Jak kupić oliwę wysokiej jakości? Poznaj praktyczne wskazówki

Duży wzrost cen oliwy sprawił, że stała się ona celem licznych nadużyć. Portugalska Agencja ds. Bezpieczeństwa Żywności i Ekonomii (ASAE) przeprowadziła w 2024 roku wzmożone kontrole jakości oliwy obecnej na rynku. Wyniki były bardzo niepokojące - wykryto, że wiele partii stanowiło mieszankę z innymi olejami roślinnymi. Dzięki działaniom ASAE udało się zatrzymać ponad 149 tysięcy litrów zmieszanej oliwy o szacowanej wartości ponad 404 tysięcy euro.

Zatrważające wyniki kontroli powinny przekonać nas do bardziej wnikliwego czytania etykiet i kupowania produktu tylko z zaufanych źródeł.

Tylko jak to zrobić? Na co zwracać uwagę przy zakupie, by faktycznie otrzymać produkt wysokiej jakości?

Przeczytaj koniecznie: Sprawdź, zanim włożysz do koszyka. Wielu klientów nie wie, że kupuje inny produkt

Oferta na sklepowych półkach może przyprawić o ból głowy. Butelek z cennym, złotym płynem  jest bez liku, tylko na co właściwie patrzymy? Oliwę można podzielić na kilka rodzajów. 

1. Oliwa z pierwszego tłoczenia, uzyskana wyłącznie za pomocą środków mechanicznych - jest najbardziej naturalna, uzyskana przez zwykłe wyciśnięcie i bez użycia żadnych produktów chemicznych. Dzieli się na trzy kategorie: - Ekstra oliwa pierwszego tłoczenia (Ekstra virgin EVOO) o najwyższej jakości,- Oliwa z pierwszego tłoczenia (Virgin) o trochę niższej jakości,- Oliwa z pierwszego tłoczenia typu lampante o nieprzyjemnym smaku i zapachu. Musi być poddana rafinacji.2. Oliwa z wytłoczyn - po tłoczeniu oliwek pozostają wytłoki, z których za pomocą chemicznych rozpuszczalników pozyskuje się surową oliwę z wytłoczyn. Sama nie nadaje się do spożycia i wymaga rafinacji.3. Rafinowane oliwy - w wyniku procesu rafinacji otrzymujemy rafinowaną oliwę i rafinowaną oliwę z wytłoczyn. Obie same w sobie nie nadają się do sprzedaży konsumentom.4. Oliwy mieszane - wyróżniamy tutaj mieszankę rafinowanej oliwy z niewielką ilością oliwy virgin lub extra virgin oraz oliwę z wytłoczyn z oliwek - podobna mieszanka, ale zawierająca rafinowaną oliwę z wytłoczyn. 

Podsumowując, eksperci wyróżniają tylko 4 rodzaje oliwy, którą możemy spotkać w sklepach:

• Ekstra oliwa pierwszego tłoczenia (extra virgin),

• Oliwa z pierwszego tłoczenia (virgin),  

• Oliwa (mieszanka rafinowanej oliwy i oliwy z pierwszego tłoczenia),

• Oliwa z wytłoczyn z oliwek (mieszanka rafinowanej oliwy z wytłoczyn z oliwek z oliwą z pierwszego tłoczenia).

Najcenniejsza jest oczywiście oliwa extra virgine i to właśnie ją powinniśmy kupować.

Zobacz także: Działa jak tarcza obronna dla wątroby. Oczyści i ochroni. Zaparz łyżeczkę

Wiemy już, żeby szukać oznaczenia "Extra Virgin" - to gwarancja, że oliwa jest najwyższej jakości, tłoczona na zimno i bez dodatków chemicznych. Unikaj produktów z niejasnymi lub brakującymi informacjami.

Wysokiej jakości oliwa często pochodzi z regionów o długiej tradycji produkcji, takich jak Hiszpania, Włochy czy Grecja. Etykieta powinna wskazywać konkretny region lub miejsce pochodzenia roślin. Jeśli jest podany jedynie kraj produkcji, warto zastanowić się nad wiarygodnością takiej oliwy.

Wybieraj certyfikowane produkty -  z oznaczeniami jakości, takimi jak PDO/ChNP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) lub PGI/ChOG (Chronione Oznaczenie Geograficzne), są najbardziej wiarygodne. Te certyfikaty świadczą o autentyczności i wysokiej jakości, a także o spełnieniu rygorystycznych standardów produkcji.

PDO to certyfikat nadawany wyłącznie produktom wytwarzanym w konkretnym regionie. Uprawa surowca oraz proces wytwarzania produktu musi odbywać się w ściśle określonym miejscu, wynikającym z jego nazwy, na przykład wyłącznie na Krecie (oliwa Chania Kritis).

Z kolei oznaczenie PGI również nadaje się produktom wytwarzanym w jednym miejscu, jednak związek produktu z regionem nie musi być tak ścisły jak w przypadku certyfikatu PDO.

Zobacz także: Tej olej to tarcza ochronna przed miażdżycą. Musisz jednak zwrócić uwagę na oznaczenie

Oliwy ekologiczne (BIO/EKO) są oznaczane specjalnym unijnym certyfikatem ekologicznym – Euroliściem. Jest to biały listek ułożony z gwiazdek na zielonym tle. Oliwa EKO musi spełniać rygorystyczne normy:

• oliwki pochodzą z upraw ekologicznych, bez pestycydów i chemicznych nawozów,
• uprawy są bardziej przyjazne dla środowiska,
• proces tłoczenia odbywa się bez sztucznych dodatków.

Ale czy taka oliwa smakuje zawsze lepiej? Najważniejszym wyznacznikiem jakości nadal jest klasa extra virgin. Oliwa ekologiczna może mieć delikatniejszy lub bardziej wyrazisty smak, ale nie oznacza to, że każda będzie lepsza od konwencjonalnej oliwy extra virgin.

Najważniejsze, by wyrobić w sobie nawyk czytania etykiet produktów, które kupujemy. Jest to zasada obowiązująca nie tylko przy wyborze oliwy, ale każdego artykułu spożywczego. Informacje na opakowaniu mogą dostarczyć cennych wskazówek dotyczących jakości żywności.

Przeczytaj też: Czy Polacy to ekomaniacy?

Wysokiej jakości oliwa, zwłaszcza extra virgin, powinna mieć wyrazisty smak i aromat. Zwróć uwagę, czy ma intensywny, zielonkawy kolor i świeży, owocowy zapach.

Barwa może się różnić w zależności od odmiany oliwek i czasu zbioru, ale powinna być jednolita i naturalna. Ta o dziwnym zapachu, np. stęchłym lub metalicznym, może być zjełczała lub niskiej jakości.

Niezwykle istotna jest data produkcji - świeżość jest kluczowa dla jej smaku i wartości odżywczych. Najlepiej wybierać tę, która została wyprodukowana w ostatnich 12 miesiącach. Data zbiorów lub produkcji powinna być wyraźnie oznaczona na etykiecie. Oliwa przechowywana zbyt długo traci swoje właściwości.

Pamiętaj, że to, co jest tak zdrowe w oliwie, to między innymi polifenole. Im wyższa jakość oliwy, tym więcej tych cennych związków!

Polifenole działają przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i wspierają układ sercowo-naczyniowy, zmniejszając ryzyko miażdżycy i cukrzycy typu 2. Poprawiają funkcje mózgu, wspiera odporność i korzystnie wpływa na trawienie. Czy wiesz, że obecnie na rynku dostępne są oliwy wysokopolifenolowe, cechujące się wyjątkowo wysoką zawartością tych cennych związków?

Renomowani producenci i dystrybutorzy to gwarancja jakości. Warto kupować oliwę w specjalistycznych sklepach, które oferują produkty z certyfikatami jakości. Zakupy online mogą być również bezpieczne, jeśli wybierzemy zaufane sklepy i sprawdzonych sprzedawców. 

Produkcja oliwy jest wymagającym i kosztownym procesem, który zależy od wielu czynników. Drzewa oliwne rosną w specyficznych warunkach klimatycznych, a ich uprawa wiąże się z ryzykiem susz, ulew, przymrozków i innych ekstremalnych zjawisk pogodowych, które mogą znacznie obniżyć plony.

Dodatkowo plantacje narażone są na ataki szkodników i choroby, co wymaga stosowania odpowiednich metod ochrony.

Najwyższej jakości oliwa extra virgin powstaje z ręcznie zbieranych oliwek, tłoczonych na zimno w ciągu kilku godzin od zbioru, co zapewnia bogactwo polifenoli i intensywny smak. Kosztowna jest również jej kontrola jakości oraz przechowywanie w warunkach chroniących przed utlenianiem.

Wszystkie te czynniki sprawiają, że dobra oliwa ma swoją cenę, ale jej wyjątkowe właściwości zdrowotne i smakowe są warte tej inwestycji

Zobacz także: Banalny jak barszcz. Podkręca odporność, na jelita działa jak złoto