Od czego uzależnieni są Polacy? Miejsce trzecie zaskoczyło nawet naukowców

Ogólnopolskie Badanie Nałogów 2022 zostało przeprowadzone pod nadzorem naukowców z Polskiej Akademii Nauk — dr. hab. Mateusza Goli, dr. Karola Lewczuka, dr. Bohdana Woronowicza oraz dr Marii Banaszak. To drugi tego rodzaju audyt — poprzedni odbył się pod koniec 2018 roku. Aktualne badanie trwało od czerwca do września 2022 roku i wykorzystano w nim aplikację Nałogometr — narzędzie stworzone do kontroli i zmniejszenia ryzyka powrotu do uzależnienia.

"To bardzo duże przedsięwzięcie, dlatego w naszym zespole pracują również specjaliści z obszaru badań naukowych nad uzależnieniami oraz sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego" - deklarują na stronie projektu naukowcy.

Zobacz również: Kobiecy alkoholizm. "Flaszki ukrywałam gdzie popadnie. Bałam się"

W 2022 roku 49,3% osób, które wzięły udział w badaniu, deklarowało uzależnienie od alkoholu. Co trzecia osoba wskazało uzależnienie od nikotyny - 36,5% badanych. Na trzecim miejscu znalazło się zaś objadanie — to wskazanie zaznaczały najczęściej badane kobiety. Dla naukowców ten wysoki wynik był zaskoczeniem.

"Jestem zaskoczony tym, że na trzecim miejscu uplasowało się objadanie. Zgodnie z klasyfikacjami zaburzeń i chorób, takimi jak np. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób Światowej Organizacji Zdrowia, objadanie nie jest nałogiem, ale zaburzeniem odżywiania, jeśli prowadzi do znacznego wzrostu masy ciała. Jednak nowoczesne badania mózgu coraz częściej pokazują, że mechanizmy leżące u podłoża kompulsywnego objadania się, mogą przypominać te znane z uzależnień behawioralnych takich jak np. hazard czy uzależnienie od gier komputerowych. Wraz z rozpowszechnieniem fastfoodów i łatwo dostępnych przekąsek i napojów, z dużą ilością cukrów problem objadania bardzo się nasilił" - stwierdził dr hab. Mateusz Gola.

Zobacz również: Fazy alkoholizmu. Po tym rozpoznasz nadchodzące uzależnienie

Najczęstszymi nałogami wśród Polaków wedle wyników badania doktorów Goli i Skorko okazały się:

• alkohol, 
• nikotyna, 
• objadanie się,
• pornografia, 
• marihuana. 

Pornografii nadużywa 23% osób objętych badaniem, z czego 90% stanowią mężczyźni. Ponad 14% respondentów wskazało na uzależnienie od marihuany. To także ważna informacja, ze względu na często występujące w świadomości społecznej fałszywe przekonanie, że marihuana nie uzależnia.

Zaburzenia odżywiania stają się coraz częściej występującymi współcześnie zachowaniami chorobowymi. Są to poważne i uporczywe zaburzenia związane z jedzeniem. Wiele powiedziano o bulimii i anoreksji, jako o najpoważniejszych stanach tego typu. Nie można jednak pomijać w tym zestawieniu kompulsywnego objadania się, które dotyka coraz większej liczby osób w naszym, targanym stresem i niepewnością jutra, społeczeństwie.

"Jedzenie jest modne, zaczęło wychodzić na ulice i stało się obecne w social mediach. W większych miastach możemy spotkać tematyczne targi żywieniowe, popularne stały się foodtrucki i różnego rodzaju wydarzenia kulinarne. Jemy, kiedy chcemy, ile chcemy i co chcemy. Jedzenie jest wszechobecne, a to sprawia, że wielu z nas sięga po posiłek nie tylko wtedy kiedy odczuwa głód, ale też po to, by nawiązać relacje towarzyskie, ukoić nerwy czy zagłuszyć nudę" - pisze mgr Paulina Pawełczyk-Jabłońska z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Zespół gwałtownego jedzenia, zespół kompulsywnego jedzenia czy napady żarłoczności - tak opisuje się ten rodzaj zaburzenie w medycznej literaturze fachowej. W praktyce polega on na tym, że tracimy kontrolę nad ilością spożywanych pokarmów, posiłkami tłumimy stres i inne trudne emocje. Objadanie się dotyka głównie kobiet. Szacuje się, że co piąta Polka cierpi na tego rodzaju kompulsywne napady.

W walce z takimi zaburzeniami bardzo skuteczna może okazać się terapia poznawczo-behawioralna, ukierunkowana na rozpoznanie sytuacji i schematów myślowych odpowiedzialnych za niekontrolowanie sięganie po jedzenie.

Zobacz również: Uzależnienie od alkoholu. Oto 5 oznak, które wskazują na problem