Prosta droga do zepsucia sobie świąt. Wiele Polek popełnia ten błąd
Oprac.: Karolina Iwaniuk
Perfekcjonizm świąteczny to dążenie do stworzenia wyidealizowanej wersji świąt — czy to poprzez przygotowanie idealnych dekoracji, organizowanie nieskazitelnych spotkań, czy też zapewnienie, że każda tradycja jest podtrzymywana w najdrobniejszych szczegółach. Badanie opublikowane w Journal of Happiness Studies wykazało, że perfekcjoniści doświadczają większego stresu i mniejszej satysfakcji podczas świąt i innych ważnych kulturowo wydarzeń. To łatwa droga do odebrania sobie radości ze świąt.
Spis treści:
Święta - czas spokoju i beztroski, czy wręcz przeciwnie?
Święta przywołują sceny ciepła, śmiechu i idealnych wspomnień. Ale... wraz z tym pojawia się również niewypowiedziana presja, aby tworzyć doświadczenia, które spełnią oczekiwania wszystkich.
W rezultacie skrupulatnie dekorujemy, planujemy każdy szczegół i przeglądamy media społecznościowe w poszukiwaniu inspiracji — wszystko w pogoni za nieskazitelnymi świętami.
Dążenie do udoskonalenia świąt często pochodzi z różnych źródeł w nas samych, więc nic dziwnego, że rodziny zaczynają odczuwać presję planowania z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Dla wielu jednym z największych wpływów mogą być trendy marketingowe związane z okresem świątecznym.
Wyidealizowany obraz rodzinnych świąt w filmach, czy reklamach, a także idealnie przystrojone domy i mnogość prezentów, czy świątecznych potraw, potrafią wywrzeć presję na niejednej osobie.
Ten sposób myślenia często wiąże się z głębszymi problemami, takimi jak potrzeba kontroli, strach przed osądem lub wysiłki mające na celu zamaskowanie poczucia nieadekwatności. Media społecznościowe nie pomagają, ponieważ do użytkownika trafiają obrazy pozornie idealnych świąt, wzmacniającymi nierealistyczne oczekiwania.
Ten świąteczny czas w perfekcyjnej obudowie może być wyczerpujący dla konkretnych osób, czemu przyjrzeli się badacze.
Perfekcjoniści nie mają łatwego zadania. Badacze są już pewni
Perfekcjonizm świąteczny może zamienić nawet najprostsze tradycje w źródła stresu. Łatwo wpaść w pułapkę przekonania, że idealne, rodzinne spotkanie lub piękny dom są niezbędne do magii świąt. Ale perfekcjonizm tworzy barierę, która nas hamuje na niedoskonałe piękno tego czasu. Uwalniając się od potrzeby kontrolowania każdego drobiazgu, uczymy się cieszyć bardziej zrelaksowanym okresem świątecznym.
Chociaż ta pora roku powinna nieść radość, badania pokazują, że święta nie są szczęśliwym czasem gównie dla perfekcjonistów. Badanie opublikowane w magazynie "Journal of Happiness Studies" wykazało, że perfekcjoniści doświadczają większego stresu i mniejszej satysfakcji podczas świąt i innych ważnych kulturowo wydarzeń.
Zamiast czuć się spełnionymi dzięki osiągnięciom, perfekcjonizm często sprawia, że ludzie są wypaleni lub rozczarowani, gdy rzeczywistość nie spełnia ich wygórowanych oczekiwań.
Badanie pokazało, że perfekcjonizm jest silnie związany z podwyższonym poziomem stresu i lęku. Podczas świąt często wynika to z godzenia wielu ról i zadań, jednocześnie próbując sprostać osobistym lub społecznym oczekiwaniom.
Potrzeba, aby wszystko poszło dokładnie tak, jak zaplanowano, jest naprawdę ważna dla niektórych osób. Każde odchylenie od planu może być odczuwane jako znacząca porażka.
Perfekcjonizm może także doprowadzić do wypalenia i braku radości. Nadmierne angażowanie się w zadania i obowiązki może również prowadzić do fizycznego wypalenia, pozostawiając osobę zbyt wyczerpaną, aby cieszyć się świętami.
Przez perfekcjonizm ucierpią relacje i nasze emocje
Według badań presja, aby zorganizować idealne święta, może wpłynąć negatywnie na związki i relacje. Partner osoby z nadmiernym perfekcjonizmem może czuć się zaniedbany lub krytykowany, jeśli nie potrafi pomóc w adekwatny sposób.
Dzieci zaś mogą być zestresowane presją, aby zachowywać się w określony sposób. Niespełnione oczekiwania, które tworzy perfekcjonizm, są początkiem rozczarowań lub konfliktów.
Dodatkowo okazuje się, że perfekcjonizm może wynikać z prób odwrócenia uwagi od innych problemów, głównie o podłożu emocjonalnym. Skupiając się na tworzeniu czegoś idealnego, wewnętrzne trudności, takie jak smutek lub niepokój, żal czy złość, mogą zostać zignorowane i pozostać nierozwiązane, co będzie tworzyć dalsze trudności i napięcia, prowadząc nawet do nerwicy, czy depresji.
Jak można sobie pomóc w świątecznym czasie?
Z sondażu przeprowadzonego w 2023 r. przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne wynika, że prawie 9 na 10 dorosłych odczuwa stres w okresie świątecznym, powołując się na takie obawy, jak "brak wystarczającej ilości pieniędzy, brak bliskich i przewidywanie konfliktów rodzinnych".
Z tego samego sondażu wynika, że prawie połowa dorosłych (43 proc.) stwierdziła, że " stres związany ze świętami utrudnia im cieszenie się nimi", a ponad jedna trzecia (36 proc.) zauważyła również, że święta "wydają się rywalizacją".
Amerykańskie Towarzystwo Pielęgniarskie ostrzega, że stres związany ze świętami ma "szczególny wpływ na kobiety", zauważając, że większość dodatkowego obciążenia psychicznego, zwłaszcza związanego z przyjmowaniem gości i wręczaniem prezentów, spada w nieproporcjonalnie dużym stopniu na nie.
Dlatego tak ważne jest zadbanie o siebie i swoje zdrowie psychiczne zwłaszcza w tym okresie, gdy obciążeń nie brakuje i wiele osób je dostrzega we własnym życiu.
Pierwszym krokiem do poskromienia perfekcjonizmu i zmniejszenia napięcia może być zredukowanie dostępu do mediów społecznościowych. Skupienie się na tworzeniu wspomnień dla rodziny, a nie na internecie, to doskonały początek.
Ograniczenie obserwowania kont w mediach społecznościowych, które napędzają konsumpcyjny wymiar świąt może pomóc nam skupić się na emocjach, a nie na rzeczach.
Wiele postów prezentujących "idealne życie" ma na celu sprzedanie czegoś.
Często świąteczny perfekcjonizm wynika z oczekiwań, które wysoko stawiają poprzeczkę naszym świętom. Zamiast skupiać się na idealnej celebracji, warto spróbować zmienić swoje cele, aby skupić się na więzi i radości. Można pomyśleć o tym, co sprawia, że święta są wyjątkowe dla ciebie i twoich bliskich, a następnie to zapisać.
Proces ten pomoże urzeczywistnić cele i realnie je zobaczyć. Może to być dzielenie się posiłkiem, śmiech ze wspomnień lub po prostu cieszenie się swoim towarzystwem. Stawiając radość w centrum swoich celebracji, można uwolnić się od potrzeby, aby wszystko było idealne.
Delegowanie zadań jest również kluczowe. Możemy spróbować przyjmować pomoc od rodziny i przyjaciół. Może być trudno nie mieć kontroli nad każdym szczegółem, ale przyjęcie wsparcia może prowadzić do nieoczekiwanych radości i zacieśniania więzi.