Piestrzenica kasztanowata - niebezpieczna imitacja smardza

Piestrzenice kasztanowate występują w polskich lasach. Leśnicy co roku ostrzegają przed tym niebezpiecznym grzybem. Choć nie przypomina smardza w dużym stopniu, wiele ludzi je myli. Jak uniknąć pomyłki oraz zatrucia gyromitryną? Mamy kilka wskazówek.

Choć podobieństwo jest znikome, wiele osób nadal myli piestrzenice ze smardzami
Choć podobieństwo jest znikome, wiele osób nadal myli piestrzenice ze smardzami123RF/PICSEL

Piestrzenica kasztanowata, zwana "babim uchem" to grzyb typowo kwietniowy. Nic więc dziwnego, że zawitał do polskich lasów. Z racji nadchodzącej majówki, Lasy Państwowe ostrzegają - choć majówkowy spacer po lesie to świetny sposób na spędzenie czasu, lepiej nie zbierać skarbów lasu. Zwłaszcza tych trujących.

Piestrzenica kasztanowata - co to za grzyb?

Choć istnieją atlasy, które uważają spożywanie młodych owocników za bezpieczne, w Polsce piestrzenica kasztanowata jest oficjalnie uznawana za grzyb trujący. Mimo tego niektórzy dodają ją do potraw i zachwalają sobie jej smak. Takie eksperymenty kulinarne są jednak skrajnie niebezpiecznie oraz powszechnie odradzane.

„Ewa gotuje”: Placki brokułowe z sosem grzybowymPolsat

Piestrzenica kasztanowata - jak wygląda?

Główka piestrzenicy kasztanowatej przypomina nieco ludzki mózg, ponieważ ma nieregularny, silnie pofałdowany, kulisty kształt. W zależności od warunków wzrostu może osiągać średnicę od 3 do nawet 12 cm. Najczęściej widuje się ciemnobrązowe piestrzenice, jednak czasami można mieć do czynienia również z odcieniami fioletu. Trzon ma krótki i nieregularny, nieznacznie zgrubiały od spodu w kolorze białawocielistym, podczas rozwoju nabiera fioletowoczerwonej barwy. Cała powierzchnia pokryta jest nieregularnymi wgłębieniami. Piestrzenicę możesz rozpoznać również po zapachu, który przypomina nieco niedojrzałe orzechy.

Piestrzenica kasztanowata - kiedy i gdzie występuje

Czy piestrzenica jest trująca?

Piestrzenica kasztanowata jest według polskiej klasyfikacji grzybem trującym. Wszystko dlatego, że zawiera w sobie dużą dawkę gyromitryny, od której pochodzi jej łacińska nazwa (Gyromitra esculenta). Spożycie owocników powoduje uszkodzenie wątroby, a pierwsze objawy zatrucia mogą wystąpić już po 6 godzinach. Proces ten może odwlec się nawet do 24 godzin od spożycia. Pierwszymi symptomami zatrucia piestrzenicą są osłabienie oraz bóle głowy, a także brzucha. Pospolitą reakcją na pozbycie się z organizmu trucizny są wymioty. Oprócz tego możemy zaobserwować u siebie wysokie pragnienie oraz suchość w gardle.  Choć zatrucie piestrzenicą przebiega zazwyczaj łagodnie może być także ciężkie, śmiertelne. Najczęstszymi powikłaniami po zatruciu piestrzenicą są uszkodzenia wątroby, szpiku kostnego, nerek, śledziony, a nawet funkcji wzroku.

Uwaga jest to grzyb trujący! Zawiera toksynę – gyromitrynę, która wywołuje zaburzenia żołądkowo-jelitowe, powoduje hemolizę, uszkadzając narządy wewnętrzne zwłaszcza wątrobę i nerki, a w konsekwencji doprowadzając nawet do śmieci
Lasy Państwowe
Smardze mają znacznie jaśniejsze główki, które bardziej przypominają suszone morele niż ludzki mózg
Smardze mają znacznie jaśniejsze główki, które bardziej przypominają suszone morele niż ludzki mózg123RF/PICSEL

Piestrzenica kasztanowata a smardz

Choć podobieństwo nie jest duże, wiele osób myli te dwa grzyby. Smardz jest podobny rozmiarowo. Jego główka zazwyczaj osiąga średnicę 3-7 cm, jednak ma zupełnie inny kolor. Zazwyczaj występuje w postaci beżowej lub ochrowej, rzadziej ciemnoszarej lub czarnej. Główka jest pociągła o owalnym lub stożkowatym pokroju z nieregularnymi wypustkami na powierzchni. Trzon natomiast jest dosyć krótki (2-6 cm) o barwie kremowej, żółtej lub białawej. Tu również występuje podobieństwo do piestrzenicy, ponieważ dojrzałe owocniki posiadają rozszerzoną, pofałdowaną podstawę trzonu.