Po czym poznać, że mózg się starzeje? Te zdrowe nawyki utrzymają go w dobrej formie
Oprac.: Anna Jabłońska-Adamska
Po czym poznać, że mózg się starzeje? Jak spowolnić ten proces? Warto poznać odpowiedzi na te pytania, by właściwie zadbać o ten niezwykły narząd. To mózg generuje myśli, kontroluje procesy zachodzące w naszych ciałach, umożliwia uczenie i zapamiętywanie. Choć wiemy o nim coraz więcej, wciąż pozostaje wielką zagadką. Tą najbardziej złożoną część ludzkiego organizmu można utrzymać w dobrej formie przez długie lata. Podpowiadamy, jak to zrobić.
Mózg to niezwykle ważny organ, który sprawuje kontrolę nad organizmem, rejestruje zachodzące w nim procesy, umożliwia uczenie i zapamiętywanie. To nadrzędny organ, z którego znaczenia zdajemy sobie sprawę najczęściej dopiero wtedy, gdy dzieje się z nim coś niedobrego. Dbamy o serce, wątrobę, tarczycę, a zaniedbujemy mózg, czego skutkiem mogą być między innymi udary, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, rozwój choroby Alzheimera czy Parkinsona. Po czym poznać, że mózg się starzeje i jak powstrzymać starzenie mózgu?
Spis treści:
Kiedy mózg zaczyna się starzeć?
Stopniowe starzenie się mózgu rozpoczyna się już po 35 roku życia — szacuje się, że od tego czasu z kory mózgowej człowieka może ubywać nawet 10 tysięcy neuronów dziennie. W mózgu dorosłego człowieka jest jednak około 100 miliardów komórek nerwowych, które umożliwiają istnienie nawet 100 bilionów połączeń, w związku z czym utrata dużej ich liczby nie wpływa drastycznie na funkcjonowanie tego narządu.
W dodatku mózg wykazuje niesamowite zdolności regeneracyjne — potrafi przywrócić niektóre uszkodzone funkcje, a jego zdrowe części potrafią nawet przejąć zadania, którymi zajmowały się części uszkodzone. Neuroplastyczność mózgu jest zadziwiająca, a sam termin wskazuje na zdolność tkanki nerwowej do tworzenia nowych połączeń, w celu reorganizacji, adaptacji i autonaprawy. Starzenie mózgu jest jednak nieuniknione — jest bowiem czymś naturalnym. U osób w wieku 50-60 lat impulsy nerwowe zaczynają się wolniej przemieszczać, neurony stopniowo zanikają, a istota szara ulega atrofii (jej objętość się zmniejsza).
Po czym poznać, że mózg się starzeje?
Z wiekiem mózg wolniej przetwarza zmiany, zmniejsza się pole widzenia, a reakcje na bodźce zewnętrzne ulegają opóźnieniu. Wzrasta też ryzyko skłonności do występowania epizodów depresyjnych. Degeneracja tkanki mózgowej może też objawiać się większą skłonnością do apatii i odczuwania niepokoju. Można więc podsumować, że w procesie starzenia następują zmiany:
- kognitywne, poznawcze,
- motoryczne,
- wzrokowe,
- emocjonalne.
Objawów naturalnego starzenia się mózgu nie wolno jednak mylić z objawami chorobowymi. Dezorientacja, zmiany osobowości czy zapominanie faktów i imion powinny nas skłonić do szybkiej konsultacji z lekarzem. Mogą bowiem świadczyć o rozwoju choroby Alzheimera.
Czytaj również: Nawyki, które uszkadzają mózg. Na liście m.in. samotność
Co spowalnia starzenie mózgu?
Jak powstrzymać starzenie się mózgu? Niestety, to naturalny proces, który możemy jednak spowolnić, wyrabiając w sobie zdrowe nawyki i pozbywając się niekorzystnych przyzwyczajeń.
Co jest dobre dla mózgu?
- Odpowiednia jakość i długość snu - kiedy jesteśmy przemęczeni, mózg nie pracuje wydajnie.
- Aktywność fizyczna - pozwala lepiej dotlenić mózg i dostarczyć mu odpowiedniej ilości endorfin.
- Zdrowa dieta - mniej tłuszczu i smażonych produktów, więcej warzyw i owoców czy ograniczenie cukrów prostych to podstawa zdrowego żywienia.
- Stymulacja intelektualna - rozwiązywanie krzyżówek, uczenie się języków, przyswajanie nowych umiejętności, podróże czy czytanie książek pomagają utrzymać mózg w dobrej formie.
Na mózg negatywnie wpływają z kolei używki - palenie papierosów i picie alkoholu. Niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej czy niedobór snu również oddziałują na niego niekorzystnie. Przyczyną wielu negatywnych zmian w obrębie mózgu może być również przewlekły stres oraz samotność. Badanie duńskich naukowców z 2021 roku udowodniło, że samotne osoby są aż o 20% bardziej narażone na rozwój chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2, które mogą z kolei wpływać niekorzystnie na funkcjonowanie mózgu.
Czytaj też: Quiz: Jaki jest wiek twojego mózgu?
Jak sprawdzić wiek swojego mózgu?
Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Południowej Kalifornii każdy człowiek starzeje się w innym tempie i dotyczy to również tkanek w naszych organizmach - w tym również tkanki mózgowej. Naukowcy na początku stycznia 2023 roku opublikowali swoje badania, z których wynika, że im nasz umysł jest starszy, tym ryzyko demencji jest większe. Ponieważ różni ludzie starzeją się jednak w różnym tempie, mózg 50-latka może mieć 40 lat, a mózg 60-latka może mieć 80 lat.
Naukowcy wykorzystali algorytmy głębokiego uczenia maszynowego, by ustalić wiek mózgu. Stworzyli model określania wieku mózgu, biorąc pod uwagę rezonans magnetyczny 4681 osób bez zaburzeń poznawczych, które później zachorowały niestety na demencję. Komputer nauczył się z kolei tworzyć mapy anatomiczne mózgu, określać wzorce jego starzenia się i porównywać wiek metrykalny z wiekiem biologicznym tego organu.
Istnieją testy, które pozwalają choćby mniej więcej określić wiek umysłu. Warto jednak przede wszystkim dbać o swój mózg, dostarczając mu odpowiedniej dawki odpoczynku i ucząc go nowych rzeczy - w ten sposób utrzymamy go w dobrej formie.
Źródła: zdrowie.interia.pl
Czytaj też:
