Czy kawa rozpuszczalna jest niezdrowa? Znany dietetyk rozwiewa wątpliwości
Oprac.: Łukasz Piątek
Przez lata wokół kawy rozpuszczalnej narosło wiele mitów, mówiących m.in. o tym, że jest to wyrób kawo-podobny, zawierający mnóstwo niezdrowych, chemicznych dodatków. Rozprawia się z nimi znany dietetyk Bartek Kulczyński, który wyjaśnia, na czym polegają różnice między kawą ziarnistą i kawą rozpuszczalną oraz która z nich jest zdrowsza.
Wiele osób rezygnuje z picia kawy rozpuszczalnej, uważając, że taka kawa nie posiada prozdrowotnych wartości dla naszego organizmu, a wręcz nam szkodzi z uwagi na rzekomo zawarte w niej składniki chemiczne.
Dr Bartek Kulczyński, znany dietetyk prowadzący na platformie YouTube swój kanał wyjaśnia, na czym polegają różnice między kawą rozpuszczalną i ziarnistą, a ponadto odpowiada na pytanie, czy kawa rozpuszczalna negatywnie wpływa na nasze zdrowie.
Jak wygląda produkcja kawy rozpuszczalnej?
Dietetyk w jednym ze swoich filmów dokładnie opowiedział, czy kawy rozpuszczalnej powinniśmy się wystrzegać. Mężczyzna na początku swojego filmu wyjaśnił, jak wygląda produkcja kawy rozpuszczalnej.
"Zupełnie tak samo, jak w przypadku kawy ziarnistej - nasiona kawy są oczyszczane i prażone. Dopiero dalsze etapy są odmienne, a mianowicie - ziarna kawy są mielone i poddawane ekstrakcji wodnej w podwyższonej temperaturze. W uproszeniu można powiedzieć, że ziarna kawy są po prostu zaparzane tak, jak robimy to w domu, tyle że na skalę przemysłową, z wykorzystaniem zaawansowanego sprzętu" - mów dr Bartek Kulczyński.
Warto wiedzieć: Od tysięcy lat wzmacnia serce i spala zbędne kilogramy. Dopraw szczyptą poranną kawę
Dietetyk dodaje, że: "W dalszym etapie uzyskany napar, a mówiąc fachowo ekstrakt, jest zagęszczany i poddawany suszeniu, przy czym suszenie prowadzi się zwykle jedną z dwóch metod. Pierwsza metoda to tzw. liofilizacja. Jest to suszenie, które odbywa się w temperaturze poniżej zera stopni Celsjusza, pod obniżonym ciśnieniem. (...) Liofilizacja jest bardzo dobrym sposobem suszenia różnych produktów. Wynika to z tego, że podczas tej metody nie dochodzi do utraty składników obecnych w suszonym produkcie, stąd np. liofilizowane owoce zachowują podobną wartość odżywczą, a nawet walory smakowe, co ich świeże odpowiedniki. I tak samo jest w przypadku kawy".
Drugi sposób suszenia to tzw. suszenie rozpyłowe, które polega na rozpyleniu ekstraktu, poddawanego działaniu gorącego powietrza. Zatem proces produkcji kawy rozpuszczalnej kończy się na liofilizacji lub suszeniu rozpyłowym, a to z kolei oznacza, że do takiej kawy nie dodaje się żadnych, chemicznych składników.
"Kawa rozpuszczalna różni się tylko tym od kawy ziarnistej, że przed zapakowaniem została ona najpierw zaparzona, a potem z takiego naparu odparowano wodę. Kawa rozpuszczalna to sto procent kawy w kawie. Nie ma w niej żadnych, innych dodatków" - mówi dietetyk.
Ponadto przepisy stanowią, że aby produkt mógł nosić nazwę "kawy rozpuszczalnej", to jego jedynym składnikiem może być kawa - zauważa Kulczyński. Możemy się o tym przekonać, czytając etykiety na opakowaniu kawy rozpuszczalnej.
Kawa rozpuszczalna a napój kawowy
Niewykluczone, że kawa rozpuszczalna uważana jest przez wielu ludzi za produkt napakowany chemicznymi składnikami, ponieważ mylona jest z napojem kawowym. Ten z kolei ma niewiele wspólnego ze zdrową kawą. W składzie napoju kawowego znajdują się m.in. cukier, syrop glukozowy, całkowicie utwardzany olej z ziaren palmowych, stabilizatory E340, E331, E345 i emulgatory E471, E472e itd.
Kawa ziarnista a rozpuszczalna. Która jest zdrowsza?
Właściwości zdrowotne kawy zawdzięczamy przede wszystkim z zawartych w niej przeciwutleniaczy w postaci polifenoli oraz kofeiny. Dr Bartek Kuczyński tłumaczy, że w 2012 r. na łamach czasopisma "Food Chemistry", czyli jednego z najbardziej renomowanych czasopism na świecie, opublikowano pracę, w której przeanalizowano zawartość kwasu chlorogenowego, będącego przedstawicielem polifenoli, w różnych rodzajach kawy.
"Okazało się, że kawa rozpuszczalna charakteryzowała się wyższym poziomem tego składnika w porównaniu z do kawy ziarnistej. Na tle niektórych kaw stężenie kwasu chlorogenowego w kawie instant było wyższe nawet dwu, a czasem i czterokrotnie. W tej samej pracy jej autorzy zauważyli, że kawa rozpuszczalna charakteryzowała się wyższą aktywnością przeciwutleniającą niż zwykła kawa ziarnista. Biorąc zatem te informacje pod uwagę, można nawet powiedzieć, że jeśli chodzi o wpływ na zdrowie, to kawa rozpuszczalna ma pewną przewagę" - twierdzi Kulczyński.
Z kolei gdy mowa o kofeinie, a zatem także bardzo ważnym w kontekście zdrowia składniku w kawie, to badania naukowe wskazują, że w kawie ziarnistej jest jej więcej. Należy jednak pamiętać, że rodzaj kawy i sposób jej zaparzania mają istotny wpływ na poziom kofeiny - zaznacza dietetyk.
Dr Bartek Kulczyński na podstawie wyników badań, omówił także zawartość akrylamidu w kawie rozpuszczalnej i w kawie ziarnistej. Jest to bardzo istotny wątek w dyskusji o tym, która kawa jest zdrowsza, ponieważ akrylamid jest związkiem o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym. Dotąd nie ustalono jednak, jaka dawka akrylamidu może zwiększyć ryzyko zachorowania na nowotwory.
Z badań przeprowadzonych w Polsce wynika, że w kawie rozpuszczalnej jest dwukrotnie wyższy poziom akrylamidu niż w kawie sypanej.
"(...) Fakt, że akrylamidu jest dwukrotnie więcej w kawie rozpuszczalnej o niczym jeszcze nie świadczy, choć oczywiście im mniejszy poziom tego składnika, tym lepiej. Z drugiej strony warto pamiętać o tym, że kawa zawiera wspomniany kwas chlorogenowy, który z kolei działa przeciwnowotworowo, zaś przeprowadzone badania pokazują, że spożywanie kawy ogółem zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów. Zgodnie z tymi informacjami uważam, że obecność akrylamidu, czy to w kawie ziarnistej, czy w kawie rozpuszczalnej, nie powinna być powodem do obaw" - podsumował dr Bartek Kulczyński.
Co ciekawe - powołując się na przytoczone badania dietetyk wspomniał, że jeszcze wyższą zawartością akrylamidu cechowała się kawa zbożowa, zawierając ponad dwukrotnie więcej tego związku niż kawa rozpuszczalna.
