Robert Makłowicz uhonorowany przez biologa. Ale zaszczyt!
Niesporczaki to maleńkie organizmy, które interesują biologów m.in. ze względu na ogromną odporność na skrajne warunki środowiska. Dwa nowe gatunki tych stworzeń odkrył niedawno krakowski naukowiec dr Daniel Stec. Korzystając z przywileju odkrywcy, mógł nadać im nazwy. Jeden z tych gatunków nazwał na cześć włoskiego badacza Diego Fontaneto, a drugi na cześć Roberta Makłowicza.
Dwa nowe gatunki niesporczaków, bardzo małych i niezwykle wytrzymałych organizmów, dr Daniel Stec z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie opisał na łamach "Zoological Studies". Publikacja ukazała się w połowie grudnia tego roku. Jeden z nowo odkrytych gatunków swoją nazwę, Mesobiotus maklowiczi,dostał na cześć Roberta Makłowicza - historyka, dziennikarza, pisarza, podróżnika i krytyka kulinarnego, "który mieszka w Krakowie i czasami robi zakupy na pobliskim targu niedaleko instytutu" - czytamy w informacji prasowej związanej z publikacją.
Zobacz również:
Nazwa drugiego gatunku - Mesobiotus diegoi - wywodzi się od imienia Diego Fontaneto, naukowca pracującego we włoskim Istituto di Ricerca sule Acque (instytucie badań wody) w Verbanii. Dr Fontaneto jest specjalistą w dziedzinie ekologii i biogeografii meiofauny, czyli bardzo małych zwierząt związanych ze środowiskami wodnymi (długość ciała mniejsza niż 1 mm; grupa ta obejmuje m.in. nicienie, niesporczaki, wirki, wrotki, brzuchorzęski, małżoraczki, niektóre skorupiaki itp.). Włoski naukowiec od dłuższego czasu współpracuje z dr. Stecem.
Co to są niesporczaki?
Dwa nowe gatunki - bohaterowie publikacji w "Zoological Studies" - pochodzą z Republiki Południowej Afryki i reprezentują drobne bezkręgowce należące do typu Tardigrada a potocznie zwane niesporczakami. Ze względu na intrygujący wygląd (przypominają małe niedźwiadki, stąd też ich angielska nazwa water bears) i niesamowitą odporność na warunki niesporczaki mają już stałe miejsce w popkulturze. Dzięki zdolności do przejścia w stan życia utajonego zwany tutaj kryptobiozą, są to jedne z najbardziej wytrzymałych zwierząt, jakie znamy. Mogą przetrwać w próżni, w temperaturze bliskiej zera absolutnego, w warunkach wysokiego promieniowania jonizującego, a nawet całe dekady bez wody. Wysłano już je kiedyś na Księżyc; sprawdzano nawet, czy przetrwają splątanie kwantowe.
Niesporczaki są rozdzielnopłciowe, hermafrodytyczne lub partenogenetyczne i obecnie znanych jest około 1300 gatunków. Rozmnażają się, składając jaja, których powierzchnię pokrywają często wyrostki różnego kształtu. Charakterystyczną cechą obu nowo poznanych gatunków są jaja "intrygująco ornamentowane" - u jednego powierzchnia jest pokryta stożkami, przypominając papierową ozdobę na choinkę zwaną "jeżem", z kolei u drugiego wyrostki przypominają śmieszne kapelusiki.
Oba gatunki dr Daniel Stec opisał według zasad taksonomii integratywnej, w ramach której łączy się różne metody analiz, np. badania genetyczne i morfologiczne, a także dane morfometryczne zebrane z wykorzystaniem szeregu metod mikroskopowych i laboratoryjnych. W ramach swoich badań wykonał też analizę pokrewieństw między gatunkami niesporczaków z rodzaju Mesobiotus, pokazując tym samym pozycję nowo odkrytych niesporczaków na ich drzewie rodowym. To właśnie szczegółowe badania taksonomiczne i systematyczne stanowią pierwszy krok do lepszego poznania tej może niezbyt licznej, ale na pewno bardzo zróżnicowanej grupy organizmów.
Zobacz również:
