Oto co dzieje się z ciałem 48 godzin przed śmiercią

Śmierć bywa zaskakująca, bo może przydarzyć się niespodziewanie. Bliscy nam ludzie czasem odchodzą w sile wieku w wyniku wypadku samochodowego, nagłego i silnego zawału serca czy innego nieszczęśliwego zdarzenia. Jeśli jednak śmierć jest konsekwencją choroby czy sędziwego wieku, to nie ma w niej niczego nagłego. Umieranie jest naturalnym procesem, podobnie jak oddychanie, trawienie czy starzenie się. Zbliżający się kres można przewidzieć poprzez uważną obserwację organizmu. Jakie są objawy śmierci?

Ostatni okres życia nosi nazwę agonii i rozpoczyna się na kilka dni przed zgonem. Wówczas w organizmie zachodzi szereg zmian zmierzających do zatrzymania pracy układów: krążenia, oddechowego i ośrodkowego układu nerwowego. Czas pomiędzy życiem a śmiercią to okres wygaszania funkcji życiowych i nasilania się zjawisk nekrofizycznych i nerkochemicznych.

Agonia to proces przebiegający w kilku etapach. Najpierw następuje osłabienie czynności życiowych najważniejszych układów organizmu, co nosi nazwę życia zredukowanego. Następnie pojawia się tak zwane życie minimalne, gdy praca organizmu słabnie jeszcze bardziej. Kolejny etap to śmierć pozorna — wówczas funkcje życiowe nadal występują, ale są one tak słabe, że mogą sprawiać wrażenie śmierci. Gdy ustaje krążenie, oddychanie i następuje zatrzymanie pracy serca — mówimy o śmierci klinicznej. Jeszcze kilka minut po niej, jeśli mózg zachowuje niektóre swoje funkcje, istnieje szansa na przywrócenie umierającego do życia dzięki reanimacji. Jeśli dojdzie jednak do trwałego i nieodwracalnego zatrzymania pracy mózgu, czyli śmierci mózgowej, wówczas według polskiego prawa osoba zostaje uznana za martwą.

Pomiędzy śmiercią biologiczną a mózgową oraz bezpośrednio po nich pojawiają się również tak zwane reakcje interletalne — jest to zdolność tkanek do reagowania na bodźce fizyczne, mechaniczne i chemiczne, dzięki którym możliwe jest dokładne określenie czasu zgonu, jeśli nie upłynęła jeszcze doba od śmierci. Istnienie reakcji interletalnych wynika z tego, że komórki organizmu, a zatem także poszczególne tkanki i narządu umierają w różnym czasie. Choć człowiek już nie żyje, to jednak niektóre komórki jego ciała funkcjonują jeszcze przez jakiś czas.

Objawy śmierci można podzielić na dwie grupy: fizyczne i psychiczne. Jeśli wiele z nich pojawi się u osoby nam bliskiej, należy liczyć się z koniecznością rychłego pożegnania ukochanego człowieka. Pierwsze fizyczne symptomy agonii to: 

- ogólne osłabienie organizmu, które prowadzi do tego, że umierający musi korzystać z pomocy innych, nawet w najdrobniejszych czynnościach; 

- utrata łaknienia i mniejsze pragnienie;

- zaburzenia oddychania, które objawiają się "ciężkim" oddechem, trudnościami ze złapaniem tchu, oddychaniem przez otwarte usta;

- pojękiwania i rzężenie przedśmiertne; 

- zaburzenia termoregulacji, które mogą objawiać się uczuciem chłodu, nawet jeśli temperatura powietrza jest wysoka, czasem pojawiają się też zimne dreszcze;

- spadek ciśnienia tętniczego;

- zaburzenia funkcjonowania układu krwionośnego, a co za tym idzie - zimna i lepka skóra, sinica, plamy na skórze będące wynikiem zastoju krwi;

-zapadnięcie gałek ocznych i niedomykanie powiek;

- nietrzymanie moczu i stolca.

Obok objawów fizycznych, medycyna i psychologia obserwują także szereg zmian w obrębie zachowania i osobowości. Psychiczne objawy śmierci to: 

- wycofywanie się z życia społecznego i rodzinnego, przy jednoczesnej ogromnej potrzebie spotkań z najbliższymi; 

- jakościowe zaburzenia świadomości, takie jak: niepokój, pobudzenie, niepewność realności zdarzeń, majaczenie;

- ilościowe zaburzenia świadomości: senność, która może prowadzić nawet do śpiączki;

- świadomość zbliżającej się śmierci i komunikowanie tego bliskim; 

- dziwne zachowania i nietypowe pragnienia: pakowanie walizek, chęć ruszenia w podróż itp.;

- halucynacje słuchowe i wzrokowe — umierający często przed śmiercią widzą bliskie im zmarłe osoby.

Objawy śmierci mogą pomóc w uświadomieniu sobie, że bliska osoba niedługo odejdzie. Choć jest to doświadczenie przykre, a dla niektórych wręcz przerażające, dobrze jest przygotować się na nie wcześniej, abyśmy w tych ostatnich chwilach mogli być wsparciem dla ludzi, których kochamy.

***

Zobacz również:

Tak zapewnisz sobie długie życie. Prosty i sprawdzony sposób

Produkty spożywcze, które gwarantują długowieczność

W czym tkwi sekret stulatków? Badacze twierdzą, że odpowiedź znajduje się w jelitach