Odszkodowanie za zalanie – kto i jak może się o nie starać?

Na mocy ustaw o klęskach żywiołowych, rząd uruchomił programy pomocowe dla osób dotkniętych skutkami powodzi. Wsparcie to obejmuje zarówno pomoc finansową na odbudowę zniszczonych domów, jak i wsparcie rzeczowe. Premier Donald Tusk zapowiedział, że bezzwrotne środki przeznaczone dla powodzian, będą dostępne natychmiast po zatwierdzeniu wniosków przez lokalne władze, aby poszkodowani mogli jak najszybciej otrzymać pomoc.

• Jednorazowy zasiłek powodziowy

Kwota: 2 000 zł

Zgodnie z przepisami ustawy o usuwaniu skutków powodzi, osoby prowadzące gospodarstwo domowe, zarówno rodziny, jak i osoby samotnie gospodarujące, mogą uzyskać jednorazową pomoc finansową. Zasiłek jest przyznawany na wniosek, niezależnie od osiąganych dochodów. Wniosek można złożyć w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania lub w gminie, gdzie osoba przebywa na skutek ewakuacji.

We wniosku należy podać swoje dane osobowe, takie jak adres zamieszkania i numer PESEL, a także złożyć oświadczenie dotyczące poniesionych strat majątkowych oraz ich szacunkowej wartości. Wnioskodawca musi również potwierdzić, że nie ubiegał się o pomoc w innej gminie, oraz wyrazić zgodę na weryfikację podanych informacji. Oświadczenia są składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Dokument można złożyć osobiście w urzędzie lub za pośrednictwem platformy ePUAP. Gminy zazwyczaj posiadają własne wzory formularzy wniosków, ale istnieje możliwość złożenia wniosku na zwykłej kartce papieru, pod warunkiem zawarcia wszystkich wymaganych oświadczeń.

Decyzja o przyznaniu zasiłku powinna zostać wydana bez zbędnej zwłoki, a sama wypłata następuje w ciągu maksymalnie dwóch dni od momentu jej wydania. Warto we wniosku podać numer konta bankowego, na które mają zostać przelane środki, ale można również zdecydować się na odbiór gotówki, co wymaga pokwitowania jej przyjęcia.

• Doraźny zasiłek celowy

Kwota: 8 000 zł

Jeśli w jednym budynku jednorodzinnym lub mieszkaniu prowadzonych jest kilka odrębnych gospodarstw domowych - np. przez różne rodziny lub osoby samotnie gospodarujące - każda z tych jednostek może liczyć na wsparcie.

Pomoc może być przyznana automatycznie z urzędu lub na podstawie wniosku osoby uprawnionej, który należy złożyć w ciągu 30 dni od momentu wystąpienia klęski żywiołowej. Wniosek może mieć formę pisemną lub ustną i zostać złożony nawet poza siedzibą ośrodka pomocy społecznej.

W przypadku klęski żywiołowej zasiłek celowy jest dostępny bez względu na dochód, co oznacza, że gmina nie powinna wymagać informacji o sytuacji finansowej wnioskodawcy, choć może to zrobić. W niektórych przypadkach może być również konieczne udokumentowanie szkód, a o przyznaniu wsparcia decyduje często wynik przeprowadzonego wywiadu środowiskowego.

• Zasiłek na remont lub odbudowę nieruchomości

Kwota: do 200 000 zł na odbudowę domu mieszkalnego oraz do 100 000 zł na naprawę budynków gospodarczych lub remont mieszkania.

Dotychczas, aby otrzymać wsparcie finansowe, najpierw należało przeprowadzić ocenę szkód w budynku lub lokalu mieszkalnym. Pomoc była przyznawana dopiero wtedy, gdy poziom uszkodzeń wynosił co najmniej 5%. Oceny te dokonywał specjalista z odpowiednimi uprawnieniami lub komisja powołana przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W skład komisji wchodził również przedstawiciel organu nadzoru budowlanego, pełniący swoje obowiązki służbowe.

Premier Donald Tusk zapowiedział, że proces szacowania szkód ma być uproszczony i przebiegać sprawniej, ponieważ nie zakłada się nadużyć - pomoc ma trafiać do osób rzeczywiście potrzebujących. Przy ustalaniu, czy pomoc finansowa jest zasadna oraz jakiej wysokości, gmina powinna uwzględnić ewentualne odszkodowanie uzyskane z ubezpieczenia nieruchomości. W poprzednich latach kwota przyznawanego zasiłku zależała od procentu zniszczenia mienia. Maksymalną kwotę 200 000 zł można było otrzymać, jeśli szkody przekraczały 81%.

O odszkodowanie za szkody powstałe w wyniku powodzi mogą ubiegać się:

• właściciele nieruchomości prywatnych - osoby fizyczne, które są właścicielami zalanych budynków mieszkalnych, działek, a także użytkownicy wieczyści;
• właściciele nieruchomości komercyjnych - przedsiębiorcy, którzy doświadczyli zalania w swoich siedzibach, magazynach czy innych obiektach biznesowych;
• rolnicy - właściciele gruntów rolnych, którzy ponieśli straty w uprawach, budynkach gospodarczych lub sprzęcie rolniczym;
• najemcy - osoby wynajmujące mieszkania lub lokale mogą ubiegać się o odszkodowanie za zniszczone mienie, które nie było własnością wynajmującego, pod warunkiem, że mieli je odpowiednio ubezpieczone.

Ostateczne prawo do odszkodowania oraz jego zakres będzie zależny od rodzaju polisy ubezpieczeniowej oraz sytuacji prawnej nieruchomości.

Po wystąpieniu zalania musimy niezwłocznie skontaktować się z ubezpieczycielem i zgłosić szkodę. Większość firm ubezpieczeniowych udostępnia formularze online, telefoniczne centra obsługi klienta lub placówki, w których można osobiście dokonać zgłoszenia. Kluczowe znaczenie ma odpowiednie udokumentowanie strat. Warto sporządzić dokładny spis uszkodzonego mienia oraz wykonać zdjęcia zniszczeń. Musimy zachować wszystkie faktury, rachunki i dowody zakupu, które będą potrzebne do oceny wartości szkody.

Po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel może wysłać rzeczoznawcę, który oszacuje wysokość strat. Warto być obecnym podczas tej wizji, aby wskazać wszystkie zniszczenia. Po ocenie szkody, ubezpieczyciel przygotowuje wycenę odszkodowania. Jeżeli poszkodowany nie zgadza się z decyzją, ma prawo do złożenia odwołania.

Podstawowym warunkiem ubiegania się o odszkodowanie za zalanie jest posiadanie odpowiedniego ubezpieczenia nieruchomości. Ubezpieczyciele oferują różne rodzaje polis, jednak nie każda z nich obejmuje skutki powodzi.

• Ubezpieczenie od zdarzeń losowych - w standardowych polisach ubezpieczeniowych zdarzenia losowe obejmują takie kataklizmy, jak pożar, huragan czy zalanie. Warto jednak dokładnie sprawdzić, czy konkretna polisa obejmuje również powodzie. Ubezpieczenie podstawowe może bowiem wykluczać szkody powodziowe, wymagając rozszerzenia o dodatkowy zakres ochrony.
• Ubezpieczenie od powodzi - jeżeli dana nieruchomość znajduje się na terenach zagrożonych powodzią, warto wykupić specjalne ubezpieczenie od powodzi. Polisa ta obejmuje szkody wyrządzone przez podnoszące się wody oraz zalanie w wyniku uszkodzenia systemów kanalizacyjnych.
• Ubezpieczenie upraw - rolnicy mogą ubiegać się o odszkodowanie za zniszczone plony, pod warunkiem że wykupili polisę obejmującą szkody powstałe w wyniku powodzi. Również w tym przypadku konieczne jest sprawdzenie, czy ubezpieczenie obejmuje skutki zalania.

W przypadku powodzi jako klęski żywiołowej, konieczne jest zgłoszenie szkody w określonym terminie - najczęściej w ciągu 3 do 7 dni od wystąpienia zdarzenia.

Przeczytaj również:

Ciekawość gapiów przybiera na sile. Turystyka powodziowa kwitnie pomimo apeli

Jak podwyższyć emeryturę? Przynieś te dokumenty do ZUS-u

Znasz tę funkcję kas w Biedronce? Już nigdy nie przepłacisz za zakupy