Saeculum obscurum: Ponure stulecie w dziejach Watykanu
Saeculum obscurum, czyli ponure stulecie, to nie tytuł spin-offu tureckiego serialu "Wspaniałe stulecie". To rozdział w historii Kościoła katolickiego, gdy papieże sprawowali władzę jedynie oficjalnie, a praktycznie decydujący głos we wszystkich sprawach miały ich nałożnice. A później było już tylko gorzej...
Oficjalnie okres "ponurego stulecia" w Watykanie datuje się od początku rządów papieża Sergiusza III w 904 roku aż do końca pontyfikatu Jana XII w 964 roku. Te czasy mają również inną, bardziej dobitną nazwę — pornokracja. Termin ten oznacza rządy prostytutek. Dlaczego historycy wybrali tak obelżywą nazwę?
Dziewczyny od Teofilakta
Na początku X wieku w Rzymie rodzina konsula Tusculum Teofilakta cieszyła się ogromnymi wpływami. Wstąpienie na Tron Piotrowy bez jej protekcji było niemożliwe. Tę władzę skwapliwie postanowiła wykorzystać żona Teofilakta - Teodora i jej córka Marozja. Wyśmienita intrygantka i uwodzicielka kolejno umieszczała na papieskim tronie swoich protegowanych i kochanków.
Nie mogli się oni jednak długo cieszyć życiem, bo gdy tylko Teodora znudziła się nimi lub poczuła, że jej władza słabnie, dziwnym trafem przydarzał się im "wypadek". Choćby Bonifacy VI, który został otruty dwa tygodnie po wyborze na urząd, Stefan VI - uduszony, a jego następca Leon V - uwięziony i zamordowany (choć jego zgon przypisuje się zarówno zleceniu Teodory, jak i spiskowi antypapieża Krzysztofa).
Sytuacja ustabilizowała się odrobinę, gdy papieżem został Sergiusz III — domniemamy kochanek córki Teodory, Marozji. Udało mu się utrzymać "posadę" od 904 do 911 roku, w tym czasie doczekał się z Marozją syna, który... po dwóch dekadach również został wyniesiony do godności papieskiej, przyjmując imię Jan XI.
Ponure stulecie, choć trwało zaledwie 60 lat, to kres pełnego uzależnienia papiestwa od woli rodziny Teofilaktów, głównie Teodory i Marozji. Jan X, pełniący urząd do 928 roku, starał się wybić na niepodległość, za co był szczerze znienawidzony przez tę drugą. By odzyskać jego przychylność, nasłani przez kobietę zabójcy zasztyletowali mu rodzonego brata.
Jednym z największych skandali w Rzymie był późniejszy pontyfikat Jana XI — to, że był synem papieża Sergiusza III i Marozji nie było dla nikogo tajemnicą. Zgorszenie budził fakt, że pochodził on z nieprawego łoża, a także dość rozwiązły styl życia jego matki.
Został ostatecznie obalony przez przyrodniego brata, Alberyka. Marozja trafiła wtedy do lochu, uwięziony został też Jan, a Alberyk ogłosił się księciem Rzymu. Niedługo później wydał wyrok śmierci na własną matkę.
Wydawało się, że od tego momentu nastanie spokojniejszy okres dla papiestwa. Stało się jednak inaczej.
Szalony Jan XII
Syn Alberyka, Oktawian, został kolejnym papieżem w 955 roku, mając zaledwie 18 lat. Przybrał imię Jan XII. Odznaczał się wielkim temperamentem, był rozwiązłym biseksualistą, uwielbiał hazard, alkohol i orgie. Jakby tego było mało, nowy papież pałał ogromną sympatią do Szatana (wznosił publicznie toasty na jego cześć), dopuszczał się licznych bluźnierstw i kpił z wiary.
"Badacze tego pontyfikatu mówią wprost: Jan XII, najmłodszy papież w dziejach, zmienił Watykan i pałac Laterański w burdel. Organizował orgie z prostytutkami, którym za usługi płacił kielichami mszalnymi i innymi akcesoriami liturgicznymi. Gwałcił mniszki, a godności i stanowiska kościelne rozdawał dla żartu swoim kolegom. Raz dla zabawy wyświęcił na biskupa 10-letniego chłopca. Za czasów pontyfikatu Jana wino podczas pijatyk lało się strumieniami. Papież z kolegami "rżnął" w karty, a długi spłacał majątkiem kościelnym" - pisze Marcin Moneta z "Ciekawostek Historycznych".
Ostatecznie Jana XII zdetronizował siłą cesarz Otton I, przybywając z Niemiec z odziałem zbrojnym. Obalony papież wszczął rebelię, starając się odzyskać władzę, jednak niedługo później zmarł. Niektórzy twierdzą, że w wyniki ataku serca podczas seksualnej orgii. Wraz z jego śmiercią zakończył się okres wstydliwy dla Kościoła okres saeculum obscurum.
Papieże okresu pornokracji
Sergiusz III (904-911), Anastazy III (911-913), Lando (913-914), Jan X (914-928), Leon VI (928-928), Stefan VII (928-931), Jan XI (931-935), Leon VII (936-939), Stefan VIII (939-942), Maryn II (942-946), Agapit II (946-955), Jan XII (955-963 i 964), Leon VIII (963-965).
Zobacz również:
***
