Niebezpieczna roślina rośnie w całej Polsce. Jest toksyczna dla wątroby
Starzec jakubek to jedna z najbardziej toksycznych roślin występujących na terenie Polski. Zawiera niebezpieczne alkaloidy pirolizydynowe – związki o działaniu mutagennym, rakotwórczym i silnie toksycznym dla wątroby. Choć często bywa ignorowany ze względu na swój pospolity wygląd, może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.
Spis treści:
Starzec jakubek - co to za roślina? Ma charakterystyczny wygląd
Starzec jakubek to roślina z rodziny astrowatych, dorastająca nawet do 1,5 metra wysokości. Ma charakterystyczne, żółte koszyczki kwiatowe i pierzaste liście. Spotkać ją można powszechnie na nieużytkach, przydrożach, łąkach i pastwiskach. Ze względu na szerokie występowanie często rośnie w pobliżu domów, pól uprawnych czy ogrodów, co zwiększa ryzyko przypadkowego kontaktu.
Zobacz również: Wsyp do odpływu. Brzydki zapach w mig zniknie ze zlewu
Dlaczego starzec jakubek jest niebezpieczny?
Toksyczne właściwości tej rośliny wynikają z obecności alkaloidów pirolizydynowych, które:
- mają działanie hepatotoksyczne - prowadzą do stopniowego uszkodzenia komórek wątroby,
- wykazują działanie mutagenne - mogą uszkadzać materiał genetyczny,
- są rakotwórcze - przewlekłe narażenie zwiększa ryzyko nowotworów wątroby.
Związki te mogą wywoływać efekty toksyczne nawet po spożyciu niewielkiej ilości rośliny lub po kontakcie ze skórą. Co istotne - również suche, zwiędłe lub przemarznięte części rośliny zachowują swoje szkodliwe właściwości.
Jakie objawy może wywołać kontakt z rośliną?
Uszkodzenia wątroby wywołane przez starca jakubka często rozwijają się powoli i mogą początkowo pozostawać niezauważone. Typowe objawy to:
- bóle brzucha i nudności,
- spadek apetytu,
- osłabienie i żółtaczka,
- w przypadku ciężkich zatruć - niewydolność wątroby i zaburzenia neurologiczne.
Zagrożenie dla zwierząt - zatrucia na pastwiskach i w stajniach
Starzec jakubek jest szczególnie groźny dla zwierząt gospodarskich: koni, krów, owiec, a także dla psów i kotów. Chociaż świeża roślina ma gorzki smak, po wysuszeniu - np. w sianie - traci właściwości odstraszające. To właśnie wtedy najczęściej dochodzi do przypadkowego spożycia.
U zwierząt zatrucie może objawiać się m.in. wymiotami, drgawkami, utratą koordynacji, a nawet śmiercią w wyniku niewydolności wątroby.
Jak postępować, jeśli znajdziemy starca jakubka w ogródku?
Jeśli zauważysz tę roślinę w swoim ogrodzie, na działce lub w pobliżu pastwiska:
- usuń ją mechanicznie, najlepiej przed kwitnieniem,
- noś rękawice ochronne, aby uniknąć kontaktu ze skórą,
- nie wrzucaj jej do kompostownika - toksyny mogą przedostać się do gleby,
- staraj się usunąć także korzenie i górne warstwy gleby, ponieważ roślina rozsiewa się z dużą łatwością.
