Nawyk żywieniowy wykańcza wątrobę. Tłuszcz odkłada się kropla po kropli

Wątroba to jeden z najważniejszych narządów w ludzkim organizmie. Jej stłuszczenie zazwyczaj dotyka osoby nadużywające alkoholu, ale nie zawsze jest to przyczyną tego schorzenia. Przyjrzyjmy się innym czynnikom ryzyka, objawom, a także sposobom leczenia.

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby jest powiązane ze stylem życia i często dotyka osoby otyłe lub borykające się z nadwagą
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby jest powiązane ze stylem życia i często dotyka osoby otyłe lub borykające się z nadwagą123RF/PICSEL

Wątroba - jaka jest jej funkcja?

Szacuje się, że pełni nawet 500 funkcji. Do tych głównych zalicza się funkcję detoksykacyjną, metaboliczną, filtracyjną i magazynującą.

Wiążą się one m.in. z neutralizacją toksyn i szkodliwych substancji, magazynowaniem witamin i pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, rozkładaniem węglowodanów do glukozy i magazynowaniem w postaci glikogenu, czy też przetwarzaniem zużytych czerwonych krwinek.

Czym jest stłuszczenie wątroby?

Stłuszczenie wątroby to schorzenie powiązane z odkładaniem się w komórkach tego narządu kropli tłuszczu. W mowie potocznej przyjęło się, że tym mianem określa się niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby, która obejmuje:

  • niealkoholowe stłuszczenie wątroby
  • niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby

W przypadku alkoholowej choroby wątroby wyróżnia się:

  • alkoholowe stłuszczenie wątroby 
  • alkoholowe zapalenie wątroby
Wątroba to największy gruczoł w ludzkim organizmie i przy okazji jeden z najważniejszych organów
Wątroba to największy gruczoł w ludzkim organizmie i przy okazji jeden z najważniejszych organów123RF/PICSEL

Diagnostyka stłuszczenia wątroby

W diagnostyce stłuszczenia wątroby wykonuje się m.in. USG. Wówczas podczas badania pojawia się bardzo jasny obraz tego narządu. Poza tym istnieje możliwość oznaczenia prób wątrobowych - ALT, AST oraz GGTP. Wartości odbiegające od normy świadczą o uszkodzeniu komórek. Ze względu na inwazyjny charakter rzadko wykonuje się biopsję wątroby.

Jakie są przyczyny stłuszczenia wątroby?

Jak już wyżej wspomniano, wyróżnia się alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Pierwsza opcja jak sama nazwa wskazuje, wiąże się z regularnym i nadmiernym spożywaniem alkoholu. Niezaprzestanie picia może u chorego doprowadzić do alkoholowego zapalenia wątroby.

Z kolei niealkoholowe stłuszczenie jest powiązane ze stylem życia i często dotyka osoby otyłe lub borykające się z nadwagą, a także cukrzycą typu II lub insulinoopornością oraz dyslipidemią i zespołem metabolicznym. Poza tym pojawieniu się choroby sprzyja nie tylko skłonność genetyczna, ale także wysokokaloryczna dieta obfita w nasycone tłuszcze oraz cukry proste i przy tym nikła aktywność fizyczna. Do głównych czynników zalicza się również m.in.:

  • zespół policystycznych jajników
  • niedoczynność tarczycy
  • niedoczynność przysadki
  • obturacyjny bezdech senny
  • łuszczycę
W diecie osoby borykającej się z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby nie powinno brakować węglowodanów złożonych i produktów pełnoziarnistych
W diecie osoby borykającej się z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby nie powinno brakować węglowodanów złożonych i produktów pełnoziarnistych123RF/PICSEL

Jakie są objawy stłuszczenia wątroby?

Stłuszczenie wątroby zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Zwykle pojawia się zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie i uczucie dyskomfortu w prawej górnej części brzucha. Nie są to specyficzne oznaki, a więc przez wielu nie są kojarzone ze schorzeniem wątroby.

Trzeba jednak mieć na uwadze, że stłuszczenie tego narządu jest związane z innymi chorobami, które wymieniono wyżej, a więc w przypadku ich występowania nie należy ignorować objawów i skonsultować się z lekarzem.

Jak leczyć stłuszczenie wątroby?

Ważnymi krokami w leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby jest:

  • leczenie chorób współistniejących, czyli m.in. otyłości, czy cukrzycy, które stanowią czynnik ryzyka
  • zmiana stylu życia i odżywiania (m.in. zmniejszenie kaloryczności diety i ograniczenie w niej tłuszczów nasyconych oraz cukrów prostych, zwłaszcza fruktozy)
  • wprowadzenie aktywności fizycznej
  • redukcja masy ciała

W diecie osoby borykającej się z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby nie powinno brakować węglowodanów złożonych i produktów pełnoziarnistych, czyli np. kasz czy też płatków owsianych oraz żytniego pieczywa. W przypadku tłuszczów zaleca się zrezygnować z tych tłustych pochodzenia zwierzęcego. Warto stawiać na te dobrej jakości i wybierać m.in. oliwę z oliwek lub olej lniany. Białko najlepiej pozyskiwać z chudych mięs i ryb, jajek oraz chudego lub półtłustego nabiału.

Zmiana stylu życia i odżywiania, a także 
wprowadzenie aktywności fizycznej to ważne kroki leczenia stłuszczenia wątroby
Zmiana stylu życia i odżywiania, a także wprowadzenie aktywności fizycznej to ważne kroki leczenia stłuszczenia wątroby123RF/PICSEL

Koniecznie jest wykluczenie z jadłospisu osoby cierpiącej na stłuszczenie wątroby ciężkostrawnych posiłków i produktów charakteryzujących się wysokim stopniem przetworzenia oraz zawierających cukier, zwłaszcza syrop glukozowo-fruktozowy. Zakazane jest również spożywanie alkoholu. Poza tym istotne jest zamienienie smażenia na tłuszczu na przykład na gotowanie na parze, pieczenie lub duszenie.

Dieta przy stłuszczeniu wątroby powinna zawierać spore ilości warzyw mających działanie przeciwzapalne, czyli np. brokuł, papryka, ogórek, pomidor. Pomocne mogą być również owoce o niskim indeksie glikemicznym takie jak owoce jagodowe czy cytrusy.

Trzeba jednak podkreślić, że proces redukcji masy ciała musi opierać się na zasadach zdrowego odchudzania. Restrykcyjne diety nie powinny wchodzić w grę. Mimo że efekty są widoczne po krótkim czasie, mogą prowadzić do wyniszczenia organizmu.

***

Ewa Minge o raku: "Z dziesięciu osób przeżyłam tylko ja". "Zdanowicz pomiędzy wersami"INTERIA.PL