Zmiany w emeryturach pomostowych 2023. Te warunki musisz spełnić, by została przyznana
Oprac.: Anna Jabłońska-Adamska
Emerytura pomostowa, czyli tak zwana „pomostówka” to specjalne świadczenie pieniężne, które przysługuje niektórym pracownikom, spełniającym określone wymagania i wykonującym pracę o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Niedawno przyjęta została przez Senat nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, która uchyla wygasający charakter emerytur pomostowych. Co za tym idzie, przywrócone zostały powszechne emerytury pomostowe. Jakie warunki trzeba spełnić, by przejść na emeryturę pomostową, komu ona przysługuje i kto może się o nią starać? Wyjaśniamy.
Spis treści:
Emerytura pomostowa — dla kogo? Ile wynosi?
Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać emeryturę pomostową? Emerytura pomostowa przysługuje obecnie osobom, które przed 1 stycznia 1999 roku wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Chodzi tu między innymi o ciężką pracę fizyczną, na przykład pod ziemią. Zgodnie z przepisami, emerytury pomostowe mają zatem charakter wygasający, ponieważ z czasem przysługują coraz mniejszej liczbie osób.
Nowelizacja ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw znosi jednak ten przepis. Emerytury pomostowe przestają zatem mieć wygasający charakter. Zmiany dotyczą i innych kwestii, w tym między innymi podwyższenia rocznego limitu odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich, zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym.
Ile wynosi emerytura pomostowa? Od 1 marca 2023 roku wysokość najniższej emerytury pomostowej jest równa kwocie najniższej emerytury — podobnie, jak to miało miejsce w latach poprzednich. Obecnie jej wysokość wynosi więc co najmniej 1588,44 zł.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby przejść na emeryturę pomostową?
Kto jest uprawniony do emerytury pomostowej? Zgodnie z przepisami przysługuje ona kobietom, które ukończyły 55 lat i mężczyznom, którzy ukończyli 60 lat. To opcja dla osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku i mogą udowodnić co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach czy o szczególnym charakterze.
O jakie szczególne warunki chodzi? To prace związane z czynnikami ryzyka, które mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Chodzi na przykład o prace wykonywane pod ziemią, pod wodą i na wodzie, w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, czy też bardzo ciężkie prace fizyczne. Prace o szczególnym charakterze to z kolei te prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej. Z uwagi na fakt, iż z wiekiem sprawność ta się zmniejsza, maleją również możliwości wykonywania podobnej pracy w taki sposób, by nie zagrażało to bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób. Wśród zawodów, które wykonują prace o szczególnym charakterze, wymienia się między innymi kierowców pojazdów uprzywilejowanych, członków zespołów ratownictwa medycznego czy maszynistów pojazdów trakcyjnych.
Czytaj również: Pilnuj jednego terminu. Od niego zależy wysokość emerytury
Kiedy można starać się o emeryturę pomostową? Pozostałe warunki
By móc przejść na emeryturę pomostową, trzeba spełnić i inne warunki. "Pomostówka" przysługuje osobom, które mają co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu ubezpieczeniowego (okresy składkowe i nieskładkowe). Warunkiem nabycia prawa do emerytury pomostowej jest także wykonywanie po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.
Zgodnie z przepisami, emerytura pomostowa przysługuje też osobom, które przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywały prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wkrótce jednak się to zmieni, jako że w nocy 13 lipca 2023 roku Senat RP przyjął nowelizację ustawy, uchylającej przepis o wygasającym charakterze emerytur pomostowych.
Wcześniej istniał jeszcze dodatkowy warunek - wymóg rozwiązania umowy o pracę przed wydaniem decyzji w sprawie emerytury pomostowej. Został jednak zniesiony przez Sejm ustawą z dnia 9 marca 2022 roku o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw.
Komu przysługuje emerytura pomostowa 2023?
Emerytura pomostowa 2023 przysługuje osobom, które spełniają wszystkie obowiązujące warunki jej przyznania i złożą do ZUS odpowiedni wniosek, dołączając do niego wszystkie stosowne dokumenty. Wniosek EPOM można złożyć osobiście, przez pełnomocnika lub przez internet. Jakie dokumenty powinniśmy do niego dołączyć? Niezbędne będą:
- zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
- orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli jest ono jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej,
- dokumenty, których potrzebuje ZUS, aby ustalić kapitał początkowy, chyba że został już ustalony,
- dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy.
ZUS zawiadamia przy tym, że bez tego dokumentu może wydać decyzję o przyznaniu emerytury pomostowej, jednak wysokość świadczenia nie będzie ostateczna, a prawo do niego zostanie zawieszone do momentu rozwiązania stosunku pracy.
Czytaj również:
