Prawdziwa dieta cud. Chroni przed cukrzycą, alzheimerem i nowotworami
Oprac.: Magdalena Kowalska
Od czasu do czasu popularność zyskują różnego rodzaju diety cud - mają szybko odchudzać, podkręcać metabolizm i dodawać energii. "Wyeliminuj cukry", "jedz same tłuszcze", "tylko białko pozwala schudnąć i wymodelować sylwetkę" - każdego dnia bombardują nas sprzeczne komunikaty i coraz bardziej dziwne dietetyczne wskazówki. Tymczasem w zasięgu ręki mamy jedną z najzdrowszych i najprostszych diet świata. Specjaliści podkreślają, że to najlepszy plan żywienia dla współczesnego człowieka. Dieta chroni przede wszystkim przed wieloma chorobami cywilizacyjnymi – zmniejsza ryzyko nowotworów, alzheimera czy cukrzycy. A to tylko początek jej zalet. Sprawdź, na czym polega dieta przeciwzapalna.
Czym są stany zapalne w organizmie i dlaczego są groźne?
Zanieczyszczenia powietrza, ciągły stres, niewystarczająca ilość snu, nadużywanie leków, a przede wszystkim niezdrowa dieta i używki są odpowiedzialne za tworzenie się stanów zapalnych w naszym ciele. To naturalna reakcja obronna naszego organizmu, który chce zwalczyć szkodliwe czynniki. Objawy, które świadczą o tym stanie to m.in. ogólne osłabienie, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i trawiennego, przewlekłe zmęczenie, obniżenie nastroju, bezsenność, częste infekcje, bóle w różnych częściach ciała, najczęściej mięśni, stawów i kręgosłupa. Ustalono, że przewlekły stan zapalny nasila stres oksydacyjny i uszkadza komórki naszego ciała. Odpowiada więc za wiele chorób cywilizacyjnych: cukrzycę typu 2., miażdżycę, zawał serca, udar mózgu, alergie, choroby autoimmunologiczne, zaburzenia neurologiczne, zapalenia stawów oraz nowotwory.
Założenia diety przeciwzapalnej
Dietę przeciwzapalną opracował dr Andrew Weil. Jej głównym założeniem jest spożywanie jak największej ilości produktów o działaniu przeciwzapalnym. Udowodniono, że dieta ta stosowana przez dłuższy czas (co najmniej kilka miesięcy) poprawia kondycję całego ciała. Wzmacnia kości i zmniejsza bóle stawów nawet u starszych osób, poprawia odporność. Widocznie lepsze stają się kluczowe parametry w badaniach krwi - obniża się stężenie glukozy i poziom złego cholesterolu. Dieta bogata w przeciwutleniacze sprzyja regeneracji wątroby i jelit, skutecznie zwalcza dolegliwości trawienne. Pozytywny wpływ diety przeciwzapalnej widać też gołym okiem - poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci. Jest też niezastąpionym elementem zdrowego układu nerwowego - poprawia pamięć i koncentrację, dodaje energii, a przede wszystkim niweluje napięcia i ułatwia zasypianie. Znacznie zmniejsza ryzyko chorób neurodegradacyjnych, takich jak alzheimer i parkinson.
Co jeść na diecie przeciwzapalnej?
Podstawą diety przeciwzapalnej są produkty świeże i jak najmniej przetworzone. Stosunek składników w diecie powinien rozłożyć się następująco:
- 40-50% źródła energii stanowią węglowodany;
- 30% - tłuszcze;
- 20-30% białka.
Najlepszym wyborem są węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym, bogate w błonnik. Zalicza się do nich pieczywo pełnoziarniste oraz różnego rodzaju kasze. Źródłem tłuszczu powinny być bogate w polifenole oleje roślinne, a przede wszystkim oliwa oraz orzechy i awokado. Unikać należy produktów pochodzenia zwierzęcego, ponieważ zawierają duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych (np. śmietana, masło, sery). Najlepszym źródłem białka są z kolei tłuste ryby morskie oraz rośliny strączkowe (fasola, groch, ciecierzyca, soczewica). Białko pochodzenia zwierzęcego należy ograniczać (zwłaszcza czerwone mięso).
Kluczową rolę w diecie przeciwzapalnej odgrywają także owoce (3 porcje dziennie) i warzywa (4-5 porcji dziennie). Najwięcej przeciwutleniaczy zawierają owoce o ciemnoczerwonej barwie (np. jagody i borówki), a także cytrusy i zielone warzywa (np. brokuły, brukselka, kapusta). Jednak im większe urozmaicenie warzyw i owoców, tym lepiej.
Do diety warto też włączyć różnego rodzaju przyprawy i zioła (zarówno świeże, jak i suszone): czarny pieprz, papryczkę chili, oregano, bazylię, tymianek, rozmaryn i inne. Ważne jest również to, co pijemy. Najlepszym rozwiązaniem są bogate w przeciwutleniacze herbaty (np. zielona, biała, oolong, matcha) oraz ziołowe napary (z szałwii, rumianku, morwy białej, pokrzywy).
Produkty zakazane przy diecie przeciwzapalnej
Stosując dietę przeciwzapalną należy całkowicie wykluczyć żywność wysokoprzetworzoną. Są to produkty, w których składzie znajdziemy syrop glukozowo-fruktozowy, tłuszcze utwardzane (zwane też tłuszczami trans), duże ilości cukru lub słodzików, konserwanty i inne sztuczne substancje. Zakazane są więc wszelkie słodycze, słone przekąski, gotowe dania do odgrzania, słodkie napoje, owocowe jogurty, konserwy mięsne, paczkowane kiełbasy i wędliny. Uważać trzeba na wszystkie produkty z długim terminem przydatności do spożycia (np. chleb tostowy czy płatki śniadaniowe, które pozornie mogą wydawać się zdrowe).
Czy dieta przeciwzapalna odchudza?
Głównym celem diety przeciwzapalnej jest poprawa kondycji całego organizmu, ale można ją także dostosować do wersji redukcyjnej. Codzienny jadłospis wystarczy dostosować pod kątem kaloryczności. Nie jest to typowa dieta odchudzająca, ale sposób odżywiania na całe życie. Im dłużej będziemy jej przestrzegać, tym większe zobaczymy efekty, także na wadze.
Coraz więcej lekarzy zwraca uwagę na szkodliwość głodówek i szybkiego odchudzania się. Drastyczne diety redukcyjne mogą przyczyniać się do otyłości i insulinooporności w przyszłości. Nagły niedobór kalorii może być dla naszego organizmu szokiem i przyczyną zahamowania metabolizmu. Gdy zaczynamy na nowo jeść więcej kalorii, dochodzi do efektu jo-jo, a nawet jeszcze większego przybierania na wadze. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest spożywanie produktów bogatych w przeciwutleniacze i eliminacja żywności wyskoprzetworzonej. Nie należy obawiać się zdrowych tłuszczów, które zapewniają uczucie sytości i hamuj apetyt. "Zdrowe" kalorie ułatwią odchudzanie, a przede wszystkim utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
Czytaj także:
Źródło:
PAP Zdrowie
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej