja, która wyjątkowo odbędzie się we wrześniu Kiedyś wydarzenie stricte teatralne dziś łączy różne dziedziny kultury i sztuki, choć i jego organizacja z powodów finansowych stała pod znakiem zapytania.

- Doskonale pamiętam Maltę z czasów, kiedy byłam młodą dziewczyną. Dla nas, poznaniaków, Malta zawsze była świętem miasta. Rozlewała się na ulicach, zapraszała mieszkańców do zabawy i aktywnego udziału. Niestety, w ostatnich latach festiwal oddalił się od Poznania, a Poznań od festiwalu. Tegoroczna edycja to będzie wielki powrót. Ponowne zjednoczenie. Czeka nas nowa, stara Malta - mówi Dominika Kulczyk, która z końcem 2023 roku uratowała Maltę, spłacając długi festiwalu i przejmując prawa do jego marki.

Poznańska Malta to dziś jednak przede wszystkim ogromny kompleks sportowo-reakcyjny zlokalizowany wokół Jeziora Maltańskiego. Jezioro jest oddalone od Starego Rynku o niecałe 2 kilometry. Jak zapewniają władze miasta już w 2025 r. pokonamy tę drogę komfortowo korzystając z tzw. Mostów Berdychowskich, czyli przerzuconych przez rzeki Warte i Cybinę przepraw pieszo-rowerowych. Samo jezioro słynie z organizacji najważniejszych na świecie mistrzostw wioślarskich i kajakarskich, przejażdżek na nartach wodnych czy wyścigów smoczych łodzi.

Jak mówią mi zaprzyjaźnieni poznaniacy są też tacy, którzy zamiast wypoczynku na jednej z najbardziej znanych wysp Morza Śródziemnego planują w wakacyjne miesiące w hotelach położnych na brzegu Jeziora Maltańskiego nawet tygodniowy urlop i na nudę podobno nie narzekają. Komu mało wody może skorzystać ze zlokalizowanych przy jeziorze Term Maltańskich, czyli rozległego parku wodnego, który poza basenem sportowym ma także część rekreacyjną z basenami na zewnątrz, strefą spa i kilkunastoma rodzajami saun (także lodową).

Wzdłuż jeziora kursuje wąskotorowa kolejka Maltanka, która bywa prowadzona przez lokomotywę Borsig z 1925 roku, jeden z najstarszych tego typu parowozów na świecie, albo przez zwany "Ryjkiem" wagon motorowy z lat. 30. XX wieku. W efekcie podróż nią to atrakcja nie tylko dla najmłodszych, ale także fanów kolejnictwa. Przejażdżka trwa kilkanaście minut, a stacja końcowa zlokalizowana jest zaraz przy poznańskim, zajmującym ponad 120 hektarów ZOO, w którym azyl znajdują także odbierane przez aktywistów, policję czy prokuraturę z nielegalnych hodowli i cyrków z zwierzęta. Schronienie znalazły tu między innymi tygrysy uratowane z polsko-białoruskiej granicy.

Choć poznański Ostrów Tumski zlokalizowany jest raptem 10 minut spaceru od Starego Rynku, to wciąż nie spotkamy tu zbyt wielu turystów. I warto z tego skorzystać. Będąc w okolicy, można też zajrzeć też do rezerwatu archeologicznego Genius Loci, gdzie zobaczymy oryginalny przekrój przez wał grodu z X wieku, a także do Muzeum Archidiecezjalnego zlokalizowanego w renesansowej Akademii Lubańskiego. Znajdziemy tu oryginalny miecz św. Piotra, który biskup Jordan przywiózł z Rzymu w darze dla Mieszka I w 968 r.(kopia miecza wisi na jednej ze ścian w katedrze). Najnowsze badania wskazują, że został on wykuty w I wieku n.e. na wschodnich terenach Cesarstwa Rzymskiego.

Ostrów Tumski znaczy tyle, co "wyspa katedralna". W Polsce znajdziemy je jeszcze we Wrocławiu i Głogowie, ale to ten poznański jest pierwszym i równocześnie najstarszym tego typu zabytkowym miejscem. Potężny gród istniał tu zapewne jeszcze w IX wieku, jednak wyspą katedralną został w 968 r., kiedy zbudowano tu pierwszą w Polsce katedrę. Od tego czasu była wielokrotnie przebudowana, jej romańskie fundamenty można jednak obejrzeć i dotknąć w podziemiach. To miejsce pochówku pierwszych władców Polski, a groby Mieszka I i Bolesława Chrobrego doczekały się także własnej Złotej Kaplicy, która od XIX wieku znajduje się tuż za ołtarzem głównym.

Czytaj także: Polska na własne oczy: Gniezno to nie tylko katedra. Odkrywamy miasto królów i królików

Zlokalizowana natomiast po drugiej stronie Mostu Jordana Śródka to dawna miejscowość z własnym rynkiem, dziś doskonałe zaplecze gastronomiczne Ostrowa Tumskiego. Liczne restauracje i kawiarnie, w których można odpocząć podczas wędrówek umilają czas miejscowym i przyjezdnym, podobnie jak oryginalne murale, których nie brakuje w tej części miasta.

"Opowieść śródecka z trębaczem na dachu i kotem w tle" to prawdopodobnie najbardziej znany poznański mural, którego twórcy wykorzystując iluzję optyczną z szarej ściany jednej z kamienic stworzyli kolorową atrakcję turystyczna. Drugi zaś, w przeciwieństwie do innych miejsc na powietrzu, cieszy szczególnie w deszczowe dni. Ta oryginalna instalacja dzięki przepływającej przez konstrukcję wodzie, zamienia się bowiem w instrument. To jedna z nielicznych sytuacji, gdy deszcz podczas spaceru sprawia mi radość, choć zawsze jest też miłym pretekstem, by zaszyć się na chwile w jednaj z klimatycznych kawiarni i popijając herbatę, pałaszować rogala świętomarcińskiego, który nigdzie nie smakuje tak dobrze, jak w Poznaniu.

***

O cyklu "Polska na własne oczy"

Wakacje, znowu są wakacje! Polacy tłumnie ruszają na długo wyczekiwany odpoczynek, a my chcemy im w tym towarzyszyć, służyć dobrą radą, co można zobaczyć w naszym pięknym kraju. Może wspaniałe atrakcje czekają dosłownie tuż za rogiem? Cudze chwalicie, swego nie znacie - pisał poeta. I my chcemy pokazać, że faktycznie tak jest. Zajrzymy więc do Sosnowca, Radomia, Wałbrzycha, sprawdzimy "polskie Malediwy" i wiele innych nieoczywistych miejsc. Bądźcie z nami przez całe lato!