Prawdy i mity o szczepionkach dla dorosłych

I. Przeciw grypie trzeba szczepić się jesienią, zimą jest już za późno.

MIT. Nawet jeśli nie zdążymy zaszczepić się jesienią, możemy to zrobić później. Druga fala zachorowań na grypę przypada w styczniu. Zdążymy się przed nią ustrzec szczepiąc się nawet w połowie grudnia. Do nabrania pełnej odporności potrzeba 2 tygodni. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami lekarze w sezonie jesienno-zimowym powinni zaproponować szczepienie każdemu pacjentowi, który zjawi się w gabinecie. Szczepionka kosztuje ok. 30 zł.

II. Po szczepieniu przeciw WZW B odporność utrzymuje się wiele lat.

PRAWDA. Przed każdą operacją lekarz pyta, czy byłyśmy szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Jeśli kilka lat temu przeszłyśmy pełny cykl szczepień, jesteśmy odporne przez co najmniej 20 lat i nie musimy się martwić. Trzeba jednak pamiętać, że cały cykl to trzy dawki. Drugą przyjmuje się miesiąc po pierwszej, trzecią po upływie pół roku od pierwszej. Niestety, często zdarza się, że zapominamy o trzeciej dawce, a wtedy odporność nie jest pełna. Wówczas, gdy mamy zaplanowaną operację, warto zrobić badanie poziomu przeciwciał. W zależności od wyniku, możemy rozpocząć cykl szczepień od początku. Dawka szczepionki kosztuje 40-70 zł.

III. Szczepionka przeciw HPV nie ma sensu, jeśli jestem dorosła.

MIT. Szczepionki przeciw HPV (wirusowi, który może wywoływać raka szyjki macicy) są rekomendowane przede wszystkim nastolatkom. Ale poleca się je też kobietom, które już rozpoczęły współżycie (Cervarix do 55. r.ż., Gardasil do 26. r.ż.). Aktywność seksualna nie oznacza przecież, że na pewno doszło do zakażenia. Poza tym rzadko zdarza się, aby ktoś zetknął się od razu ze wszystkimi typami wirusa, przeciwko którym skierowana jest szczepionka. Przed szczepieniem trzeba zrobić cytologię, by wykluczyć zmiany na szyjce macicy. Preparat kosztuje 400-450 zł za dawkę, potrzebne są trzy.

IV. Niektórzy mogą szczepić się za darmo.

PRAWDA.  Spora grupa osób ma prawo do bezpłatnych szczepień przeciw wzw B. Są to pracownicy służby zdrowia, osoby, których bliscy chorują na wzw B, osoby zakażone wirusem wywołującym zapalenie wątroby typu C (za nich zapłaci Ministerstwo Zdrowia). Za darmo przeciw wzw B mogą też zaszczepić się fryzjerzy, kosmetyczki, tatuażyści i inni, którzy w pracy narażeni są na zetknięcie z krwią (koszty ponosi pracodawca). Pracodawca powinien też zrefundować leśnikom szczepionkę przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu oraz ogrodnikom zastrzyk przeciwtężcowy. Natomist Ministerstwo Zdrowia zapłaci za szczepionki przeciw tężcowi dla osób zranionych.

V. Istnieje szczepionka przeciw wszystkim chorobom od kleszczy.

MIT.  Dostępna jest szczepionka chroniąca tylko przed odkleszczowym zapaleniem mózgu. Powinny z niej skorzystać nie tylko leśnicy, ale też osoby, które lubią odpoczywać w mazurskich, kieleckich, podlaskich, opolskich lub lubelskich lasach. Preparat kosztuje 60-80 zł za dawkę, potrzebne są trzy. Niestety, nie ma szczepionki przeciw innej chorobie odkleszczowej - boreliozie.

VI. Jeśli miałam różyczkę, nie muszę się szczepić przeciw niej przed ciążą.

PRAWDA. Przechorowanie różyczki daje zwykle odporność na całe życie. Warto jednak sprawdzić poziom przeciwciał, czy jest wystarczający. Lekarze nie zlecają tego badania rutynowo, ale można poprosić o skierowanie. Przygotowując się do ciąży, warto je zrobić, nawet prywatnie (25 zł). Nie ma szczepionki pojedynczej - wyłącznie przeciw różyczce. Jeśli potrzebne jest szczepienie, trzeba podać potrójny preparat - przeciw odrze, śwince i różyczce, w dwóch dawkach. Szczepionki kosztują od 110 zł do 180 zł za dawkę.

VIII. Tężec występuje dziś tak rzadko, że nie ma potrzeby szczepień.

MIT. Laseczki tężca znajdują się m.in. w glebie, piasku. Łatwo więc mogą dostać się do organizmu, gdy się skaleczymy, np. pracując w ogrodzie. Przechorowanie tężca nie uodparnia, nie chroni przed kolejnymi zachorowaniami. Dlatego warto pamiętać o szczepieniu co 10 lat. Szczepionka kosztuje 30 zł.

IX. Po szczepionce czasami może pojawić się gorączka.

PRAWDA.  Jest to odczyn poszczepienny. Podwyższoną temperaturę możemy złagodzić, przyjmując np. lek z ibuprofenem lub paracetamolem. Jeśli gorączka i złe samopoczucie utrzymują się ponad 3 dni, trzeba pójść do lekarza.

Anna Wolanin

O czym pamiętać, gdy planujemy szczepienie?

Zgłaszając się do przychodni, musimy być całkowicie zdrowi. Przeciwwskazaniem do szczepienia są:

-ostre infekcje przebiegające z wysoką gorączką (powyżej 38,5 st. C)

-zaostrzenie chorób przewlekłych takich, jak np. cukrzyca czy astma

-uczulenie na składniki szczepionki, np. białko jaja kurzego lub żelatynę -ciąża lub jej planowanie w najbliższym czasie

Po zastrzyku może pojawić się zaczerwienienie i odczyn na skórze. By go złagodzić, stosujmy kompresy:

-z sody oczyszczonej: wsypujemy łyżeczkę sody na szklankę wody, w roztworze moczymy gazę i przykładamy na skórę

-z altacetu: tabletkę rozpuszczamy w 1/4 szklanki wody (przed każdym użyciem należy przygotować świeży roztwór)