Tych warzyw lepiej nie jeść na surowo. Szkodzą jelitom i trzustce

Substancje antyodżywcze to związki, które negatywnie wpływają na organizm lub utrudniają przyswajanie cennych substancji znajdujących się w innych produktach. Zalicza się do nich:

Sprawdź, które naturalnie występujące substancje antyodżywcze mogą szkodzić zdrowiu.

Glikoalkaloidy występują naturalnie w dojrzewających warzywach, np. w papryce i pomidorach (często porównuje się je do naturalnych pestycydów, bo chronią rośliny przed szkodnikami i drobnoustrojami). Możemy jednak je spożywać razem z ziemniakami (szczególnie jeśli były przechowywane w temperaturze powyżej 10 stopni i zaczęły kiełkować), na których widzimy charakterystyczne zazielenienie. W takim wypadku koniecznie trzeba pozbyć się tej części warzywa, ponieważ szkodliwe substancje są odporne na wysokie temperatury i gotowanie ich nie usuwa. Glikoalkaloidy w większych ilościach mogą powodować biegunki i wymioty.

Tioglikozydy znajdują się w roślinach kapustnych, a więc m.in. w brukselce, brokułach, kalarepie czy kapuście. Są odpowiedzialne za wiązanie jodu i znacznie zaburzają wchłanianie tego cennego pierwiastka do organizmu. Mogą w ten sposób osłabiać tarczycę i zmniejszać ilość produkowanych przez nią hormonów, co jest szczególnie niebezpieczne dla osób z niedoczynnością tarczycy i Hashimoto. Warzywa kapustne zawierają jednak wiele cennych substancji odżywczych (także substancje bioaktywne zmniejszające ryzyko nowotworów), więc nie powinno się ich eliminować z diety. Wystarczy, że zwiększymy podaż jodu (np. poprzez tłuste ryby morskie, jodowaną sól), a warzywa poddamy obróbce termicznej, która zmniejsza ilość tioglikozydów aż o 40%.

Fityniany występują w ziarnach zbóż i nasionach roślin strączkowych. Znajdziemy je więc w pieczywie razowym i pełnoziarnistym. Fityniany utrudniają wchłanianie niektórych pierwiastków w układzie pokarmowym - w szczególności utrudniają przyswajanie żelaza w jelitach.

Szczawiany występują w dużych ilościach w szczawiu, rabarbarze i szpinaku (zwłaszcza w ogonkach i dolnych częściach liści), ale też w kawie i herbacie. Łatwo wchłaniają się do organizmu z przewodu pokarmowego. W dużych ilościach znacznie zaburzają przyswajanie przez nas wapnia i witaminy D, co grozi demineralizacją kości i zębów. Szczawiany przyczyniają się również do powstawania kamieni nerkowych i zapalenia stawów. W ciągu doby nie należy przekraczać więc dawki 40-50 mg szczawianów.

Lektyny znajdują się przede wszystkim w nasionach roślin strączkowych (w szczególności fasoli). W nadmiarze mogą podrażniać, a nawet uszkadzać nabłonek jelit. Żeby uchronić się przed ich szkodliwym działaniem, wystarczy płukać nasiona roślin i je gotować.

Pod trudną do wymówienia nazwą kryją się substancje, które odpowiadają za utrudnione rozkładanie, trawienie i przyswajanie białka w organizmie. W większych ilościach mogą wywoływać stany zapalne trzustki. Inhibitory proteaz występują przede wszystkim w nasionach roślin strączkowych oraz izolatach białkowych soi. Na szczęście inhibitory rozkładają się w procesie gotowania.

Histamina to substancja występująca głównie w rybach (np. tuńczyk, makrela) i owocach morza, ale też w serach i produktach fermentacji mlekowej. Jej stężenie rośnie zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego przechowywania żywności (ryby powinny być jak najszybciej mrożone). Duże ilości histaminy mogą prowadzić do silnych reakcji alergicznych, które objawiają się świądem, pokrzywką, zatruciami pokarmowymi, a nawet zaburzeniami pracy serca.

Taniny są naturalnymi przeciwutleniaczami, czyli pożądanymi składnikami naszej diety. Jednak ich "skutkiem ubocznym" jest hamowanie wchłaniania witaminy A oraz B12 do organizmu. Taniny występują m.in. w herbacie, kawie, winie i niedojrzałych owocach. Powyższe produkty należy więc spożywać w umiarkowanych ilościach.

Czytaj także:

Liściaste warzywo uratuje wątrobę. Nie musisz go gotować

Pięć najbardziej tuczących owoców. Na podium zdrowe awokado

Zwiększa ryzyko miażdżycy i zawału. W mięsnym omijaj szerokim łukiem