Likwidacja ogródków działkowych? Tego obawiają się działkowcy
Opracowanie Anna Jabłońska-Adamska
W Polsce istnieje około 5 tysięcy Rodzinnych Ogródków Działkowych, z których korzystają około 4 miliony osób. Ich popularność znacznie wzrosła w czasie pandemii COVID-19. W związku z nowym prawem większość ogródków działkowych może być jednak zagrożona likwidacją. O co dokładnie chodzi? Czy likwidacja ogródków działkowych jest możliwa?
Rodzinne Ogródki Działkowe to wydzielone obszary, składające się z działek i terenu wspólnego, wyposażone w infrastrukturę ogrodową i służące do wspólnego korzystania przez działkowców. Czy już wkrótce część z nich zniknie? Działkowcy obawiają się, że są zagrożone likwidacją.
Spis treści:
Likwidacja ogródków działkowych — nowe prawo. Czego obawiają się działkowcy?
We wrześniu 2023 roku w życie weszły przepisy reformujące proces planowania i zagospodarowania przestrzennego. Nowe przepisy i procedury mają usprawnić opracowanie planów miejscowych i zintegrowanego planu inwestycyjnego. Jedna ze zmian wprowadza obowiązek uchwalenia przez każdą z gmin tak zwanego planu ogólnego — do końca grudnia 2025 roku.
Plany ogólne mają następnie zostać podzielone na specjalne strefy funkcjonalne, z którymi miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) będzie musiał być zgodny. Ustawa przewiduje wprowadzenie trzynastu stref funkcjonalnych, a specjalne rozporządzenie ma regulować, co może trafić do danej strefy.
Czego obawiają się działkowcy? Zgodnie z wcześniejszą koncepcją, Rodzinne Ogródki Działkowe miałyby być dopuszczalne jedynie w dwóch z tych trzynastu stref. Chodzi dokładnie o strefy zieleni i strefy zabudowy jednorodzinnej. Istnieje zatem obawa, że jeśli teren zajmowany przez rodzinne ogródki działkowe zyska inne przeznaczenie w planie miejscowym, otworzy to drogę do ich likwidacji na danym obszarze.
Czy można zlikwidować ROD? To możliwe, choć trudne
Czy likwidacja Rodzinnych Ogródków Działkowych w ogóle jest możliwa? Czy miasto może zlikwidować ogródki działkowe? W obliczu pojawiających się wątpliwości warto wiedzieć, że likwidacja ROD jest obecnie możliwa, ale nie jest wcale prosta.
Jeśli stowarzyszenie działkowców nabyło odpłatnie prawo do nieruchomości, na której znajdują się Rodzinne Ogródki Działkowe, ich zlikwidowanie możliwe jest tylko, gdy chodzi o cel publiczny — na przykład budowę nowej drogi. W takim wypadku działkowcy otrzymują odszkodowanie, zaś stowarzyszenia ogrodowe dostają nowy teren, by móc odtworzyć ogród.
Jeśli teren ma zostać przeznaczony na cel inny niż publiczny, do likwidacji będzie potrzebna też zgoda 2/3 działkowców. Warto dodać, że możliwa jest też likwidacja ROD, gdy chodzi o ogrody roszczeniowe, funkcjonujące na przykład na prywatnych gruntach.
Jeśli administracyjnie zostanie wydany nakaz zwrotu gruntów byłym właścicielom, Rodzinne Ogródki Działkowe mogą zostać zlikwidowane. W tym wypadku działkowcy otrzymają odszkodowanie, jednak nie jest już konieczne zapewnienie terenu zamiennego dla ROD.
Czytaj również: Ogródek działkowy – enklawa luksusu. Ile kosztuje dzisiaj?
Czy będzie uwłaszczenie ogródków działkowych? Czy ogródki działkowe przejdą na własność?
Pod koniec sierpnia 2023 roku w życie weszły przepisy, regulujące możliwość wykupu zabudowanych nieruchomości przez ich wieczystych użytkowników. Warto dodać, że użytkowanie wieczyste wiąże się z użytkowaniem gruntu, który jest własnością Skarbu Państwa i należy do województwa, powiatu lub gminy.
Nieruchomość oddawana jest w użytkowanie na okres 99 lat, choć w wyjątkowych przypadkach dzieje się to na okres krótszy (co najmniej 40 lat). Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu zgodnie z ustalonymi zasadami, wnosząc z tego tytułu specjalną, roczną opłatę.
W lipcu 2023 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda podpisał ustawę, likwidującą użytkowanie wieczyste. Czy zatem działkowcy mogą stać się właścicielami ogródków, które użytkują? Celem ustawy było umożliwienie nabycia prawa własności użytkownikom wieczystym gruntów, które dotychczas nie uległy uwłaszczeniu z mocy prawa czy na podstawie decyzji administracyjnej.
Warto jednak wiedzieć, że zniesieniu uległo tylko użytkowanie wieczyste odnoszące się do przedsiębiorców, osób fizycznych, spółdzielni czy wspólnot mieszkaniowych. Ma to im umożliwić wykup gruntów. Wykluczono jednak grunty, które wykorzystuje się jako Rodzinne Ogródki Działkowe i które są dzierżawione przez działkowców.
Czytaj też:
