Skutki nagłego usunięcia cukru z diety

W haśle "cukier krzepi" wielu wciąż chce się doszukiwać znamion akcji edukacyjnej, tymczasem wymyślony przez Melchiora Wańkowicza slogan był zwykłym hasłem reklamowym. Bardzo skutecznym. Niewiele reklam tak trwale zapisuje się w ludzkiej pamięci.

Sam autor musiał być zaskoczony siłą tego przekazu. Jak mówił po latach: "Ja dostałem, jak przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa." Dodajmy, niepoparte specjalistyczną wiedzą ani badaniami naukowymi.

Dziś nikt nie ma złudzeń - spożywamy zbyt dużo cukru. Nie chodzi tylko o słodzone napoje. Większość wysokoprzetworzonych produktów ma w swoim składzie cukier lub jego tańszy zamiennik.

Cukier dodawany jest nie tylko do produktów oczywistych, takich jak słodycze, ale też tych, których nie podejrzewamy o słodką nutę. Duże ilości cukru znajdziemy w napojach gazowanych i owocowych. Jest obecny w jogurtach, deserach mlecznych i zbożowych, owocach sprzedawanych w puszkach i suszonych.

Cukier dodaje się do sosów sałatkowych, ketchupów, płatków śniadaniowych, chleba, produktów piekarniczych i ciastkarskich, wędlin i wielu artykułów, w których nie wyczuwamy słodkiego smaku.

W trosce o zdrowie konieczne jest czytanie etykiet, jednak wyśledzenie cukru w składzie produktu nie zawsze jest proste. Cukier może być ukryty pod jedną z mniej oczywistych dla konsumenta nazw, takich jak: sacharoza, syrop glukozowy, syrop glukozowo-fruktozowy, cukier brązowy, syrop kukurydziany, glukoza, karmel, fruktoza krystaliczna, koncentrat soku owocowego, ekstrakt sodu jęczmiennego, melasa, maltoza, maltodekstryna, laktoza, sok z trzciny cukrowej, słód kukurydziany, syrop kukurydziany, syrop ryżowy, syrop słodowy, syrop sorgo, syrop z brązowego ryżu, syrop z trzciny cukrowej, dekstroza lub dekstryna.

Zapamiętanie wszystkich jest wyzwaniem, dlatego szykując się do redukowania cukru w jadłospisie, lepiej nie wybierać się na zakupy bez ściągi!

Zupełne usuniecie cukru z diety jest praktycznie niemożliwe. Węglowodany, w tym proste, są obecne w warzywach i owocach, a nikt, kto myśli o zdrowiu, nie powinien z nich rezygnować. Zawarta w owocach fruktoza (cukier prosty) jest jednak zdecydowanie łatwiejsza do przyswojenia przez komórki ludzkiego organizmu niż cukier prosto z cukierniczki i ten, z którego korzysta przemysł spożywczy.

Stosując dietę zdominowaną przez przetworzone produkty, nadużywamy cukru, co ma szereg negatywnych konsekwencji dla zdrowia. Wciąż wzrasta odsetek osób z nadwagą i otyłością. Problem  dotyczy coraz młodszych osób, w tym dzieci. Cukrzyca typu II, podobnie jak nadwaga i otyłość, stała się epidemią naszych czasów.

Nadprogramowe kilogramy to wyższe ryzyko rozwoju nadciśnienia, miażdżycy, nowotworów i chorób narządów ruchu. Nie pozostają bez wpływu na metabolizm. Cukier zaburza mikrobiom jelitowy, co jest przyczyną dyskomfortu trawiennego, szeregu nieprawidłowości metabolicznych i spadku odporności.

Wyeliminowanie go z diety jest niemożliwe, ale ograniczenie konieczne dla zdrowia. Warto to zrobić. Stopniowo.

Nadmiar cukru szkodzi, a jego ograniczenie nie jest proste, o czym pewnie większość z nas zdążyła się już przekonać. Smak słodki kojarzy się z nagrodą, co ma uzasadnienie biologiczne. Cukier wpływa nie tylko na kubki smakowe, ale też na mózg.

Idea uzależnienia od cukru wciąż budzi kontrowersje, jednak badania na szczurach dowodzą, że odstawienie cukru wiąże się z lękiem, jaki obserwujemy przy rezygnacji z innych substancji uzależniających. Ewolucja nie zmieniła ścieżek nagrody w ludzkim mózgu, dlatego wysoce prawdopodobne jest, że obserwowane u zwierząt skutki gwałtownego odstawienia cukru mogą wystąpić również u człowieka.

Smak słodki prowadzi do uwolnienia dopaminy, czyli neuroprzekaźnika który pozwala odczuwać przyjemność, a w ludzkiej naturze leży powtarzanie tego, co jest źródłem "nagrody". Mózg skłania więc do sięgania po kolejne porcje słodyczy. Nie chodzi już tylko o poczucie smaku, ale doświadczanie przyjemności.

Ograniczenie czy wyeliminowanie źródła przyjemności nie może się obejść bez echa, dlatego przy radykalnych działaniach musimy się liczyć ze skutkami ubocznymi. Organizm nie lubi rewolucyjnych zmian. Najrozsądniej zaplanować je etapowo i nie narażać centralnego układu nerwowego na zbędnych stres.

Najgorszym okresem do radykalnych zmian w diecie jest jesień i zima, kiedy mamy bardzo ograniczony dostęp do naturalnego światła słonecznego. Aura nie daje zbyt wielu powodów do radości, więc częściej szukamy ich na talerzu. Umiar jest zasadą uniwersalną. Zarówno wtedy, gdy mówimy o nagradzaniu się, jak i rezygnowaniu ze słodkiego źródła przyjemności. Przy gwałtownej redukcji ilości spożywanego cukru, mogą się pojawić dolegliwości fizyczne i psychiczne, takie jak lęk, stany depresyjne, zaburzenia łaknienia, problemy z koncentracją, zmęczenie, rozdrażnienie, problemy z zasypianiem, bóle i zawroty głowy.

Gra jest warta świeczki, wszak chodzi o ograniczenie kaloryczności posiłków, lepszą sylwetkę i szereg korzyści dla zdrowia. Zawsze warto iść w stronę zdrowszych nawyków i mądrej, zbilansowanej diety. Byle nie na skróty.

Ewa Koza

Zobacz także:

Agnieszka Woźniak-Starak pełna nadziei na Nowy Rok

Przepowiednia Aidy na 2022 rok. Co zobaczyła wizjonerka?