Cebula – odmiany, zastosowanie kulinarne i właściwości zdrowotne
Nie bez powodu, zapracowała sobie na przydomek antybiotyku z natury. Wszak to ona, w duecie z czosnkiem, jest jednym z najskuteczniejszych domowych lekarstw, po które sięgamy w sezonie infekcji. Mówiąc o cebuli, z reguły myślimy o najpopularniejszej – cebuli zwyczajnej. Uniwersalnej, bo dostępnej przez cały rok, ale cebula niejedno ma imię. Kiedy najlepszym wyborem będzie czerwona, do czego warto użyć cukrowej, a kiedy postawić na delikatną w smaku dymkę? Weźmy pod lupę to cenne warzywo i sprawdźmy, co skrywają jego warstwy.
Cebula - co to za warzywo?
Fakt, że zarówno cebula, jak i czosnek nazywane są antybiotykami z natury ma swoją przyczynę - nie tylko w mnogość składników aktywnych biologicznie, ale też pokrewieństwie tych warzywa. Pełna nazwa botaniczna najpopularniejszej odmiany, czyli cebuli zwyczajnej, to czosnek cebula. Obie rośliny należą do tej samej rodziny i mają szereg podobnych właściwości, łącznie z bakteriobójczymi. W języku potocznym warzywo funkcjonuje zazwyczaj w formie skróconej, jako - dobrze wszystkim znana - cebula. Żeby podkreślić, że myślimy o innej niż najpopularniejsza cebula zwyczajna, dodajemy przymiotnik: czerwona, cukrowa czy dymka.
Zobacz również: Mleko z "kotków" to płynne złoto. Rozprawi się z grypą i katarem
Kuchnia śródziemnomorska potrzebuje polskiej cebuli
Uprawiana dziś na wszystkich kontynentach i niemal w każdym kraju, korzeniami sięga Azji Środkowej. Z niepowtarzalnego smaku cebuli korzysta wiele, znanych na całym świecie, kuchni regionalnych. W tym roku, z powodu wyjątkowo suchego lata, cebuli brakuje w wielu europejskich krajach, a kuchnia śródziemnomorska nie chce się obejść smakiem. Włosi, Hiszpanie i Francuzi płaczą, ale nie nad obieraną cebulą , a z powodu jej braku. Czekają na polską, bo w naszym kraju tegoroczne plony są wyjątkowo udane.
Cebulowe przysmaki śródziemnomorskich krajów
Jak powszechnie wiadomo, kuchnia śródziemnomorska jest jedną z najzdrowszych na świecie, a cebula ma w tym swój udział. Choć trudno nazwać ją filarem, jest ważnym składnikiem kuchni większości krajów położonych w rejonowe Morza Śródziemnego.
Rozsmakowani w zupie cebulowej Francuzi, dodający ją do pizzy, sałatek i fikuśnych dań makaronowych Włosi i zajadający się swoim specjałem: tortilla de patatas (omlet z ziemniakami i cebulą), Hiszpanie, cenią nie tylko ostry smak i aromat, ale też działanie lecznicze cebuli. Nie bez powodu przylgnął do cebuli przydomek antybiotyku z natury. Wszak w każdej warstwie skrywa szereg składników biologicznie aktywnych, które dają jej liczne właściwości zdrowotne, na czele z działaniem bakteriobójczym. Zacznijmy jednak od przyjrzenia się różnym odmianom cebuli i ich kulinarnym zastosowaniom.
Rodzaje cebuli i ich kulinarne zastosowanie
Cebula zwyczajna
Ta odmiana cebuli króluje w polskiej kuchni. Sprawdza się zarówno na surowo, jak i w daniach wymagających obróbki termicznej. Dostajemy ją do śledzika, rosołu, dań jednogarnkowych, zapiekanek i potraw mięsnych. Jest tania i dostępna przez cały rok.
Cebula czerwona
Pięknie wybarwione, czerwono-fioletowe warstwy tej cebuli ucieszą nie tylko oczy, ale też kubeczki smakowe. Czerwoną cebulę można z powodzeniem zjadać na surowo. Udekoruje i podniesie wartość odżywczą surówek i sałatek, a także dań na bazie ryb i owoców morza.
Cebula cukrowa
Śnieżnobiały, delikatny w smaku, miąższ cebuli cukrowej jest doskonałym dodatkiem do sałatek, surówek i dań, które wymagają obróbki termicznej. Ta słodka odmiana cebuli może być poddana karmelizacji. Wzbogaci smak dań rybnych i zup.
Dymka
Ta młoda cebulka ze szczypiorem ma intensywny smak, wyczuwa się w niej orzeźwiające nutki. W wersji surowej jest świetnym składnikiem sałatek i surówek. Podsmażona (byle nie za długo, bo stanie się gorzka), jest idealnym dodatkiem do dań mięsnych. Jedną z najsmaczniejszych opcji są polędwiczki wieprzowe w sosie śmietanowo-cebulowym (z dymką w roli główniej). Dymka jest idealnym dodatkiem do pieczeni.
Cebula czosnkowa
Nazywana też białą, cebula czosnkowa ma wyraźnie wyczuwalne nutki smakowe spokrewnionego czosnku. Jest świetnym dodatkiem do zup, sosów i sałatek.
Szalotka
Podłużna, o charakterystycznym różowo-fioletowym zabarwieniu, szalotka najmocniej odbiega od wyglądu typowej cebuli. Jest idealnym dodatkiem do dań mięsnych i sosów na bazie czerwonego wina.
Cebula - korzyści dla zdrowia
Choć poszczególne rodzaje cebuli mogą się delikatnie różnić zawartością konkretnych składników odżywczych, ich walory zdrowotne i lecznicze są bardzo zbliżone. Aby optymalnie skorzystać z dobroczynnego wpływu cebuli, warto wprowadzić rotację. Im bardziej urozmaicony jadłospis, tym więcej korzyści dla zdrowia. Jakie przyniesie włączenie do niego cebuli?
Wymieńmy najważniejsze:
1. Cebula ma działanie bakteriobójcze - stąd jej przydomek "antybiotyk z natury", co w połączeniu z wyjątkowo wysoką zawartością witaminy C, czyni z niej idealne antidotum na infekcje górnych dróg oddechowych (również wirusowe) oraz środek wzmacniający odporność.
2. Cebula ma działanie grzybobójcze i korzystny wpływ na naturalną mikrobiotę jelitową, dzięki czemu wzmacnia system immunologiczny.
3. Dzięki zawartości hormonów roślinnych, cebula chroni przed rozwojem cukrzycy - to szczególnie ważne dla osób genetycznie obciążonych insulinoopornością i cukrzyca typu II. Jest warzywem rekomendowanym w diecie diabetyków.
4. Z uwagi na działanie grzybo- i bakteriobójcze, a także właściwości antyseptyczne, cebula ma korzystny wpływ nie tylko na mikrobiotę jelitową, ale też na stan śluzówek całego przewodu pokarmowego i jego niezakłóconą pracę. Bywa nazywana katalizatorem trawiennym. Pomaga rozbudzić leniwy metabolizm i uporać się z zaparciami.
Ostrożnie!
Stosowana w zbyt dużych ilościach, cebula może być ciężkostrawna. Umiar i ostrożność, a czasem wręcz rezygnacja ze spożywania cebuli jest konieczna przy schorzeniach nerek i wątroby, a także stanach zapalnych żołądka i jelit.
