Zapalenie uchyłków jelita: Przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie uchyłków jelita grubego (nazywane też chorobą uchyłkową) stało się chorobą cywilizacyjną bogatych krajów. Zmaga się z nim już nawet jedna czwarta populacji. I o ile samo powstawanie uchyłków w jelicie jest zjawiskiem normalnym (zaczyna się po 40. roku życia), o tyle ich stan zapalny jest powodem do niepokoju.

Uważa się, że główną przyczyną powstawania uchyłków jelita jest długotrwała dieta ubogoresztkowa, czyli pozbawiona błonnika. Częste spożywanie żywności wysokoprzetworzonej (np. fast food, słodycze, konserwy, wędliny, słone przekąski, gotowe posiłki ze słoika) oraz produktów zawierających głównie cukry proste powoduje, że pokarmy słabo wypełniają jelito, prowadząc do wzrostu ciśnienia w tym narządzie. Z czasem ściany jelita zaczynają się pogrubiać, a błona śluzowa wypychana jest na zewnątrz. W ten sposób powstają kieszonki (czyli uchyłki) – uwypuklenia w ścianie jelita grubego. W uchyłkach zaczyna zalegać treść jelitowa, która wywołuje objawy zapalenia błony śluzowej jelita. Oprócz diety czynnikiem ryzyka choroby uchyłkowej jest wiek, długotrwały stres, a także predyspozycje genetyczne.

Tworzenie się uchyłków jelita powoduje dokuczliwe objawy, takie jak częste zaparcia, okresowe biegunki, niestrawność, a także uczucie niepełnego wypróżniania się lub wrażenie parcia na jelita, które nie prowadzi jednak do wypróżniania (tzw. puste parcia). Charakterystyczny jest także ból w dolnej lewej części brzucha, który może nasilać się po posiłku. Na tym etapie uchyłki mogą być trudne do zdiagnozowania – objawy są bagatelizowane lub kojarzone z innymi schorzeniami układu pokarmowego. Kiedy jednak ból brzucha staje się intensywny, pojawia się gorączka i zatrzymanie stolca, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Najprawdopodobniej doszło do zapalenia uchyłków. Nieleczona choroba uchyłkowa może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie otrzewnej, niedrożność przewodu pokarmowego, ropień jamy brzusznej czy perforacja ściany jelita grubego.

Uchyłki diagnozuje się na podstawie badania endoskopowego (kolonoskopii), ale jest ono niedopuszczalne w przypadku objawów stanu zapalnego uchyłków. W takim przypadku konieczne jest badanie USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Leczenie wczesnego stadium choroby uchyłkowej polega na przyjmowaniu środków rozkurczowych i antybiotyków. Kluczowa jest jednak odpowiednia dieta bogata w błonnik oraz przyjmowanie dużej ilości płynów. W przypadku zaawansowanego zapalenia uchyłków konieczna może być hospitalizacja, a nawet leczenie chirurgiczne.

Najskuteczniejszą profilaktyką jest urozmaicona i zbilansowana dieta bogata w błonnik. Podstawą codziennych posiłków powinny być produkty pełnoziarniste (ciemne pieczywo, razowy makaron, płatki owsiane, otręby, kasze), a także warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych, siemię lniane itp.