Uchyłek Meckela: Przyczyny, objawy i leczenie
Uchyłek Meckela to najczęstsza wada wrodzona układu pokarmowego. Polega na tym, że na końcowym odcinku jelita cienkiego znajduje się uchyłek, czyli niewielka wypustka. Może dawać ona szereg uciążliwych objawów, takich jak krwawienie, owrzodzenie czy niedrożność jelit. Chorobę najczęściej wykrywa się już we wczesnym dzieciństwie. Ważne, by nie bagatelizować np. ciągłego bólu brzucha, bo może to doprowadzić do poważnych komplikacji.
Uchyłek Meckela (zwany też uchyłkiem jelita krętego) to pozostałość po życiu płodowym. Jednak z nieznanych przyczyn u niewielkiej liczby osób nie zanika przed przyjściem na świat. Ma formę niewielkiego wyrostka lub uwypuklenia ściany jelita i znajduje się w końcowym odcinku jelita cienkiego. Może mieć od 1 do 13 cm długości, ale zdarza się, że osiąga znacznie większe rozmiary. Znacznie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. W większości przypadków uchyłek Meckela nie daje żadnych objawów i jest wykrywany przypadkowo podczas rutynowych badań, np. usg jamy brzusznej. Niestety u niewielkiej grupy osób z tą wadą pojawia się szereg bardzo uciążliwych symptomów. Nie należy ich ignorować, bo mogą doprowadzić do groźnych dla zdrowia powikłań.
Objawy uchyłku Meckela występują jedynie u 20-40 proc. dotkniętych tą wadą osób, najczęściej ujawniają się do drugiego roku życia dziecka. Dochodzi wtedy do owrzodzeń (u części osób uchyłek zawiera też tkanki żołądkowe produkujące kwas solny, który jest przyczyną uszkodzeń śluzówki) i krwawienia lub niedrożności jelit. Charakterystyczne symptomy to nawracające bóle brzucha, które z czasem mają ostry przebieg, napięcie mięśni jamy brzusznej, wymioty, zaparcia i zatrzymanie gazów.
Najczęstszym powikłaniem jest zapalenie uchyłka Meckela, które bywa mylone z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Przyczyną jest duży rozmiar uchyłka lub zwężenie jego podstawy. Towarzyszą mu wymioty, silne bóle brzucha, jego tkliwość zwłaszcza w okolicy pępka, a także podwyższona temperatura ciała i przyspieszone bicie serca. Z czasem może dojść do perforacji jelita i wydostania się z niego treści pokarmowej, co skutkuje zapaleniem otrzewnej. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja chirurgiczna.
Innym powikłaniem wady jest niedrożność jelit, która objawia się ostrym i silnym bólem brzucha oraz zatrzymaniem treści pokarmowej w jelitach. Nasz niepokój powinny też wzbudzić krwawienia z przewodu pokarmowego, wymioty i stolec o bardzo ciemnej barwie. Świadczą one o dużych owrzodzeniach i krwawieniu z jelit.
Uchyłek Meckela najczęściej diagnozuje się już w trakcie operacji chirurgicznej - diagnostyka obrazowa często nie wykrywa wady. Objawy mogą być z kolei mylone z zapaleniem wyrostka robaczkowego, chorobą wrzodową żołądka lub zapaleniem uchyłków jelita grubego. Metoda leczenia jest tylko jedna, czyli chirurgiczne usunięcie uchyłka Meckela. Obecnie bardzo często zabieg wykonuje się za pomocą laparoskopu (bez konieczności otwierania jamy brzusznej).
Po zabiegu konieczne jest stosowanie lekkostrawnej diety. Posiłki powinny być urozmaicone i bogate w błonnik. Podstawą codziennego menu mogą być produkty pełnoziarniste (ciemne pieczywo, kasze, makaron razowy, płatki owsiane), warzywa i chudy nabiał. Do diety warto włączyć siemię lniane, które przyspiesza regenerację jelit.
