Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim
Oprac.: Bartosz Stoczkowski
Niegdyś siedziba Piastów i największy zamek Śląska, dziś jedna z atrakcji turystycznych Gór Sowich i rezerwat przyrody.
Zamek Grodno wzniesiony na szczycie góry Choina, jest klejnotem średniowiecznej architektury i jednym z kluczy do zrozumienia piastowskiej historii Dolnego Śląska. W siedmiu wiekach historii fortecy brzmią echa wielu epok, od czasów Piastów Śląskich, poprzez okresy pod panowaniem Korony Czeskiej, Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Królestwa Prus, aż do drugiej wojny światowej i lat powojennych. Usytuowany na na granicy Gór Wałbrzyskich i Sowich, zamek Grodno rzuca swoje tajemnicze cienie na dolinę rzeki Bystrzycy Świdnickiej, niegdyś zwanej Śląską Doliną.
Historia, która ginie w mrokach dziejów
Warownia na szczycie góry owiana jest aurą tajemniczości, a jej historia miesza się często z legendą. Fundatorem zamku był najprawdopodobniej książę świdnicko-jaworski, Bolko I, jednak zachowane mury gotyckie powstały już za czasów księcia Bernarda i jego następcy — Bolka II. Po śmierci jego żony w roku 1392 zamek wraz z całym księstwem przeszedł pod panowanie Korony Czeskiej.
Od XV wieku zamek stał się siedzibą wielu różnych rodów rycerskich. Pod koniec XVI wieku, będąc w posiadaniu rodziny von Logau, został przebudowany w stylu renesansowym, a jego architektura wzbogaciła się o wiele detali rzeźbiarskich i architektonicznych. W wyniku kłopotów finansowych, rodzina von Logau musiała jednak opuścić zamek, a następne stulecia były dla warowni okresem upadku i ruin.
W czasie wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty i częściowo zdewastowany przez Szwedów, a dzieła zniszczenia dokończyły bunty chłopskie, pożar i uderzenie pioruna.
Od połowy XVIII wieku, zamek nie był już rezydencją magnacką, a popadał w ruinę, z której uratował go dopiero Johann Gustav Büsching, przekształcając go w obiekt turystyczny. Prace renowacyjne przeprowadzono później jeszcze kilka razy, a w 1904 roku w zamku otwarto schronisko z restauracją. Po zakończeniu II wojny światowej przeprowadzono kolejne działania konserwatorskie. W latach 90 tajemniczy niemiecki saper ogłosił, że na terenie zamku ukryte są hilterowskie skarby. W 2008 roku zamek przeszedł na własność gminy Walim, która doprowadziła do niego wodociąg. W 2018 roku uruchomiono na terenie zamku hotel i restaurację.
Duchy Grodna
Duchy to obowiązkowa atrakcja każdego średniowiecznego zamku — tak jest również w przypadku Grodna. Na zamku jest ich kilka, ale najbardziej znanym jest duch kasztelanówny Małgorzaty — zabójczyni, ale i nieszczęśliwie zakochanej młodej dziewczyny.
Małgorzata, córka kasztelana na Grodnie, zapałała wielkim uczuciem do przystojnego giermka, z którym chciała wziąć ślub, ale ojciec inaczej wyobrażał sobie przyszłość dziewczyny. Wbrew jej woli zmusił ją do małżeństwa z bogatym, lecz wiekowym mężczyzną. Małgorzata, choć zmuszona do posłuszeństwa, nie zapomniała o romantycznym uczuciu do pięknego młodzieńca i zdecydowała się na desperacki krok — zepchnęła swojego męża w przepaść za murami zamku. Gdy kasztelan dowiedział się o tym, co zrobiła jego córka, surowo ją ukarał, zamknął w lochu i zagłodził na śmierć. Szkielet nieszczęsnej Małgorzaty do dziś jest jedną z głównych atrakcji zamku Grodno, a jej duch do dziś podobno przemierza lochy warowni.
Niewykluczone, że świadkiem tragicznej historii dziewczyny była 500-letnia lipa — wysoka na 16 metrów i szeroka na sześć, wzmocniona konstrukcją z cegieł by nie rozłamała się pod własnym ciężarem. Majestatyczne drzewo można podziwiać na dziedzińcu Grodna, zwiedzając mury obronne zamku.
Zamek Grodno dziś
Odwiedzając zamek Grodno mamy nie tylko szansę na zwiedzenie średniowiecznych murów i podziwianie widoku na Góry Sowie, Wałbrzyskie i Jezioro Bystrzyckie, ale i odpoczynek w rezerwacie florystyczno-krajobrazowym "Góra Choina", który utworzono w 1957 roku. Można tu podziwiać kilkusetletnie drzewa i bardzo rzadkie okazy roślin. W cenie biletu wstępu na zamek wliczona jest również wizyta w Centrum Bioedukacji Multimedialnej, gdzie świat przyrody Gminy Walim odkrywa miłośnikom natury swoje tajemnice.
Po trudach zwiedzania posilimy się w Karczmie Rycerskiej, która znajduje się na zamkowym dziedzińcu — można również wykupić nocleg i skorzystać z możliwości zwiedzania zamczyska nocą, którą oferują wszystkim chętnym kustosze Grodna.
Zobacz również: Podziemne Miasto Osówka. Najbardziej tajemniczy obiekt w Europie