Niedobór potasu: Przyczyny, objawy i dieta
Potas to jeden z najważniejszych pierwiastków, który reguluje ciśnienie tętnicze krwi, stymuluje wydzielanie insuliny i bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych. To jednak nie wszystkie jego zadania. Dlatego nawet niewielki niedobór potasu wywołuje niepokojące objawy, a na dłuższą metę może nawet przyczyniać się do rozwoju chorób. Jak objawia się niedobór potasu w organizmie i jakie są tego przyczyny? W których produktach spożywczych znajdziemy najwięcej tego cennego pierwiastka?
Potas odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Dostarcza mięśniom niezbędnych składników odżywczych, bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych (także w komórkach mięśni serca) i reguluje gospodarkę wodną organizmu. Potas wspiera również prawidłowe funkcjonowanie nerek i układu krążenia – reguluje ciśnienie tętnicze krwi. Odpowiada także za prawidłowe napięcie mięśniowe i stymuluje trzustkę do wydzielania insuliny.
Przyczyny niedoboru potasu
Najczęstszą przyczyną niedoboru potasu w organizmie jest nieprawidłowa dieta. Problemy pojawiają się zazwyczaj na skutek stosowania restrykcyjnych diet, zwłaszcza popularnych w ostatnim czasie monodiet (opartych na jednym produkcie spożywczym). Czynnikiem ryzyka jest też nadużywanie kawy, czarnej herbaty i alkoholu. Nadmierna utrata potasu często wiąże się też z odwodnieniem organizmu: na skutek przyjmowania zbyt małej ilości płynów, wymiotów i biegunek, a także nadpotliwości (np. w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego czy podczas upałów). Niedobór potasu może być też efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków i ziół o właściwościach moczopędnych (np. glikokortykosteroidów, niektórych antybiotyków czy leków na nadciśnienie).
Niedobór potasu (inaczej hipokaliemia) występuje, gdy stężenie tego pierwiastka w surowicy krwi jest niższe niż 3,8 mmol/l. Stan ten objawia się ogólnym osłabieniem organizmu, apatią i sennością. Charakterystyczne są również bolesne skurcze mięśni (szczególnie łydek) i ich drżenie. Mięśnie wydają się też osłabione. Bardzo niebezpiecznym symptomem jest także arytmia serca i nadciśnienie tętnicze. Pacjenci z hipokaliemią skarżą się również na problemy z koncentracją, nerwowość i zaburzenia pracy jelit: ciągłe zaparcia i wzdęcia. Obserwuje się też częstsze oddawanie moczu.
Duże niedobory potasu wymagają szybkiego wyregulowania i konieczne może być dożylne przyjmowanie chlorku potasu. Bardzo istotne jest też wykrycie przyczyny hipokaliemii – wtedy należy na przykład przerwać stosowanie wywołujących ją leków. Jeśli nie następuje poprawa, warto przeprowadzić badania diagnostyczne pod kątem chorób, które objawiają się niedoborem potasu. Zalicza się do nich rzadkie schorzenia, takie jak zespół Conna, którego przyczyną jest gruczolak nadnerczy, a nawet nowotwór jajników czy nerek.
Produkty bogate w potas
Kluczowym elementem zwalczania hipokaliemii jest odpowiednia dieta. W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć produkty bogate w potas, a więc: suszone owoce, banany, awokado, pomidory, selery, ziemniaki, papryka, kiwi, zielone warzywa liściaste, a także produkty zbożowe (kasza gryczana, pieczywo pełnoziarniste) i ryby. Warto też spożywać zdrowe przekąski zawierające potas: gorzką czekoladę z dużą zawartością kakao, orzechy włoskie i pestki dyni.
