Czy na zwolnieniu lekarskim można wyjść na spacer lub do sklepu?

ZUS ma prawo skontrolować każdego pracownika, któremu wystawiono zwolnienie lekarskie i sprawdzić, czy faktycznie jest ono zasadne. Pracownik przebywający na L4 powinien także przebywać w miejscu zadeklarowanym w wystawionym przez lekarza zaświadczeniu. Jak informuje jednak portal pit.pl, z danych statystycznych ZUS wynika, że za I półrocze 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał ponad 10 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych! Łączna kwota cofniętych zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa to ponad 77 mln.

Według aktualnie obowiązujących przepisów każdy pracownik, któremu wystawiono zwolnienie lekarskie, powinien przebywać w miejscu przez siebie zadeklarowanym. Kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadza się więc w:

• miejscu zamieszkania
• miejscu czasowego pobytu 
• miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej 
• innym miejscu, jeżeli z posiadanych informacji wynika, że jest to celowe. 

Niezastanie pracownika w miejscu zamieszkania wiąże się z wyciągnięciem odpowiednich konsekwencji.

Czytaj również: Zwolnienia lekarskie pod lupą ZUS

Pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim ma obowiązek powstrzymać się od wszystkich aktywności niezgodnych z celem zwolnienia, a szczególnie tych, które mogą pogorszyć stan jego zdrowia. 

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 3 marca 2010 roku z utratą prawa do zasiłku muszą liczyć się pracownicy, którzy:

• wykonują pracę zarobkową w okresie niezdolności do pracy
• wykorzystują zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem.

Dobrymi przykładami takich aktywności są np.:

• praca na działce lub na podwórku
• praca w gospodarstwie rolnym 
• remont domu lub mieszkania
• wyjazd rekreacyjny (z wyjątkiem tych zapisanych przez lekarza)
• udział w wydarzeniach sportowych czy rozrywkowych. 

Bez względu na rodzaj zwolnienia (kod 1 lub kod 2), pracownik, który przebywa na L4 może opuścić miejsce zamieszkania, ale tylko w celu zrealizowania podstawowych potrzeb życiowych. Może on więc np. udać się na zakupy, do apteki, na wizytę kontrolną czy zabieg i dojście w te miejsca może już potraktować jako spacer. Warto jednak w takich przypadkach zadbać o dowód (paragon lub recepta), aby w razie kontroli móc usprawiedliwić nieobecność w miejscu zamieszkania. Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, kiedy lekarz zaleca pacjentowi regularne spacery np. jako formę rehabilitacji. 

• Zwolnienie lekarskie z kodem 1 oznacza, że chory musi leżeć. W razie kontroli ZUS-u bądź pracodawcy powinien więc przebywać w domu. 
• Zwolnienie lekarskie z kodem 2 oznacza, że stan pacjenta pozwala na chodzenie, które nie wpłynie negatywnie na stan jego zdrowia. 

Pracownik, który opuszcza miejsce pobytu, zadeklarowane podczas wizyty lekarskiej i dopuszcza się aktywności niezgodnej z zaleceniem lekarza, musi liczyć się z tym, że może utracić prawo do zasiłku. Takie zachowanie może również zostać uznane za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i w konsekwencji doprowadzić do rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy.

Pracownik, który bierze L4 w celu opieki nad dzieckiem, również powinien przestrzegać wyżej wymienionych zasad. Przyjmuje się więc, że o ile może on wyjść do apteki, lekarza czy pilnie do sklepu, to w sytuacji, gdy wychodzi na kilka godzin w celu załatwienia własnych spraw, aktywność ta może być już przesłanką do cofnięcia zasiłku.

Wątpliwości budzi czasem sytuacja, w której pracownika dopada niespodziewana choroba, a ma on już w tym czasie zaplanowany urlop i wykupione wczasy. W takim przypadku pracownik może wyjechać pod warunkiem jednak, że zezwoli mu na to lekarz i wyda stosowane doświadczenie, a podróż nie będzie kolidować z celem wystawienia zwolnienia lekarskiego. W dobrym tonie jest jednak poinformowanie pracodawcy o tej sytuacji. 

Zobacz również:  Refundacja na leki dla seniorów i kobiet w ciąży. Są pewne warunki!