Dieta dobra dla wątroby. Co warto jeść, by pracowała na medal?

Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów w organizmie, gdyż odpowiada za wiele procesów w nim zachodzących. Produkuje m.in. żółć rozkładającą tłuszcze, przekształca węglowodany w glukozę i magazynuje żelazo oraz witaminy A, D i K. Przede wszystkim jednak filtruje krew, dzięki czemu neutralizuje i usuwa toksyny dostarczane wraz z pożywieniem i wdychanym powietrzem. Wątroba ma duże zdolności regeneracyjne, jednak powtarzające się uszkodzenia narządu mogą prowadzić do utraty jego niektórych funkcji, a w konsekwencji do poważnych problemów ze zdrowiem.

Mimo że wątroba jest w stanie dużo znieść i może się całkowicie zregenerować, jej ciągłe obciążanie prowadzi do zaburzeń funkcji. Wątrobie szkodzi przede wszystkim nadużywanie alkoholu, obżarstwo, niewłaściwa i ciężkostrawna dieta, stres czy nadmierne przyjmowanie leków. Do problemów z wątrobą mogą przyczyniać się również infekcje wirusowe i bakteryjne oraz pasożyty. Pierwsze symptomy niedomagającej wątroby łatwo przeoczyć i pomylić z chwilowym spadkiem formy. Początkowo występuje osłabienie organizmu, odbijanie i uczucie pełności po jedzeniu, wzdęcia, nudności czy bóle brzucha po prawej stronie. Mogą też pojawić się kłopoty ze snem i nadmierna senność, brak apetytu, niskie ciśnienie czy zaburzenia procesu krzepnięcia krwi. Zaburzenia funkcji narządu mogą prowadzić do poważnych schorzeń, m.in. stłuszczenia, marskości, zapalenia lub nowotworu wątroby. 

Gdy wątroba zaczyna gorzej pracować i staje się obciążona, z pomocą może przyjść odpowiednia dieta. Prawidłowo skomponowany jadłospis pozwala zregenerować narząd i zmniejsza ryzyko wystąpienia jego schorzeń. Nie ma jednej, uniwersalnej diety wątrobowej - wszystko zależy od rodzaju choroby i stopnia uszkodzenia narządu. Istnieją jednak kluczowe zasady, którymi warto kierować się w przypadku problemów z wątrobą. Należy przede wszystkim jeść 5-6 mniejszych i lekkostrawnych posiłków w regularnych odstępach co 2-3 godziny. Dzięki temu odciążymy wątrobę i spowolnimy tempo jej pracy. Śniadanie najlepiej zjeść do godziny po przebudzeniu, a kolację 2-3 godziny przed snem. Należy unikać przejadania się, gdyż prowadzi to do bólów żołądka i kolki wątrobowej. Posiłki powinno się jeść powoli, bez pośpiechu i stresu, dokładnie przeżuwając każdy kęs. 

Ważne jest odpowiednie nawadnianie organizmu, należy więc wypijać min. 1,5 litra płynów dziennie, szczególnie wody mineralnej i słabych naparów herbat. Posiłki powinny być świeże, najlepiej przygotowywane tuż przed podaniem. Najlepiej gotować je na parze lub w wodzie, piec w folii lub dusić bez dodatku tłuszczu. Należy unikać smażenia potraw lub duszenia w ciężkich sosach. Powinno się też zrezygnować z produktów przetworzonych, słodyczy, alkoholu, mocnej kawy i czarnej herbaty czy ostrych przypraw. Zaleca się również ograniczenie soli i tłuszczów zwierzęcych, m.in. smalcu, boczku, tłustych mięs i wędlin, śmietany czy pełnotłustego nabiału.

Funkcjonowanie wątroby i proces jej regeneracji może wspomóc wiele składników pokarmowych, np. fosfolipidy (zwłaszcza cholina), flawonoidy, białko oraz witaminy C i B12. W diecie wątrobowej powinno znaleźć się dużo warzyw, zwłaszcza jarzyn, które są źródłem przeciwutleniaczy i witaminy C, np. sałata, brokuły, marchew, buraki, pomidory czy natka pietruszki. Warto sięgać po czosnek, cebulę, awokado, kalafiory i owies, które zawierają związki siarkowe uczestniczące w mechanizmach detoksykacji i wspomagające funkcję odtruwania organizmu. Regeneracji wątroby sprzyjają też karczochy, które wspomagają rozpuszczanie złogów żółciowych. Można również jeść owoce (jagody, winogrona, brzoskwinie, banany, jabłka), jednak nie należy z nimi przesadzać. W diecie dla wątroby powinno znaleźć się białko, czyli chude mięso (kurczak, indyk, wołowina, cielęcina) i chude ryby (dorsz, mintaj, pstrąg czy szczupak). Należy też sięgać po chude mleko i jego przetwory o niskiej zawartości tłuszczu (jogurt, kefir, maślanka, chudy twaróg). Źródłami choliny są ziemniaki, płatki owsiane, mięso oraz jajka (które można jeść przy dobrej tolerancji tłuszczu). W diecie wątrobowej należy też uwzględnić produkty zbożowe bogate w witaminy z grupy B i składniki mineralne (mąka pszenna, jasne pieczywo, kasza manna, jaglana, jęczmienna, płatki kukurydziane). Tłuszcze powinno spożywać się sporadycznie, najlepiej w postaci surowej. Mogą to być oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, słonecznikowy, lniany). Z umiarem można też spożywać orzechy i nasiona.