Przejazd tymi pociągami jest jak podróż w czasie. Mało kto wie, że kursują w Polsce

Kolej wąskotorowa to rodzaj kolei, w której rozstaw szyn (tzw. rozstaw toru) jest mniejszy niż w przypadku standardowej kolei normalnotorowej. W Polsce rozstaw toru uznawany za wąski wynosi zazwyczaj 750 mm, 785 mm lub 1000 mm, podczas gdy w kolei normalnej wynosi 1435 mm.

Koleje wąskotorowe zazwyczaj są wykorzystywane do przewozu towarów lub pasażerów na niewielkie odległości, często w obszarach wiejskich, górskich lub turystycznych. Charakteryzują się one mniejszymi prędkościami i mniejszymi gabarytami wagonów niż koleje normalnotorowe.

Zobacz również: Pociągiem na zagraniczną wycieczkę. Do tych miast dojedziesz za mniej niż 100 zł

Historia kolei wąskotorowej sięga XIX wieku. Początkowo ich środkiem trakcyjnym był koń, jednak wraz z rozwojem i upowszechnieniem technologii zaczęto stosować trakcje: parowe, elektryczne i spalinowe.

Początkowo kolej wąskotorowa była stosowana przede wszystkim do celów przemysłowych, takich jak przewóz węgla, drewna czy cukru. Obecnie coraz częściej wykorzystywana jest również w ruchu turystycznym, jako atrakcja dla miłośników podróży oraz zabytkowych składów kolejowych.

Co ciekawe, najstarsza nieprzerwanie funkcjonująca kolej wąskotorowa na świecie działa w Polsce.

Zobacz również: Widoki jak w Szwajcarii, a bilet za grosze. To najpiękniejsza trasa kolejowa w Polsce

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe pierwotnie obsługiwały przewozy między zakładami przemysłowymi Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Z biegiem czasu, wiele odcinków tej sieci uległo likwidacji, jednak dzięki staraniom Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych udało się zachować część tras, które obecnie wykorzystywane są w celach turystycznych.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe przyciągają miłośników kolejnictwa oraz turystów chcących poznać historię i piękno tego regionu.

Najbardziej znanym odcinkiem jest trasa Bytom Wąskotorowy - Tarnowskie Góry - Miasteczko Śląskie. Turyści zwiedzający okolicę, mogą w ten sposób łatwo dojechać do atrakcji takich jak Zabytkowa Kopalnia Srebra czy Zbiornik Nakło - Chechło, a także zwiedzić wraz z przewodnikiem stację Bytom Karb Wąskotorowy.

Warto zaznaczyć, że peron wąskotorowy na dworcu w Bytomiu znajduje się przy wyjściu z tunelu, po stronie przeciwnej niż centrum miasta.

Zobacz również: Nazywany dolnośląskim Wawelem. Przez lata był zamknięty na cztery spusty

Obecnie jedną z najbardziej znanych kolejek wąskotorowych w Polsce jest Bieszczadzka Kolejka Leśna. Pierwotnie służyła ona do przewozu drewna, jednak obecnie przyciąga turystów chcących wybrać się w podróż historycznymi składami prowadzonymi przez parowóz. Turyści mają do wyboru dwie trasy: Majdan - Przysłup (11 km) oraz Majdan - Balnica (9 km). Należy jednak pamiętać, że Bieszczadzka Kolejka nie kursuje w okresie 1 stycznia - 26 kwietnia 2024 r.

Inną docenianą przez turystów kolejką jest Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa, która istnieje od 1883 roku. Początkowo obsługiwała cukrownię, a następnie została przekształcona do przewozów pasażerskich. Latem kursuje na trasie Gniezno - Ostrowo Stare, zapewniając turystom możliwość podróży w historycznym otoczeniu.

Turyści odwiedzający kurorty nad Bałtykiem latem, mogą skorzystać z Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej, wcześniej znanej jako Gryficka Kolej Wąskotorowa. To linia kolejowa, która funkcjonuje sezonowo, obsługując trasy między miejscowościami Trzęsacz, Rewal, Śliwin, Niechorze, a także Pogorzelica. W ostatnim czasie przeszła ona proces rewitalizacji, podczas którego odnowiono infrastrukturę oraz stacje.

Z kolei Koszalińska Kolej Wąskotorowa, której początki sięgają końca XIX wieku, w wakacyjne weekendy przewiezie turystów na trasie Koszalin Wąskotorowy - Manowo - Rosnowo Ośrodek.

Inną kolejką wartą uwagi jest Ełcka Kolej Wąskotorowa, posiadająca ponad stuletnią historię. Oferuje ona przejazdy na trasie pomiędzy Ełkiem a Sypitkami. Czas podróży między tymi stacjami wynosi około 45 minut, natomiast postój na stacji końcowej trwa zazwyczaj dwie godziny. Trasa w jedną stronę liczy 15 kilometrów. Kolejka kursuje w okresie długiego weekendu majowego oraz w wybranych dniach czerwca, lipca i sierpnia.