Dieta przy chorobach tarczycy
Tarczyca to niezwykle ważny gruczoł – gdy zaczyna szwankować, niemal natychmiast to odczuwamy. Włosy i paznokcie stają się łamliwe i zniszczone, skóra wysuszona, a na twarzy pojawiają się obrzęki. W zależności od rodzaju choroby czujemy ciągłe zmęczenie i senność lub nadpobudliwość. Zaczynamy przybierać na wadze mimo zdrowego odżywiania się lub chudniemy tak gwałtownie, że zaczyna to budzić nasz niepokój. Wszystko dlatego, że tarczyca odpowiada m.in. za procesy metaboliczne, kondycję kości i prawidłowe funkcjonowanie wielu narządów. Odpowiedni poziom hormonów tarczycy gwarantuje dobry nastrój i energię do życia. Warto jednak wiedzieć, że w leczeniu chorób tarczycy środki farmakologiczne nie zawsze przynoszą pożądane rezultaty, a wsparciem jest odpowiednia dieta.
Do objawów niedoczynności tarczycy (a także choroby Hashimoto – autoimmunologiczne podłoże choroby tarczycy) zalicza się złe samopoczucie, brak energii, senność, a także tendencję do przybierania na wadze. Niedobór hormonów powoduje też problemy z pamięcią i koncentracją, ciągłe uczucie zimna, wysuszenie skóry, osłabienie włosów i paznokci, a także zaburzenia cyklu miesiączkowego i zaparcia. Chorzy na niedoczynność skarżą się też na obrzęk twarzy i skurcze mięśni.
Z kolei nadczynność tarczycy objawia się nadpobudliwością i drażliwością, drżeniem rąk oraz przyspieszonym biciem serca. Osoby zmagające się z tym schorzeniem mają problem z zasypianiem, bardziej się pocą i często gwałtownie chudną. Charakterystycznym symptomem jest także wytrzeszcz oczu i częste biegunki.
Leczenie chorób tarczycy opiera się na przyjmowaniu syntetycznych hormonów (w przypadku niedoczynności) oraz środków, które hamują ich nadmierne wydzielanie (w przypadku nadczynności). Bardzo pomocna jest też odpowiednia dieta, która pozwoli dodatkowo poprawić tempo metabolizmu i korzystnie wpływa na tarczycę.
Podstawą diety przy niedoczynności tarczycy powinno być białko, ponieważ przyspiesza ono metabolizm i dostarcza do organizmu aminokwasy, które stymulują produkcję hormonów tarczycy i poprawiają kondycję włosów i paznokci. W codziennym jadłospisie należy więc uwzględnić chude mięso i nabiał (drób, jogurty naturalne, chudy twaróg, kefir, maślanki) oraz nasiona roślin strączkowych. Białko powinno się spożywać razem z produktami pełnoziarnistymi i zbożowymi (kasza, makaron i chleb razowy, brązowy ryż). Białego pieczywa i słodyczy oraz żywności wysokoprzetworzonej powinny w szczególności wystrzegać się osoby z chorobą Hashimoto – są one o wiele bardziej narażone na wystąpienie cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym. Jak najbardziej ograniczyć trzeba też tłuszcze zawierające nasycone kwasy tłuszczowe (a więc pochodzenia zwierzęcego), ponieważ wywołują one stany zapalne w organizmie. Z kolei zdrowe tłuszcze roślinne stymulują produkcję hormonów tarczycy i „wyciszają” układ immunologiczny. W diecie warto też uwzględnić produkty zawierające witaminę D i jod (tłuste ryby morskie), a także ważny dla tarczycy selen (łosoś, tuńczyk, orzechy brazylijskie).
Przy nadczynności tarczycy charakterystyczna jest szybsza przemiana białek, węglowodanów i tłuszczów, dlatego często konieczne jest dostarczanie zwiększonej ilości witamin, minerałów i energii z pożywienia. Przy prawidłowym BMI należy stosować dietę normokaloryczną, ale w przypadku niedowagi konieczna jest dieta wysokoenergetyczna. Najlepiej, by chory spożywał 6-7 posiłków dziennie, a podstawę jadłospisu powinny stanowić węglowodany złożone, warzywa i owoce (także ze względu na dużą zawartość błonnika, który reguluje procesy trawienne). Dietetycy zalecają też spożywanie mleka, chudych wędlin i jaj, a przede wszystkim lekkostrawnych, przygotowanych na parze lub duszonych posiłków. Najcenniejsze w diecie osób zmagających się z nadczynnością tarczycy są również witaminy A (pomidory, papryka, marchew), C (cytrusy, natka pietruszki) i B1 (kasza, jajka, produkty zbożowe), a także wapń (produkty mleczne), potas (jabłka, banany, awokado) i magnez (kakao, warzywa strączkowe, orzechy). Ograniczyć trzeba spożywanie kalarepy, kapusty, kalafiora, rzodkiewki oraz chrzanu, a także wszelkiej żywności wysokoprzetworzonej.
