Pięć mitów na temat pszczół. Te owady potrafią zaskoczyć

Choć mogłoby się wydawać, że pszczoły zostały wręcz stworzone do życia w grupie, to warto wiedzieć, że większość z nich to samotnice, szczególnie te dziko żyjące. Gniazdują one w ziemi, w pustych łodygach roślin oraz martwym drewnie. Warto zaprosić dziko żyjące pszczoły do domowego ogrodu - są bowiem niezwykle pożyteczne. By zdobyć pokarm, odwiedzają różne gatunki kwiatów i zapylają ogromną ilość roślin. Każda samica samodzielnie buduje gniazdo, obficie je zaopatruje, by później złożyć w nim jajo. Czasem na tym kończy się jej opieka nad potomstwem.

Przykładowe taksony (grupy organizmów zwykle uznawanych za filogenetycznie spokrewnione, wyróżniających się konkretną cechą różniącą je od innych jednostek taksonomicznych) pszczół samotnic występujących w Polsce to:

• murarka
• miesierka
• smuklik
• makatka
• lepiarkowate. 

Jak pomóc dziko żyjącym pszczołom?

Każdy z nas może pomóc żyjącym dziko owadom zapylającym i zwiększyć ich liczebność, instalując we własnym ogrodzie lub na działce miejsce do ich gniazdowania. Takie sztuczne gniazda mogą składać się np. z pęku ok. 100 łodyg trzciny pospolitej o długości 25 centymetrów i średnicy ok. 6-12 milimetrów. Łodygi związujemy sznurkiem i wzmacniamy taśmą, domek możemy również przykryć daszkiem. To tylko przykład, sztuczne gniazda owadów zapylających mają różny kształt i wielkość - ważne, by spełniały swoją rolę.

Pszczoły rozróżniają tylko kilka kolorów: biały, czarny, szary, żółty, zielony i niebieski oraz fioletowy - ten ostatni polubiły zresztą szczególnie. Nie dziwi więc fakt, że owady te tak kochają lawendę czy fiołki. Mają jednak zdecydowanie więcej przysmaków!

Lista roślin, po które chętnie sięgają pszczoły jest długa, ale te najpopularniejsze to:

• wrzos - kwitnie najczęściej na przełomie sierpnia i września i jest jednym z ostatnich jesiennych przysmaków pszczół. Miód wrzosowy jest gęsty i bardzo aromatyczny
• lawenda - kwitnie w lipcu i sierpniu. Miód lawendowy ma bardzo intensywny smak
• kocimiętka - kwitnie od lipca do września i często uprawia się ją w pobliżu pasiek.

Pszczoły chętnie skosztują także takich roślin jak: mięta, słonecznik zwyczajny, bazylia, astry, szałwia, miodunka, dziurawiec, prawoślaz, aksamitka, bluszcz, mniszek lekarski czy koniczyna. Przyjazne im drzewa to m.in.: leszczyna, lipa, aronia, malina, wiśnia, śliwa, jabłoń, grusza, czereśnia, morela.

Kwiaty, które dostarczają pszczołom niewiele pokarmu lub nie dostarczają go wcale to: bratki, pelargonie, surfinie, tulipany, hortensje i wiele innych roślin często spotykanych na balkonach.

Choć na pierwszy rzut oka pszczoły nie różnią się szczególnie od os i łatwo je pomylić, to jednak owady te wyróżniają szczególne cechy wyglądu i zachowania - ich znajomość pomoże nam je prawidłowo zidentyfikować.

Wielkość

Pszczoły (konkretnie robotnice) są nieco mniejsze od os. Osiągają one 12-15 mm długości, podczas gdy osa może mieć nawet 25 mm!

Budowa ciała

Pszczoły są zdecydowanie bardziej krępe od os i nie widać u nich przewężenia między tułowiem i odwłokiem, które charakteryzuje osy. To stąd wzięła się zresztą słynna "talia osy".

Ubarwienie

Pszczoły są ciemniejsze od os, a ich ciało pokryte jest delikatnymi włoskami. Osy odznaczają się natomiast intensywnymi kolorami i charakterystycznymi żółto-czarnymi pasami.

Zachowanie

Pszczoły są łagodne, delikatne i spokojne - nigdy nie zaatakują bez powodu, czyli intensywnego czynnika drażniącego. Pszczoły samotnice są wręcz bardzo nieufne i unikają kontaktu z człowiekiem. Osy mogą być natomiast agresywne.

Użądlenie

Żądło pszczoły zdecydowanie różni się od żądła osy. To pierwsze wyposażone jest w niewielkie haczyki, które podczas użądlenia człowieka wbijają się w skórę. Sprawia to, że pszczoła wyciągając je wyszarpuje sobie część wnętrzności i umiera. Osa może natomiast wyciągnąć żądło i nie ginie.

WAŻNE: Osy, podobnie jak pszczoły, pełnią bardzo ważną rolę w środowisku. Im również należy się więc ochrona.

Pszczoła miodna jest wprawdzie odpowiedzialna za większość procesów zapylania roślin, jednak nie jest jedynym owadem z tak istotną misją. Wspierają ją osy, trzmiele, muchówki, niektóre motyle i chrząszcze. Dlatego tak ważna jest ochrona wszystkich owadów zapylających, sianie łąk kwietnych, budowanie domków dla dzikich zapylaczy i wszelkie procesy mające na celu ochronę środowiska i dzikiej natury. Brak owadów zapylających na świecie naprawdę może skończyć się dla nas katastrofą...

Choć już w dzieciństwie uczymy się, że miód to największy przysmak niedźwiedzi, nie jest to do końca prawda. Kubuś Puchatek jadł wprawdzie miód prosto ze słoika, jednak prawdziwe niedźwiedzie szukają w ulach czegoś innego.

Niedźwiedź nie szuka w ulu miodu, ale larw pszczół i mleczka pszczelego, które są dla niego źródłem białka i witamin oraz prawdziwym przysmakiem. Miód zjada po prostu przy okazji

---

- wyjaśnił nam Zbigniew Gryzło, dyrektor Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Krynicy Zdrój, działającego we współpracy z Uniwersytetem Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Po sąsiedzku, w Tyliczu działa wyjątkowa pasieka "Nad Hotarnym", położona... w samym centrum lasu. Pasiekę prowadzi emerytowany leśniczy, prawdziwy pasjonat pszczelarstwa. To miejsce to pszczeli raj na ziemi - z dala od ludzi, stresu, ruchliwych ulic i zanieczyszczeń pszczoły pracowicie produkują tutaj miód, a ich opiekun chętnie edukuje na temat ich życia i zwyczajów. W tym miejscu jeszcze mocniej czuć jak wyjątkowe są te owady i jak wielkim wyzwaniem jest dziś ich ochrona.

Zobacz również: 

Uszkodzone spojówki i uszy. Plaga w Polsce zbiera żniwo