Metabolizm, inteligencja i skłonność do depresji. Które cechy dziedziczymy po matce?
Jako dorośli ludzie coraz częściej zastanawiamy się, do którego z rodziców jesteśmy bardziej podobni i czyje cechy odziedziczyliśmy w większym stopniu. Okazuje się, że "genetyczna loteria" wcale nie jest tak nieprzewidywalna, jak mogłoby się wydawać. To, co konkretnie dziedziczymy od matek, możemy ustalić zwłaszcza w przypadku płci męskiej. To dlatego, że chłopcy posiadają tylko jeden chromosom X (czyli pochodzący od matki), a więc także wszystkie sprzężone z nim geny i cechy. Sprawdź, które cechy wyglądu i charakteru dziedziczymy tylko po matce.
Spis treści:
Na czym polega dziedziczenie?
Cechy dziedziczne przekazywane są dziecku w momencie poczęcia, czyli połączenia dwóch gamet - komórki jajowej i plemnika. Każda z nich zawiera komplet 23 chromosomów wraz z "informacjami genetycznymi" dotyczącymi wyglądu, budowy i cech potomka. Jedna z par to chromosomy płciowe decydujące o płci dziecka. Sposób dziedziczenia cech nie jest jednak tak prosty jak genetyczne krzyżówki, które wykonywaliśmy na lekcjach biologii. Naukowcy podkreślają, że za każdą z naszych cech może stać kilkanaście różnych genów. W dodatku wpływ na ostateczny efekt, czyli to, jakimi stajemy się osobami, jest w aż 50 proc. uzależniony od warunków środowiskowych, a także różnorodnych mutacji genów, czyli zmian w DNA. Udało się jednak ustalić, które cechy dziedziczmy wyłącznie po matkach.
Geny matki odpowiadają za to, jak szybko się starzejemy
Od matki w całości dziedziczymy mitochondrialne DNA (mDNA). Mitochondria to elementy komórek, które odpowiadają za produkcję energii i odgrywają kluczową rolę w procesach starzenia się organizmu. Ich uszkodzenia odpowiadają nie tylko za uczucie osłabienia, ale także za szybsze powstawanie zmarszczek i "zużywanie się" narządów. Chociaż styl życia ma ogromny wpływ na tempo starzenia się, to duży udział mają w nim także geny naszych matek.
Mamom zawdzięczamy inteligencję i pamięć
Za inteligencję odpowiada wiele różnych genów, jednak duży wpływ na rozwój mózgu, a w szczególności kory mózgowej, która odpowiada za funkcje poznawcze i społeczne, mają geny znajdujące się w chromosomie X oraz DNA mitochondrialne. Inteligencję po mamie w większym stopniu dziedziczą więc chłopcy. Za inteligencję dziewczynek w równym stopniu odpowiadają geny ojca i matki. Określone zestawy genów, dzięki którym nasz mózg jest bardziej plastyczny, także w większym stopniu pochodzą od matek. Nasza zdolność do zapamiętywania i uczenia się może być więc w dużej mierze efektem dziedziczenia konkretnych genów.
Metabolizm i wytrzymałość fizyczna a geny matki
Okazuje się, że geny matki mogą też odpowiadać za nasze tempo metabolizmu i związaną z tym tendencję do nadwagi i otyłości. Badania wykazały, że to geny matki odpowiadają za ilość i rozwój brunatnej tkanki tłuszczowej, która bierze udział w procesie termogenezy i przyspiesza metabolizm. Z kolei żółta (nazywana też białą) tkanka tłuszczowa odpowiada za magazynowanie energii. Geny odpowiedzialne za jej ilość i jakość dziedziczymy z kolei od ojców.
W związku z mitochondrialnym dziedziczeniem DNA to geny matki odpowiadają też za wytrzymałość fizyczną, np. długodystansowe bieganie. Zamiłowanie do uprawiania określonego sportu może więc mieć podłoże genetyczne.
Jakie choroby dziedziczy się po matce?
Geny odpowiadające za choroby, które umiejscowione są na chromosomach płciowych to tzw. choroby dziedziczone sprzężone z płcią. Od matki możemy dziedziczyć więc wadliwe geny sprzężone z chromosomem X odpowiedzialne za choroby, takie jak daltonizm, hemofilia czy dystrofia mięśniowa Duchenne’a. Chłopcy otrzymują tylko jeden chromosom X, dlatego to oni głównie chorują lub są nosicielami. Dziewczynki chorują, jeśli wadliwe geny znalazłyby się na dwóch chromosomach X (zarówno od matki, jak i od ojca), co jest bardzo rzadkie.
Za skłonność do depresji odpowiadają geny matki?
Zaburzenia psychiczne mogą mieć wiele źródeł, a w dużym stopniu przyczyniają się do nich warunki środowiskowe. Badania na grupie 35 rodzin pokazały jednak, że znacznie częściej skłonność do depresji i obniżonego nastroju dziedziczymy po matkach. Z kolei u dzieci kobiet o obniżonym poziomie serotoniny częściej diagnozowano ADHD.
Czytaj także:
Źródło:
sneakpeektest.com/blog/5-traits-that-babies-get-from-their-mother-only
