Rośliny do zadań specjalnych. 8 ziół, które warto uprawiać w doniczkach

O tym, że domowa uprawa ziół to doskonały pomysł nikogo przekonywać nie trzeba. Nadaje się do niej wiele gatunków ziół, zarówno jednorocznych, takich jak np. bazylia czy majeranek, dwuletnie, takie jak kminek czy wieloletnie, do których zaliczamy m.in. miętę, melisę oregano, rozmaryn i tymianek. Nie dość, że wypełniają wnętrza pięknym zapachem, to jeszcze potrafią urozmaicić smak potraw na różne sposoby. Warto też mieć na uwadze, że zioła to prawdziwa skarbnica cennych dla zdrowia właściwości.

Prowadzisz intensywny i stresujący tryb życia? Pod ręką warto mieć melisę. Narzekasz na problemy z trawieniem czy bóle brzucha? Tutaj polecają się koperek, bazylia czy mięta pieprzowa. Dość często borykasz się z bólem gardła? Postaw na parapecie szałwię.

Zioła potrzebują do wzrostu przede wszystkim dużej dawki słońca. Dlatego też najlepszym stanowiskiem będzie dla nich parapet (ale nie po stronie północnej). Dobrze jest też zadbać o panującą we wnętrzu temperaturę - rośliny będą najlepiej rosnąć, gdy termometr będzie wskazywał 15-20 st. Celsjusza. Zioła w doniczkach nie powinny być też narażone na przeciągi.

W uprawie ziół kluczowy jest też dobór doniczki. Najlepsze to te niewielkie, z otworami umożliwiającymi odpływ nadmiaru wody. Gdy siewki nieco podrosną, można je przesadzić do większych pojemników.

Zioła będą odpowiednio rosnąć, jeśli zapewnimy im odpowiednią dawkę wody. I tutaj ważna kwestia: nie należy przesadzać z podlewaniem! Zbyt nawodnione będą po prostu gnić. Nie należy też doprowadzić do zbytniego przesuszenia podłoża. Jest to dla nich równie groźne co nadmiar wody.

Jakie zioła warto uprawiać w doniczkach? Oto kilka interesujących propozycji.

Rozmaryn to silnie pachnące ziele o cennych leczniczych właściwościach. Zawiera m.in. flawonoidy, garbniki, terpeny, kwas karnozolowy czy minerały takie jak wapń, żelazo, magnez, cynk, selen, mangan czy witaminy A, B6 i C. Suszone liście, które są leczniczym surowcem, mają wpływ na poprawę trawienia, działają moczopędnie, pobudzają czynności wydzielnicze żołądka, wzmacniają, działają bakteriobójczo. 

Świeże lub suszone liście rozmarynu można dodawać do zupy pomidorowej, sałatek z dodatkiem pomidorów, sałaty, ryb gotowanych i duszonych, farszów, warzyw gotowanych i duszonych.

Mięta pieprzowa to kolejne zioło mające szerokie zastosowanie. Sprawdza się idealnie w przypadku bólu brzucha lub niestrawności, a do tego usprawnia pracę jelit. Oprócz tego może pomóc przy napięciowych bólach głowy.

Może być również stosowana w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego (IBS).

Mięta pieprzowa wspomaga higienę jamy ustnej, działa przeciwzapalnie i ma właściwości rozluźniające, zmniejszające napięcie nerwowe, dlatego też jest stosowana w aromaterapii.

Bazylia ma intensywny zapach i cieszy się dużą popularnością w kuchni. Najczęściej kojarzymy ją z potrawami kuchni włoskiej. Walory smakowe to jedno, bo bazylia słynie też z korzystnych dla zdrowia właściwości.

Wspomaga procesy trawienia, wspiera odporność, zawiera związki wykazujące działanie antyoksydacyjne, działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Pozytywnie wpływa również na układ nerwowy. Bazylia jest najczęściej wykorzystywana do przygotowania domowego pesto.

Ma mocny, nieco słodkawy zapach i świeży, gorzkawy smak. Koperek poprawia trawienie, jest pomocny przy wzdęciach, a sporządzony z niego napar pomoże w dolegliwościach związanych z trawieniem. To jedno oblicze rośliny, ponieważ jak wiadomo, jest świetnym dodatkiem do rozmaitych potraw.

Wystarczy wspomnieć chociażby o przygotowywanej na jego bazie zupie koperkowej. Oprócz tego podkreśla smak warzyw, jest idealnym dodatkiem do sałatek ziemniaczanych czy dań rybnych. Jest też idealny jako dodatek do sosów czy dressingów. Wzbogaca również smak dań mięsnych, np. z kurczakiem, indykiem czy wieprzowiną.

Melisa redukuje stres i zmniejsza napięcie. To właśnie z tymi właściwościami kojarzy się najczęściej. Oprócz tego działa łagodząco na bóle głowy, reguluje trawienie, działa przeciwbakteryjnie. Napar z jej liści zwiększa wydzielanie soku żołądkowego. Melisa jest również stosowana do płukania jamy ustnej.

Roślina w doniczce świetnie sprawdza się też jako dodatek do sosów, zup, dań rybnych i mięsnych. Jest również podawana w towarzystwie owoców, np. w naleśnikach czy tostach. Jeśli chcemy hodować melisę w doniczce, to najlepiej w półcieniu lub nasłonecznionym miejscu.

Tymianek działa korzystnie na drogi oddechowe. Działa wykrztuśnie i rozkurczowo, dlatego też jest często stosowany w przypadku problemów z gardłem czy przy infekcjach jamy ustnej (często jest składnikiem syropów czy tabletek). Roślina ma również inne, ciekawe zastosowanie - może być składnikiem domowego płynu do płukania jamy ustnej czy płukanki do włosów. Tymianek to oczywiście niezawodny dodatek to rozmaitych dań. Sprawdzi się w połączeniu z zupami i gulaszem, doda intensywnego aromatu pieczonemu mięsu i rybom. Wzbogaci smak sałatek, dań warzywnych i zapiekanek oraz sosów czy dressingów.

Jedną z popularniejszych roślin jest również oregano. Słynie jako przyprawa do sałatek, sosów, mięs i oczywiście pizzy. Przy okazji warto znać nie tylko jej kulinarne zastosowanie. Oregano, powszechnie używane w kuchni śródziemnomorskiej, zawiera m.in. witaminy A, C, E, K, potas, cynk, błonnik, garbniki, tymol, seskwiterpeny czy flawonoidy.

Oregano wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie jelit, poprawia trawienie, uspokaja, wzmacnia odporność, korzystnie wpływa na wątrobę i drogi oddechowe, ma właściwości antyoksydacyjne i poprawia sprawność umysłową.

Szałwia słynie przede wszystkim z właściwości antyseptycznych. Dlatego też jest naturalnym pomocnikiem w przypadku bólu gardła czy problemach z jamą ustną. Roślina jest też pomocna w przypadku problemów trawiennych. Liście szałwii działają przeciwzapalnie, antygrzybicznie i dezynfekująco. Zawierają witaminy B i C oraz prowitaminę A czy kwasy wielofenolowe.

Liście szałwii znajdują też zastosowanie w kuchni. Ich delikatnie sosnowy aromat i pikantny smak świetnie sprawdzi się w marynacie do mięs czy ryb. Świeża szałwia to również znakomity dodatek do zup i makaronów.

***